Το 2022 ήταν ένα «annus horribilis» για το κλίμα στην Ευρώπη, όπως αναφέρει χαρακτηριστικά η Σάρα Γκαντόλφι της Corriere della Sera, και σίγουρα δεν έχει άδικο η ιταλίδα δημοσιογράφος, λαμβάνοντας υπόψη, όπως γράφει, ότι η περσινή χρονιά ήταν η δεύτερη πιο θερμή στα χρονικά, με τη μέση θερμοκρασία να είναι κατά σχεδόν έναν βαθμό (0,9) Κελσίου υψηλότερη σε σχέση με τον μέσο όρο της περιόδου 1991-2020. Οσον αφορά το μέλλον προβλέπεται χειρότερο εξαιτίας της επιστροφής του Ελ Νίνιο.

Η Γηραιά Ηπειρος θερμαίνεται δύο φορές πιο γρήγορα από τον υπόλοιπο πλανήτη, η μέση θερμοκρασία τα τελευταία πέντε χρόνια ήταν κατά 2,2°C υψηλότερη σε σχέση με την προβιομηχανική εποχή ενώ το προηγούμενο καλοκαίρι ήταν με διαφορά το πιο καυτό στην ιστορία με έντονους, παρατεταμένους καύσωνες και πρωτοφανή ξηρασία.

Τον περασμένο Σεπτέμβριο στην Γροιλανδία καταγράφηκαν θερμοκρασίες υψηλότερες έως και 8°C από το μέσο όρο ενώ ο συνολικός όγκος των παγετώνων των Αλπεων μειώθηκε περισσότερο από κάθε άλλη χρονιά, κατά τουλάχιστον πέντε κυβικά χιλιόμετρα. Οι υψηλές θερμοκρασίες και οι περιορισμένες βροχοπτώσεις προκάλεσαν και παρατεταμένη ξηρασία σε πολλές περιοχές, με το φαινόμενο να τείνει να καταστεί η «νέα κανονικότητα» των μεσογειακών ανοίξεων και καλοκαιριών.

«Πρόκειται να εισέλθουμε σε μια φάση του φαινομένου Ελ Νίνιο, της κλιματικής ταλάντωσης στον Ειρηνικό που συνήθως αυξάνει σε ανώτατα επίπεδα τη θερμοκρασία σε παγκόσμια κλίμακα. Αναμένουμε νέα ρεκόρ μεταξύ του 2023 και του 2024. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, οι προβλέψεις είναι πιο αβέβαιες, αλλά καταγράφεται μια τάση συνεχούς ανόδου της θερμοκρασίας. Αν ήμουν τζογαδόρος, θα στοιχημάτιζα σε ένα πολύ ζεστό καλοκαίρι», ανέφερε χαρακτηριστικά στην Corriere ο Κάρλο Μπουντέμπο, διευθυντής της Υπηρεσίας Κλιματικής Αλλαγής του Copernicus (του συστήματος δορυφόρων παρατήρησης της Ευρωπαϊκής Ενωσης) σχολιάζοντας το περιεχόμενο της ετήσιας έκθεσης «The European State of the Climate» (δημοσιεύτηκε την Τετάρτη 19 Απριλίου).

Από πολλά ακραία καιρικά φαινόμενα που καταγράφηκαν την προηγούμενη χρονιά, τον ευρωπαίο επιστήμονα περισσότερο τον θορύβησαν «τα κύματα καύσωνα, που άρχισαν τον Μάιο με θερμοκρασίες άνω των 40 βαθμών Κελσίου στη Γαλλία, στην Ολλανδία, στην Αγγλία. Και η υψηλότερη θερμοκρασία που έχει καταγραφεί ποτέ στην Ευρώπη, στη Σικελία (48,8 °C). Μια άλλη σημαντική πτυχή είναι η απώλεια ρεκόρ όγκου πάγου. Πρόκειται για γεγονότα που σχετίζονται και καταδεικνύουν μια βαθιά κλιματική αλλαγή».

