Χωρίς καμία αναφορά στην ανάγκη – υποχρέωση αλλαγής του Συντάγματος και των διατάξεων με αλυτρωτικό περιεχόμενο, κατατέθηκε στις 17 Ιανουαρίου η «Δέσμη Ιδεών» του ειδικού απεσταλμένου του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, Μάθιου Νίμιτς, για τη διαδικασία επίλυσης της διαφοράς της ονομασίας μεταξύ Ελλάδος και ΠΓΔΜ. Tι αναφέρει ο αμερικανός διπλωμάτης για τα κρίσιμα ζητήματα της γλώσσας και της εθνικότητας και της πολιτιστικής κληρονομιάς.

Από το πλήρες κείμενο της πρότασης που δημοσιεύει την Κυριακή «Το Βήμα», προκύπτει ότι η υιοθέτηση της νέας (erga omnes) ονομασίας συνδέεται άμεσα και μόνο με την ένταξη των Σκοπίων στην Ευρωπαϊκή Ενωση, καθώς όπως διευκρινίζεται, το (συνταγματικό όνομα) «Δημοκρατία της Μακεδονίας» (Republika Makedonija) θα συνεχίσει να χρησιμοποιείται εσωτερικά μέχρι την ημερομηνία που η γειτονική χώρα γίνει δεκτή στην ΕΕ.

Οσο για την ένταξη στο ΝΑΤΟ, ο κ. Νίμιτς επισημαίνει ότι την ημερομηνία κατά την οποία τα Σκόπια θα ενταχθούν επισήμως στη Βορειοατλαντική Συμμαχία θα πρέπει να έχουν λάβει όλα τα απαραίτητα μέτρα προκειμένου να διεξάγουν τις διμερείς σχέσεις με τα υπόλοιπα κράτη-μέλη με βάση τη νέα επίσημη ονομασία που θα καταχωρηθεί αλφαβητικά υπό το αγγλικό γράμμα «Μ».

Για το θέμα των αλλαγών στο Σύνταγμα, αναφέρεται χαρακτηριστικά ότι αρμόδια να κρίνει ποιες θα είναι οι «δεσμευτικές, αξιόπιστες και αμετάκλητες εθνικές διαδικασίες» για την εφαρμογή της λύσης που ενδεχομένως εξευρεθεί, είναι η ίδια η κυβέρνηση της ΠΓΔΜ.

Στο κείμενο που κατέθεσε στους δύο διαπραγματευτές ο κ. Νίμιτς και φέρνει στη δημοσιότητα «Το Βήμα», ο ειδικός διαμεσολαβητής σημειώνει επίσης ότι οι δύο χώρες (και όχι μόνο η ΠΓΔΜ) θα πρέπει να επαναβεβαιώσουν ότι δεν τρέφουν εδαφικές βλέψεις ή αξιώσεις (η πρόταση αυτή είναι στη βάση αμοιβαιότητας), όπως και ότι σέβονται η μία την πολιτισμική κληρονομιά της άλλης (χωρίς να διευκρινίζεται περαιτέρω το συγκεκριμένο σημείο).

Σε ό,τι αφορά τα θέματα εμπορικής χρήσεως, ο κ. Νίμιτς επανέρχεται στη ρήτρα «μη αποκλειστικής χρήσης» των όρων «Μακεδονία» και «μακεδονικός», καλώντας τις δύο πλευρές να φθάσουν μεταξύ τους σε συμφωνία που θα είναι εφαρμοστέα σε όλες τις γλώσσες για τη χρήση αυτών των όρων.

Περί αμετάφραστου…

Αναφορικά επίσης με τη μετάφραση της νέας ονομασίας τόσο από τις δύο εμπλεκόμενες πλευρές όσο επίσης από τα κράτη-μέλη του ΟΗΕ και τρίτα μέρη, αναφέρεται ότι θα μπορούν να τη μεταφράζουν κατ’ επιλογήν τους ή και να τη διατηρούν αμετάφραστη – επιλογή υπέρ της οποίας έχει ταχθεί ανοικτά η Αθήνα.

… και εθνικότητας – γλώσσας

Στα ζητήματα της εθνικότητας και της γλώσσας (επί των οποίων οι πρόσφατες αναφορές του υπουργού Εξωτερικών της γείτονος Νίκολα Ντιμιτρόφ προκάλεσαν αλγεινή εντύπωση) ο Μάθιου Νίμιτς προτείνει την επιλογή ανάμεσα είτε στη σλαβική εκδοχή «makedonski» είτε στην περιγραφή με βάση το επίσημο όνομα ή με βάση τη σύντομη εκδοχή του (π.χ. πολίτης της «Δημοκρατίας της Ανω Μακεδονίας»).

Οι προτάσεις ονομάτων

Αναφορικά με τα ονόματα που προτείνονται, ο κ. Νίμιτς παραθέτει (στη σλαβική γραφή) τα ονόματα που ήδη έχουν δει το φως της δημοσιότητας, ήτοι τα «Δημοκρατία της Ανω Μακεδονίας», «Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας», «Δημοκρατία της Μακεδονίας του Βαρδάρη», «Δημοκρατία της Νέας Μακεδονίας» και «Δημοκρατία της Μακεδονίας (Σκόπια)», παραμένοντας όμως ανοιχτός και σε άλλες προτάσεις. Στο κείμενό του χρησιμοποιεί ως παράδειγμα για να παρουσιάσει τις ιδέες του το «Δημοκρατία της Ανω Μακεδονίας» (Republika Gorna Makedonija).

Οσον αφορά την εφαρμογή της λύσης, κατά τον ειδικό διαμεσολαβητή θα αποτελέσει έναν συνδυασμό της κατάθεσης της σχετικής έκθεσης του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, του ψηφίσματος που θα υιοθετηθεί κατόπιν συμφωνίας στο πλαίσιο του Συμβουλίου Ασφαλείας, της επικύρωσης της λύσης από τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών, της διμερούς συμφωνίας μεταξύ Αθηνών και Σκοπίων, καθώς επίσης «δεσμευτικών, αξιόπιστων και αμετάκλητων εθνικών διαδικασιών» από την πΓΔΜ, «συμπεριλαμβανομένης της θέσπισης νομοθεσίας από το Κοινοβούλιο και εκτελεστικής πράξης και, στο μέτρο που θεωρηθούν απαραίτητα, άλλων νομικά αναγκαίων μέτρων».

Στο σημείο αυτό το κείμενο περιλαμβάνει τρεις επισημάνσεις από τον κ. Νίμιτς:

• Πρώτον, ότι ο όρος «Μακεδονία» (Makedonija), σε αμετάφραστη ή μεταφρασμένη μορφή, μόνος του, δεν θα χρησιμοποιείται από τα Σκόπια ως επίσημο όνομα του κράτους σε κανένα πλαίσιο.
• Δεύτερον, ότι οι όροι «πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας» και «πΓΔΜ» (former Yugoslav Republic of Macedonia και fYROM) θα παύσουν να χρησιμοποιούνται ως αναφορές για τα Σκόπια.
• Τρίτον -όπως προαναφέρθηκε- ο όρος «Δημοκρατία της Μακεδονίας» (Republika Makedonija) θα συνεχίσει να χρησιμοποιείται εσωτερικά μέχρι την ημερομηνία ένταξης στην ΕΕ.

Την κατάσταση περιπλέκουν ωστόσο αναφορές στο κείμενο περί πρόβλεψης εξαιρέσεων στη χρήση erga omnes του νέου ονόματος, θέμα που ξεκάθαρα αφήνει μεγάλα περιθώρια αποσαφήνισης.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News