Γεννήθηκε τον Μάιο του 1940, όμως η ζωή του άρχισε στα 45 του. Το είχε εξομολογηθεί σε ελάχιστους φίλους – και ο πιο «κολλητός» ήταν ο Μήτσος Παπυράκης, χρόνια φροντιστής του ΟΦΗ. Εκείνο το καλοκαίρι του 1985, την Κρήτη την ερωτεύτηκε με την πρώτη ματιά. Το φως της, τους ανθρώπους, το φαγητό της. Ούτε ο ίδιος δεν μπορούσε να εξηγήσει τι ήταν αυτό που τον έκανε, τότε, να πει το «ναι». Καλομαθημένος στις υπερσύγχρονες αθλητικές εγκαταστάσεις της Ολλανδίας, όταν του έδειξαν το προπονητικό κέντρο στο Λίντο –ένα κακοτράχαλο γήπεδο γεμάτο με χόρτα και πέτρες–, θα ‘πρεπε να φύγει… τρέχοντας. Κι όμως, ο Ευγένιος Γκέραρντ έμεινε. Για πάντα. Εζησε και πέθανε (την Τρίτη) σαν Κρητικός.

Ηταν, φαίνεται, το κάρμα του. Και για να το εκπληρώσει, συνωμότησε το Σύμπαν. Ενας ηρακλειώτης παράγοντας (ο Κώστας Καζανάκης, δεξί χέρι του Θόδωρου Βαρδινογιάννη στην ΠΑΕ ΟΦΗ) ρώτησε έναν ποδοσφαιριστή (τον Γρηγόρη Τσινό), εάν έχει να του συστήσει κάποιον καλό ξένο προπονητή. Κι εκείνος, που είχε περάσει από τη Ρόντα, του μίλησε με τα καλύτερα λόγια για τον Γκέραρντ που επί 11 χρόνια εργαζόταν στον ολλανδικό σύλλογο. Τον πιο πετυχημένο γάμο στο ελληνικό ποδόσφαιρο, που κράτησε 15 ολόκληρα χρόνια, τον προξένεψε η Τύχη. Ο ΟΦΗ συνάντησε τον στρατηγό που θα τον οδηγούσε στις μεγάλες του δόξες – και ο Ολλανδός βρήκε τον επίγειο παράδεισό του.

Στα γραφεία της οικογένειας Βαρδινογιάννη, στο Σύνταγμα, έπεσαν οι υπογραφές. Οι πρώτες και τελευταίες. Η σχέση εμπιστοσύνης που ανέπτυξαν, ο μεγαλομέτοχος της ΠΑΕ με τον προπονητή, έκανε τα χαρτιά περιττά. Εως το 1996 που ο Θόδωρος Βαρδινογιάννης απεβίωσε, συμβόλαιο ήταν ο λόγος τους. «Πάει κι αυτό», είπε ο Γκέραρντ στα στελέχη του ΟΦΗ που τον είχαν συνοδεύσει στην Αθήνα, καθώς έβγαιναν από το κτίριο. «Τώρα, μέχρι να αρχίσει η προετοιμασία της ομάδας, πρέπει να μάθω ελληνικά».

Εκτός από δίπλωμα προπονητή (από τη φημισμένη Σχολή της Κολωνίας), ο Γκέραρντ διέθετε και πτυχίο στην Ψυχολογία. Πίστευε στην απευθείας επικοινωνία με τους παίκτες του – δεν ήθελε διερμηνείς. Ξένοι ποδοσφαιριστές δεν υπήρχαν πολλοί, τότε. Μόνον ένας δυο. Ετσι, προσέλαβε μία δασκάλα και άρχισε τα μαθήματα. Πολύ σύντομα ήταν σε θέση να διδάξει τα «παιδιά του» στη μητρική τους γλώσσα. Δεν τους μιλούσε μόνο για την μπάλα, αλλά και για τη ζωή. Οσοι έπαιξαν στον ΟΦΗ επί Γκέραρντ, έχουν πολλές ιστορίες να διηγηθούν για τις νυχτερινές του επισκέψεις στα σπίτια τους. Ενδιαφερόταν για τη διατροφή τους, τους ρωτούσε για τις οικογένειές τους, τους συμβούλευε για τα πάντα – ακόμη και για τα ερωτικά τους. Προσπαθούσε να λύσει όποια προβλήματα τους απασχολούσαν. Εκτός γηπέδου, ο αυστηρός διοικητής της ομάδας ήταν ένας στοργικός πατέρας.

