Ενα μυθιστόρημα αποτελεί, υποστηρίζουν πολλοί, ένα σημείο πρόσβασης στον σύνθετο και δυσνόητο κόσμο που μας περιβάλλει και ο κάθε αναγνώστης είναι ελεύθερος να αντλεί τα δικά του συμπεράσματα. Και σίγουρα δεν υπάρχει σωστή και λάθος ανάγνωση. Αλλά στα περισσότερα γυμνάσια και λύκεια όλου του κόσμου σημασία εξακολουθούν να έχουν κυρίως οι βαθμοί. Ποιος είναι, όμως, ο πλέον αρμόδιος για να κρίνει και να αξιολογήσει την ανάλυση και την ερμηνεία ενός κειμένου; Αυτός που το διδάσκει ή αυτός που το έγραψε; Σε αυτό το ερώτημα κλήθηκε να απαντήσει πριν από μερικά χρόνια ο Ιαν ΜακΓιούαν με αφορμή μια εργασία του γιου του Γκρεγκ ο οποίος για να μπορέσει να λάβει το απολυτήριό του έπρεπε να διαβάσει και να σχολιάσει την «Εμμονη Αγάπη», ένα μυθιστόρημα που κυκλοφόρησε ο πατέρας του το 1997.

«Το καημένο το παιδί. Φανταστείτε το, υποχρεωμένο να διαβάσει ένα δικό μου βιβλίο» επισήμανε ο βρετανός συγγραφέας μιλώντας στο περιοδικό Event. Πράγματι, ο γιος του αντιμετώπισε κάποιες δυσκολίες να ολοκληρώσει την εργασία που του ανατέθηκε. Και ο ΜακΓιούαν λυπήθηκε το τέκνο του και αποφάσισε να το βοηθήσει. «Του ετοίμασα μια περίληψη και του παρουσίασα τα διάφορα πρόσωπα, τα κίνητρα και τους φόβους τους. Τον παρότρυνα να προβεί σε κάποια σχόλια». 

Ωστόσο αποδείχτηκε πως ο άνθρωπος που το 1998 τιμήθηκε με το βαρύτιμο Man Booker για το έργο του «Αμστερνταμ» δεν είχε κατανοήσει πλήρως και σε βάθος έναν από τους δικούς του πρωταγωνιστές καθώς ο καθηγητής του γιου του «πρακτικά δεν συμφώνησε» με τη θέση που υποστήριξε εκείνος, κρίνοντας πως δεν αξίζει κάτι παραπάνω από τη βάση.

 Σύμφωνα με τον βρετανό φιλόλογο, το πρόσωπο του Τζεντ Πάρι, ο οποίος στο επίμαχο μυθιστόρημα έχει εμμονή και καταλήγει να παρενοχλεί τον κύριο πρωταγωνιστή Τζο Ρόουζ, «αποτελεί το ηθικό βαρύκεντρο του συγγραφέα». «Για μένα, ωστόσο – σημείωσε ο ίδιος – ήταν απλά ένας ανισόρροπος, ένας τρελός». Σίγουρα, πάντως, το C που πήρε ο γιος του, ο Ιαν ΜακΓιούαν δύσκολα θα το ξεχάσει.

«Δεν είμαι σίγουρος κατά πόσο τα μυθιστορήματά μου θα πρέπει να διδάσκονται. Δεν μου αρέσει ειδικά η ιδέα ότι κάποιος είναι υποχρεωμένος να διαβάσει ένα δικό μου βιβλίο» εξήγησε. Αλλά φαίνεται πως ο συγγραφέας του «Καρυδότσουφλου» (κυκλοφόρησε πρόσφατα και στα ελληνικά από τις εκδόσεις Πατάκη σε μετάφραση Κατερίνας Σχινά), της «Εξιλέωσης», του «Σαββάτου», των «Μαύρων Σκυλιών», μεταξύ πολλών άλλων, δεν είναι ο μοναδικός που «κόπηκε» από τους καθηγητές του παιδιού του.

Ο Μάρτιν Εϊμις, για παράδειγμα, γιος του επίσης συγγραφέα Κίγκσλεϊ Εϊμις, βοήθησε κάποτε την κόρη του να γράψει μια ανάλυση για ένα δικό του μυθιστόρημά μόνο και μόνο για να μάθει στη συνέχεια -μας πληροφορεί η Corriere della Sera– ότι οι απόψεις του είχαν απορριφθεί από τον διδάσκοντα καθηγητή.

Πάντως ο Σάλμαν Ρούσντι κατά την παρουσίαση του τελευταίου του μυθιστορήματος «The golden house» δεν παρέλειψε να επισημάνει πως «πως είναι η δυνατότητα των διαφόρων ερμηνειών αυτό που αποτελεί το μυστικό ενός καλού βιβλίου. Υπάρχουν χαρακτήρες που αποτελούν μυστήριο ακόμα και για τον δημιουργό τους και που αποκαλύπτουν μόνον εν μέρει τα μυστικά τους». Δεν αποκλείεται, οπότε, να είχε δίκιο ο καθηγητής του ΜακΓιούαν τζούνιορ, κρίνοντας ανεπαρκή την ερμηνεία του πατέρα του.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News