O πρόεδρος της Τουρκίας, Ταγίπ Ερντογάν, ζήτησε συνάντηση από τον Βλάντιμιρ Πούτιν, στις 30 Νοεμβρίου, στο Παρίσι. Ο πρόεδρος της Ρωσίας, όμως, αρνείται οποιαδήποτε επαφή με την Τουρκία, καθώς η Αγκυρα, αντίστοιχα, αρνείται να ζητήσει συγγνώμη για την κατάρριψη του ρωσικού πολεμικού αεροσκάφους. «Βλέπουμε την απροθυμία της Τουρκίας να απολογηθεί για το περιστατικό με το αεροσκάφος και χωρίς συγγνώμη δεν συνομιλεί με τον Ταγίπ Ερντογάν», απάντησε ο συνεργάτης του Ρώσου προέδρου, Γιούρι Ουσάκοφ, σε ερώτηση «γιατί ο κ. Πούτιν αρνείται να συνομιλήσει με τον Τούρκο ομόλογό του;». Την ίδια στιγμή, ο ρώσος πρόεδρος έστειλε νέα προειδοποίηση προς την Τουρκία -εμμέσως αυτή τη φορά- λέγοντας ότι «παίζουν με τη φωτιά όσοι εφαρμόζουν δύο μέτρα και δύο σταθμά στο θέμα της τρομοκρατίας και εμπλέκονται σε εγκληματικές δουλειές με το Ισλαμικό Κράτος».

Ο τούρκος πρωθυπουργός δεν άφησε αναπάντητες τις ρωσικές προειδοποιήσεις και κατηγορίες και διαμήνυσε στη Μόσχα «να μην παίζει με τη φωτιά», καταγγέλλοντας -μέσω τουρκικών τηλεοπτικών δικτύων- ότι οι ΗΠΑ διαθέτουν καταγεγραμμένα στοιχεία ότι ρωσικές εταιρείες και η ISIS πωλούν πετρέλαιο στο καθεστώς Ασαντ. Ανάλογες κατηγορίες είχε εκτοξεύσει την Πέμπτη λέγοντας πως το καθεστώς Ασαντ και οι υποστηρικτές του αποτελούν πηγή χρηματοδότησης και όπλων της ISIS και όσοι εγκαλούν την Τουρκία για αγορά πετρελαίου και αερίου από τους τζιχαντιστές πρέπει να το αποδείξουν. Παρ’ όλα αυτά, ο Ερντογάν δήλωσε πως δεν θέλει να επιφέρει πλήγμα στις διμερείς σχέσεις με τη Μόσχα, ενώ προσέθεσε ότι ενδέχεται να συναντηθεί με τον ρώσο πρόεδρο στο περιθώριο της Διάσκεψης για το Κλίμα, στο Παρίσι.

Η Μόσχα ανακοίνωσε το τέλος της ελεύθερης κίνησης τούρκων πολιτών προς τη Ρωσία, χωρίς την ανάγκη θεωρήσεων (visas), από την 1η Ιανουαρίου 2016

Κι ενώ η Τουρκία φαίνεται να κάνει μικρά βήματα προσέγγισης, η Ρωσία, πέραν της εμφατικής άρνησης στην τουρκική πρόταση για συνάντηση, «έχει δικαίωμα να απαντήσει και στρατιωτικά στην κατάρριψη του αεροσκάφους της από την τουρκική αεροπορία». Αυτό δήλωσε ο πρόεδρος της ρωσικής Δούμας, Σεργκέι Ναρίσκιν, και θύμισε πως ήδη η χώρα του έχει αυξήσει τις δαπάνες για την ασφάλεια των ρωσικών μαχητικών.