Πέρασαν από τα χέρια του δεκάδες πιτσιρικάδες που εξελίχθηκαν σε «αστέρια»: Νιόπλιας, Μαχλάς, Πουρσανίδης, Μαρινάκης, Κωνσταντινίδης, Αναστασίου, Αλεξούδης, Χανιωτάκης, Βλαστός, Σαμαράς, Ν. Παπαβασιλείου, Κιάσσος, Σηφάκης… Αμέτρητοι. Πέρα από τακτικές και συστήματα, τους μάθαινε τρία πράγματα: ότι το ποδόσφαιρο είναι διασκέδαση και θέαμα, ότι η ομάδα είναι πάνω απ’ όλους, και ότι κανένας δεν μπορεί να παίξει καλή μπάλα, εάν δεν έχει ήθος. Κι όταν εκείνοι εξελίσσονταν κι «άνοιγαν τα φτερά τους», ήταν ο πρώτος που τους ενθάρρυνε να πετάξουν μακριά, σε κάποιο μεγάλο ελληνικό σύλλογο ή στο εξωτερικό. Ο ίδιος δεν είχε καταφέρει να κάνει σπουδαία καριέρα ως ποδοσφαιριστής. Επειτα από έναν σοβαρό τραυματισμό, εγκατέλειψε τη δράση στα 32 του χρόνια. Τις επιτυχίες των παικτών του, τις ένοιωθε σαν δικές του: αυτές που εκείνος δεν έζησε.

Οδήγησε τον ΟΦΗ πολύ ψηλά. Τον έφτασε μέχρι τη δεύτερη θέση της βαθμολογίας. Τον κοουτσάρησε στον πρώτο ευρωπαϊκό αγώνα της ιστορίας του (με τη Χάιντουκ Σπλιτ στο Κύπελλο UEFA). Τον πήγε στους «16» του Κυπέλλου Κυπελλούχων, αποκλείοντας κοτζάμ Ατλέτικο Μαδρίτης. Του χάρισε ένα Κύπελλο Ελλάδας, το 1987, απέναντι στον Ηρακλή του Βασίλη Χατζηπαναγή. Αλλά, το μεγαλύτερό του κατόρθωμα ήταν η δημιουργία του Βαρδινογιάννειου Αθλητικού Κέντρου, που εγκαινιάστηκε το 1989. Αυτό ήταν, άλλωστε, το όνειρο ζωής του Γκέραρντ: να συγκεντρώσει τα μεγαλύτερα ταλέντα από ολόκληρη την Κρήτη σε ένα υπερσύγχρονο ποδοσφαιρικό εργαστήρι παραγωγής νέων παικτών. Ηταν πολύ περήφανος, που έπεισε τον Θόδωρο Βαρδινογιάννη να το χρηματοδοτήσει – σε εποχές που οι ακαδημίες ήταν πρωτόγονες στην Ελλάδα, και η επιστημονική υποστήριξη των αθλητών στα σπάργανα.

Η πόρτα του γραφείου του ήταν πάντοτε ανοιχτή σε όλους. Το ίδιο και η μεγάλη του καρδιά. Εννέα στους δέκα προπονητές θα είχαν πετάξει έξω τον 19χρονο από τον Α.Ο. Χαϊδαρίου που είχε το «θράσος» να του πει: «Μίστερ, εγώ έχω μεγάλες φιλοδοξίες, θέλω να παίζω βασικός». Ο Γκέραρντ τον άκουσε με προσοχή. «Εκανες καλά που μου το είπες», του απάντησε. Επειτα από λίγο καιρό, αφού τον μελέτησε και συγκέντρωσε γι’ αυτόν πληροφορίες από τους παλιούς, του έδωσε την ευκαιρία. Εκτοτε, δεν τον έβγαλε ποτέ από την ομάδα. Ηταν ο Ηλίας Πουρσανίδης. Ο μικρός που μετά τη μαθητεία του δίπλα στον Ολλανδό έκανε καριέρα στον Ολυμπιακό. Αυτός που στις 20 του περασμένου Νοεμβρίου διοργάνωσε προς τιμήν του παλιού του προπονητή τη συγκινητική εκδήλωση στο «Γεντί Κουλέ», η οποία έμελλε να είναι η τελευταία δημόσια εμφάνιση του Γκέραρντ.