Με βάση τα στοιχεία που έχει στη διάθεσή του ο Κάρλο Μπουοντέμπο προβλέπει επίσης πως «στη λεκάνη την Μεσογείου η ανομβρία και η ξηρασία θα επιδεινωθούν. Αυτό οφείλεται εν μέρει στη μεταβολή των βροχοπτώσεων, όπου οι διακυμάνσεις είναι σημαντικές, και εν μέρει στην αύξηση της εξάτμισης, η οποία εξαρτάται από τη θερμοκρασία και θα αυξηθεί σε ολόκληρη την Ευρώπη», προειδοποίησε.

Οσον αφορά το κατά πόσο η Ευρώπη είναι σε θέση να αντιμετωπίσει παρόμοια ακραία καιρικά φαινόμενα, «σε σχέση με άλλες ηπείρους κάνει πολλά», σημείωσε καταρχάς ο Μπουοντέμπο. «Αλλά είμαστε όλοι απροετοίμαστοι, γιατί ο τρόπος διαχείρισης του περιβαλλοντικού κινδύνου βασίζεται στο παρελθόν. Ομως η ιστορία μας δεν αποτελεί πλέον καλό προγνωστικό του μέλλοντος, πρέπει να αλλάξει ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζουμε αυτές τις προκλήσεις», πρόσθεσε ο ιταλός επιστήμονας.

«Από τη μια πλευρά πρέπει να απαλλάξουμε την οικονομία από τις εκπομπές άνθρακα ενώ από την άλλη μεριά πρέπει να μάθουμε να διαχειριζόμαστε τον κίνδυνο με τεχνικές και εργαλεία διαφορετικά από εκείνα που χρησιμοποιούσαν οι γονείς μας. Τα δεδομένα που παρέχει το Copernicus είναι απαραίτητα σε πολλούς τομείς. Ας σκεφτούμε τον τουρισμό: τις επόμενες δεκαετίες θα είναι σχεδόν αδύνατο να κάνουμε σκι σε φυσικό χιόνι και σε ορισμένες περιπτώσεις δεν θα είναι πλέον δυνατή ούτε η δημιουργία τεχνητού χιονιού, επειδή οι θερμοκρασίες θα είναι πολύ υψηλές», εξήγησε.

Σχετικά με τη γεωργία, ερωτηθείς εάν στο απώτερο μέλλον θα πίνουμε σουηδικά κρασιά, είπε πως «αυτό δεν το ξέρω, αλλά οι αμπελουργοί γνωρίζουν καλά ότι οι συνθήκες αλλάζουν, όπως γνωρίζουν και τον βαθμό στον οποίο οι γενετικές τροποποιήσεις θα τους επιτρέψουν να προσαρμοστούν. Και αυτό ισχύει για όλες τις καλλιέργειες, από της ελιάς μέχρι του αραβοσίτου».

 Παρότι εξαιρετικά σύνθετο ως σύστημα αυτό καθαυτό, πόσο μάλλον λαμβάνοντας υπόψη και την ανθρώπινη επίδραση, το κλίμα εξακολουθεί να μας προσφέρει κάποιες βεβαιότητες, οι οποίες, ωστόσο, πλέον είναι όλες άκρως απαισιόδοξες: «η στάθμη της θάλασσας θα ανέβει σε κάθε περίπτωση. Η θερμοκρασία θα σημειώσει επίσης άνοδο. Και πλέον δεν αναρωτιόμαστε πια “εάν” αλλά “πότε” θα αφανιστούν οι περισσότεροι από τους αλπικούς παγετώνες», σημείωσε ο Μπουοντέμπο.

Αναφερθείς σε αναστρέψιμες και μη αναστρέψιμες καταστάσεις, είπε πως προλαβαίνουμε να διατηρήσουμε την αύξηση της μέσης παγκόσμιας θερμοκρασίας κάτω από τους 2 βαθμούς Κελσίου. Αλλά βρισκόμαστε κοντά στο σημείο να καταστεί αναπόφευκτη η κατάρρευση των παγετώνων της Γροιλανδίας. Μη αναστρέψιμη είναι σίγουρα η άνοδος της στάθμης της θάλασσας, τουλάχιστον «κατά τη διάρκεια της δικής μας ζωής, αλλά και εκείνης των παιδιών και των εγγονιών μας».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News