Ο Χουσεΐν είναι 27 ετών και δεν σκέφτεται καν να παντρευτεί. «Δεν πιστεύω στον γάμο. Κερδίζω χρήματα αξιοπρεπώς, μπορώ να είμαι με όποια θέλω χωρίς να υφίσταμαι τη φόρμουλα που αναγκάζει εμένα και μια κοπέλα σε γραφειοκρατικό δεσμό. Γιατί να το κάνω;» λέει από την Τεχεράνη, όπου ζει και εργάζεται ως έμπορος κρυπτονομισμάτων. Οι φίλοι του έχουν την ίδια άποψη. «Θα μπορούσα να απαριθμήσω τουλάχιστον έξι από την παρέα που σκέφτονται με τον ίδιο τρόπο».

Ο νεαρός Χουσεΐν ανήκει σε μια γενιά Ιρανών που ξαναγράφουν τους κανόνες της αγάπης στην Ισλαμική Δημοκρατία, σχολίασε η Repubblica. Ο γάμος απωθεί τους νέους. Αυτά τα παιδιά είναι πιο ελεύθερα στη ζωή τους και στις σχέσεις τους. Οι δύο στους πέντε γάμους καταλήγουν σε χωρισμό και πλέον γεννιούνται λιγότερα παιδιά. Είναι κυρίως νέοι από μεγάλα αστικά κέντρα, μορφωμένοι και συνδεδεμένοι με τον υπόλοιπο κόσμο, αλλά όχι μόνο. Η τάση να μην παντρεύονται είναι πανεθνική και ανησυχεί τις Αρχές, οι οποίες προσπαθούν να αναλάβουν δράση με νέους κανόνες και με κίνητρα για την καταπολέμηση «της επικίνδυνης  εκκοσμίκευσης της κοινωνίας».

Τα επίσημα στοιχεία δείχνουν ότι μέσα σε 10 χρόνια ο αριθμός των γάμων μειώθηκε στο μισό: ήταν πάνω από 800.000 το 2010 και πλέον είναι κάτω από 500.000. Η μέση ηλικία όσων παντρεύονται έχει αυξηθεί από τα 25 στα 27 έτη για τις γυναίκες και από τα 29 στα 30 έτη για τους άνδρες. Η οικονομική κρίση, η οποία επιδεινώθηκε από τις κυρώσεις, εξηγεί εν μέρει αυτόν τον μετασχηματισμό, καθώς για πολλούς νέους το οικογενειακό κόστος είναι αβάσταχτο. Για τις γυναίκες είναι ακόμη πιο δύσκολο: το ποσοστό συμμετοχής των γυναικών στην αγορά εργασίας έχει κολλήσει στο 14,4%, αν και τα κορίτσια αποτελούν την πλειονότητα στα πανεπιστήμια.

Ο «ανώτατος ηγέτης» Αλί Χαμενεΐ ζήτησε από τη νέα κυβέρνηση να καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια για να αντιστρέψει την τάση. Η γήρανση του πληθυσμού, το να έχεις λιγότερα παιδιά και να είσαι όλο και λιγότερο συνδεδεμένος με τις θρησκευτικές παραδόσεις σου, θεωρείται μέγας κίνδυνος για τους ταγούς της Ισλαμικής Δημοκρατίας. Το 2021, η κυβέρνηση Ραϊσί  θέσπισε τον νόμο περί «αναζωογόνησης του πληθυσμού και προστασίας της οικογενείας», με κίνητρα για τα νεαρά ζευγάρια να παντρευτούν και να τεκνοποιήσουν.

Πριν από μια εβδομάδα η Κεντρική Τράπεζα ανακοίνωσε ότι θα χορηγήσει πάνω από 830 εκατ. δολάρια σε δάνεια. Πριν από μερικά χρόνια η κυβέρνηση ανέλαβε να δημιουργήσει μια κρατική εφαρμογή γνωριμιών για την προώθηση των γάμων σύμφωνα με την παραδοσιακή ηθική, όμως τίποτα περισσότερο δεν ακούστηκε για αυτό. Ολα αυτά τα μέτρα δεν απέδωσαν. Η νοοτροπία έχει αλλάξει, στους νέους τουλάχιστον. Η αγάπη δεν συνδέεται πια με την κρατική ή με τη θρησκευτική αναγνώριση.

Μετά την Ισλαμική Επανάσταση, το 1979, οι γυναίκες άρχισαν να πηγαίνουν μαζικά στο πανεπιστήμιο, έτσι άλλαξαν οι προοπτικές τους. Η ιδέα να παντρευτείς έναν άνδρα με τον οποίο δεν είσαι ερωτευμένη ή με τον οποίο δεν μοιράζεσαι πάθη και ενδιαφέροντα, όπως συνέβη σε πολλές γυναίκες τη δεκαετία του ’80, είναι απαράδεκτη για πολλά νέα κορίτσια. Επιπλέον, ο γάμος σημαίνει και απώλεια μεγάλου μέρους της ελευθερίας και λιγότερα δικαιώματα, για παράδειγμα στην περίπτωση διαζυγίου ή επιμέλειας των τέκνων.

«Μου αρέσει η ιδέα του γάμου, δεν είμαι εναντίον της, όμως δεν έχει υπάρξει ακόμη ευκαιρία και δεν ξέρω αν θα υπάρξει» λέει η Ναρίν, 26 ετών, μουσικός από την Τεχεράνη. Πολλοί φίλοι και γνωστοί γύρω μου προτιμούν να παραμένουν ελεύθεροι, για οικονομικούς λόγους αλλά και επειδή δεν είναι και τόσο εύκολο να βρεθεί ο κατάλληλος άνθρωπος».

Οπως και σε άλλες χώρες, η επανάσταση στα έθιμα αντικατοπτρίζεται στα δημογραφικά στοιχεία. Ο Μοχάμεντ Αμπντέλ-Αχαντ, εκπρόσωπος του Ταμείου Πληθυσμού του ΟΗΕ για το Ιράν, έδωσε την εικόνα. Το ποσοστό γονιμότητας στη χώρα είναι 1,7 παιδί ανά γυναίκα, δηλαδή ένα από τα χαμηλότερα στη Μέση Ανατολή και στην Ασία, όπου ο μέσος όρος είναι 1,9. Ο ρυθμός γήρανσης του πληθυσμού είναι ένας από τους ταχύτερους στην περιοχή: αναμένεται ότι έως το 2050 το 27,9% του πληθυσμού θα είναι άνω των 60 ετών.

«Λατρεύω τα παιδιά, όμως δεν θέλω να τα έχω με βάση κάποια χαρτιά που καθορίζουν τον γάμο μου» λέει ο Χουσεΐν. «Αν ποτέ βρω το κατάλληλο άτομο, νομίζω ότι θα της ζητήσω να υιοθετήσουμε ένα». Η Ναρίν σκέφτηκε να το κάνει και στο παρελθόν, αφού ο ιρανικός νόμος επιτρέπει σε ανύπαντρες γυναίκες να υιοθετούν, αλλά μετά άλλαξε γνώμη. «Δεν θα μου άρεσε να αναλάβω τις ευθύνες της μητρότητας μόνη μου».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News