Ο Πολ Μπέρμαν θεωρείται ένας από τους αμερικανούς διανοουμένους που έχουν μελετήσει σε βάθος τον ολοκληρωτισμό και στην πολυμορφία του. Για τις συγκλονιστικές ημέρες που ζουν οι αμερικανικοί δρόμοι μετά τον φόνο του Φλόιντ, ο Μπέρμαν αποφαίνεται ρητώς: «Η βία δεν είναι παρά το αποτέλεσμα της κοινωνικής διάλυσης μέσα στην οποία ζει ένα τμήμα των ΗΠΑ». Αυτή βέβαια είναι κουβέντα που σηκώνει εξήγηση. Τι δίνει, φυσικά, μιλώντας με ανοιχτά χαρτιά στη συνδρομητική Repubblica.

«Βρισκόμαστε σε ένα σημείο καμπής» λέει ο 71χρονος Μπέρμαν. «Πανδημία κορονοϊού, ύφεση, φυλετική ανισότητα. Και ένας διχαστικός πρόεδρος όπως ο Ντόναλντ Τραμπ». Το κοκτέιλ είναι εκρηκτικό. «Ολα αυτά οδηγούν σε κοινωνική κατάρρευση. Προσωπικά δεν ξέρω αν θα απελπιστώ ή αν θα είμαι αισιόδοξος» εξομολογείται στη συντάκτρια της ιταλικής εφημερίδας που τηλεφώνησε στο σπίτι του, στο Μπρούκλιν.

Η Ιταλίδα τον πέτυχε σε στιγμή ευφορίας, διότι μόλις είχε περάσει η διαδήλωση κάτω από το παράθυρό του. «Α! Ηταν μεγάλη διαδήλωση, μεγάλη ειρηνική πορεία. Οι περισσότεροι ήταν παιδιά και φώναζαν συνθήματα για δικαιοσύνη και αλληλεγγύη».

Στους δρόμους, λέει, αντανακλάται η κοινωνική αποσύνθεση, οι δρόμοι είναι «ο καθρέφτης μίας διαιρεμένης Αμερικής». Δύο αντιθετικά παραδείγματα: «Σε κάποιες περιπτώσεις έγιναν συγκρούσεις διαδηλωτών με την αστυνομία και καταστροφές. Σε κάποιες άλλες οι αστυνομικοί συμπορεύτηκαν με τα παιδιά, απαιτώντας και αυτοί απονομή δικαιοσύνης. Είναι λάθος να επικεντρώνουμε στις καταστροφές και στη βία».

Κατά την κρίση του, «η Αμερική κινείται με δύο ταχύτητες». Ο φόνος του Φλόιντ απέδειξε ότι η κοινωνία έχει φτάσει στα όριά της, λέει, αφού όλο το προηγούμενο διάστημα της υγειονομικής κρίσης ο κορονοϊός έπληξε με σφοδρότητα τους Αφροαμερικανούς, και αυτό το επιδημιολογικό γεγονός αναλύεται ταξικά.

Για τον Μπέρμαν,  οι ΗΠΑ βιώνουν την «αντεπανάσταση του Τραμπ στη επανάσταση του Ομπάμα». Ο Ομπάμα, λέει, θεράπευσε πολλές πληγές. Εφερε ένα καινούργιο πνεύμα αλληλεγγύης και συναδέλφωσης. Αλλά όχι παντού. Εδωσε ώθηση στην κοινωνία με φυλετικούς όρους, με όρους ατομικών δικαιωμάτων, με κοσμοπολιτισμό. Ο,τι γίνεται σήμερα σχετίζεται με το ότι κάποιοι «δεν αγκάλιασαν την ηθική επανάσταση του Ομπάμα».

Το δόγμα του Νίξον περί «νόμου και τάξης» ασπάζεται ο Τραμπ, λέει ο Μπέρμαν, γιατί επιδιώκει μέσω αυτού να κερδίσει τις εκλογές: «Απευθύνεται σε πολύ σκοτεινές δυνάμεις. Σε ρατσιστές, σε φανατικούς της οπλοκατοχής. Θέλει να δώσει στην αστυνομία την άδεια να πυροβολεί. Τους καλεί να γίνουν ακόμη πιο σκληροί». Και εκφράζει τη βαθιά ανησυχία του: «Δεν θέλω να φανταστώ τι θα μπορούσε να κάνει ο Τραμπ τον Νοέμβριο έτσι και χάσει τις εκλογές» τονίζει, ενώ εστιάζει με προβληματισμό στην επιλογή της επιστολικής ψήφου με αφορμή τον κορονοϊό. Η άποψή του είναι ότι «η Αμερική θα τελειώσει, αν οι άνθρωποι πάψουν να εμπιστεύονται το σύστημα».

Υπάρχουν όμως τα περιθώρια για θετικές εξελίξεις: «Υπάρχουν στοιχεία ελπίδας. Το πρώτο είναι ακριβώς το κίνημα διαμαρτυρίας. Οπου είναι ειρηνικό, εκφράζει κάποια αίσθηση αλληλεγγύης στην οποία συνέβαλε και η κατάσταση έκτακτης ανάγκης της πανδημίας. Αλλά και τα συναινετικά ψηφίσματα του Κογκρέσου για τη διάσωση της οικονομίας δείχνουν ότι υπάρχει ρεαλιστικός τρόπος να κυβερνήσουμε από κοινού. Πιστεύω στους Δημοκρατικούς».

Κάποια στιγμή ρωτήθηκε ο Μπέρμαν για το εκτόπισμα του εκλογικού αντιπάλου του Τραμπ, του Τζο Μπάιντεν. Απάντησε με σαφήνεια: «Απολαμβάνει την εκτίμηση των Αφροαμερικανών, μπορεί να εκφράσει την αλληλεγγύη του. Και αποδείχθηκε ρεαλιστής, κινούμενος λίγο προς τα αριστερά, όσο έπρεπε για να σταματήσει τις φωνές των εξτρεμιστών του κόμματος».

Αυτά τα προσόντα θα του εξασφαλίσουν τη νίκη; Ο Μπέρμαν λέει ότι, τελικά, υπάρχουν μόνο δύο πιθανότητες: «Δεν ξέρω με ποιον τρόπο θα πορευτεί η Αμερική. Ισως πέσουμε στην άβυσσο… Ωστόσο έχουμε μεγάλες πιθανότητες να ξαναγεννηθούμε».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News