Τη ζωή του μακριά από τα γήπεδα την προετοίμαζε από καιρό, όμως λίγους μήνες μετά την (οριστική) συνταξιοδότησή του άρχισαν τα προβλήματα υγείας

Είχε πολλές προτάσεις για συνεργασία, από μεγάλους συλλόγους της χώρας, όμως αρνήθηκε να εγκαταλείψει το Ηράκλειο. «Η ζωή μου είναι εδώ», έλεγε. Εκτός των άλλων, ο Θόδωρος υπήρξε ο ιδανικός εργοδότης – αυτός που κάθε προπονητής ονειρεύεται να συναντήσει στην καριέρα του. Ο μόνος φόβος του Γκέραρντ ήταν μήπως απολυθεί εν πτήσει, έπειτα από κάποια (από τις πολλές) νίκες του ΟΦΗ επί του Παναθηναϊκού, τον άλλο σύλλογο που χρηματοδοτούσε η οικογένεια Βαρδινογιάννη. Ο Θόδωρος τον καθησύχαζε, κάθε φορά, ξεσπώντας σε γέλια. «Εσύ φρόντιζε να κερδίζουμε, και άσε τ’ αδέλφια μου σε μένα», του έλεγε. Οταν ο Θόδωρος πέθανε, ο Γκέραρντ σκέφτηκε να τα παρατήσει. Τον κράτησε ο Βαρδής Βαρδινογιάννης, με μια συνάντηση που είχαν οι δυό τους στην Αθήνα. Αλλά το 2000 διαφώνησαν και ο Ευγένιος παραιτήθηκε, επικαλούμενος λόγους υγείας. Αφησε τον ΟΦΗ στην τέταρτη θέση της βαθμολογίας.

Τον Ιανουάριο του 2001 η ΑΕΚ τον προσέλαβε ως τεχνικό σύμβουλο. Δεν έμεινε πολύ καιρό. Δοκίμασε στον ΑΠΟΕΛ και στον Ηρακλή. Δεν άργησε να πάρει την απόφαση να ιδιωτεύσει και να ασχοληθεί με τα αμπέλια του, παράγοντας το δικό του κρασί με την επωνυμία «Γκεραρντάκης». Μια χειμωνιάτικη μέρα του 2010, ενώ πότιζε τα λουλούδια στον κήπο του, του τηλεφώνησε ο Αλέξης Κούγιας, που είχε αναλάβει την Παναχαϊκή. «Ελα, έχουμε ανάγκη από προπονητή», του είπε. Ο Γκέραρντ πήγε, όμως δεν χρειάστηκε περισσότερους από δυο μήνες για να αντιληφθεί το λάθος του. Ηταν η τελευταία φορά που ασχολήθηκε με το ποδόσφαιρο.

Ο Γκέραρντ είχε αγοράσει σπίτι στην Ελιά (της Κρήτης, βεβαίως), είχε παντρευτεί (το 2004) την Κατερίνα Τραβαγιάκη και είχε ανοίξει (το 2005) ένα γυμναστήριο στο οποίο δούλευε η σύζυγός του με έναν από τους δύο γιους τους. Τη ζωή του μακριά από τα γήπεδα την προετοίμαζε από καιρό, όμως λίγους μήνες μετά την (οριστική) συνταξιοδότησή του άρχισαν τα προβλήματα υγείας. Ενα τροχαίο ατύχημα -καθώς πήγαινε να δει τον ΟΦΗ σε φιλικό αγώνα του- μία εγχείρηση στη μέση κι ένα εγκεφαλικό επεισόδιο κλόνισαν την υγεία του και τον καθήλωσαν σε αναπηρικό αμαξίδιο. Ο «έξω καρδιά» Ολλανδός (που, στο μεταξύ, είχε αποκτήσει την ελληνική ιθαγένεια) δεν μπορούσε, πια, να χαρεί τίποτε απ’ όσα τον κράτησαν στην Κρήτη επί 32 ολόκληρα χρόνια.

Στα δύσκολα στερνά της ζωής του είχε για παρηγοριά την αγάπη του κόσμου, ακόμη και των άλλοτε αντιπάλων του. Ιδίως η Κρήτη, τον λάτρεψε. Ο μακροβιότερος ξένος προπονητής σε ελληνικό σύλλογο την τίμησε σαν γνήσιο τέκνο της. Ηταν ένας Ελληνας που, από κάποιο μεταφυσικό λάθος, γεννήθηκε στην Ολλανδία. Αργησε να συναντήσει την πατρίδα της καρδιάς του. Μα, όταν τη βρήκε, δεν γύρισε ποτέ να κοιτάξει πίσω.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News