Πώς θα μπορούσε να αποκλιμακωθεί η ένταση μεταξύ των δύο χωρών; «Η Τουρκία θα συνεργαστεί με τη Ρωσία και τους συμμάχους της» ανέφερε ο Τούρκος πρωθυπουργός Αχμέτ Νταβούτογλου – σε άρθρο του, στους Times του Λονδίνου. «Ενώ τα μέτρα άμυνας του εδάφους μας παραμένουν, η Τουρκία θα συνεργαστεί με τη Ρωσία και τους συμμάχους μας για να μειωθούν οι εντάσεις», σημειώνει ο Τούρκος πρωθυπουργός. Οι Ρώσοι, όμως, φέρονται αδιάλλακτοι.

Οι ρωσικές κυρώσεις

Το ρωσικό υπουργείο Αμυνας ανακοίνωσε χθες Πέμπτη πως όλες οι στρατιωτικές επαφές με την Τουρκία διακόπηκαν μετά την κατάρριψη του ρωσικού αεροσκάφους. Αυτό, αποτελεί μόνο τη μία όψη των κυρώσεων απέναντι στην Τουρκία. Το μεσημέρι της Παρασκευής μπήκε τέλος στην ελεύθερη κίνηση τούρκων πολιτών προς τη Ρωσία, χωρίς την ανάγκη θεωρήσεων (visas), από την 1η Ιανουαρίου 2016, όπως ανακοίνωσε ο ρώσος υπουργός Εξωτερικών, Σεργκέι Λαβρόφ. Και εδώ, η επαναφορά των θεωρήσεων είναι μόνο ένα από τα πολιτικά-οικονομικά μέτρα που λαμβάνει η Μόσχα προκειμένου να τιμωρήσει την Άγκυρα. Η ρωσική Υπηρεσία Τροφίμων έχει ήδη ανακοινώσει αυστηροποίηση των ελέγχων στις εισαγωγές φρούτων και λαχανικών από την Τουρκία. Η ομοσπονδιακή Υπηρεσία Τουρισμού έχει «συστήσει» στα ρωσικά ταξιδιωτικά γραφεία να μην προσφέρουν τουριστικά πακέτα για την Τουρκία. Με τη γλώσσα των αριθμών και όχι, πια, της διπλωματίας, περισσότερα από 4 εκατομμύρια Ρώσοι επισκέφτηκαν την Τουρκία το 2014, το οποίο σημαίνει ότι θα σημειωθεί νέο πλήγμα, αυτή τη φορά στην τουρκική βιομηχανία.

Η λίστα με τα μέτρα που αναθεωρούν την οικονομική σχέση Ρωσίας-Τουρκίας, δείχνει να μην έχει τέλος. Όπως γράφαμε χθες στο protagon, στα μέτρα ενδέχεται να συγκαταλέγεται η ακύρωση κοινών επενδυτικών σχεδίων, ακόμα και μεγάλων έργων, όπως ο αγωγός φυσικού αερίου TurkStream. Στην ίδια λίστα με τα μέτρα εναντίον της Τουρκίας, εξετάζεται σοβαρά να περιληφθεί και η ακύρωση της τεράστιας ρωσικής επένδυσης για την κατασκευή πυρηνικού σταθμού στο Ακουγιού (μια συμφωνία που είχε υπογραφεί το 2010), στη νότια Τουρκία (απέναντι από την Κύπρο) ενώ οι περιορισμοί στις αερομεταφορές θα αφορούν, τόσο τις κανονικές πτήσεις, όσο και τις πτήσεις τσάρτερ προς την Τουρκία.

Το βέβαιο είναι ότι όλα τα ρωσικά μέτρα-κυρώσεις αναμένεται να ανακοινωθούν αύριο Σάββατο. Ετσι, θα ξέρουμε επακριβώς τι πρόκειται να συμβεί, από εδώ και στο εξής, στις οικονομικές σχέσεις των δύο χωρών.

Σε όλα τα υπόλοιπα επίπεδα, τα μεγάλα ερωτήματα που θυμίζουν Ψυχρό Πόλεμο, θα παραμείνουν, προς το παρόν, αναπάντητα.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News