Ναι στην ηλεκτρονική ψηφοφορία ή όχι; Στην Αθήνα οι διαφωνίες μεταξύ των υποψηφίων για τη θέση του επικεφαλής του νέου φορέα της Κεντροαριστεράς δεν έχουν τέλος. Τα ζητήματα ασφάλειας της ψηφοφορίας, της ταυτοποίησης των ψηφοφόρων, της προστασίας των δεδομένων και της διαφάνειας της διαδικασίας δεν είναι ομολογουμένως απλά και απαιτούν σκέψη, συζήτηση και δουλειά, αλλά δεν είναι άλυτα εφόσον υπάρχει διάθεση συνεννόησης. Αλλά ενώ εν Ελλάδι η διαμάχη για τo web voting είναι πρόσφατη, αλλού έχουν προχωρήσει, έστω και με πισωγυρίσματα.
Στη γειτονική Ιταλία την Πέμπτη, 21 Σεπτεμβρίου, για πρώτη φορά ένα πολιτικό κόμμα κάνει εσωκομματικές εκλογές μέσω Διαδικτύου και καλό είναι να δούμε πώς αντιμετωπίζουν οι Ιταλοί το ζήτημα. Πρόκειται για το Κίνημα 5 Αστέρων του Μπέπε Γκρίλο που προχωρά στην εκλογή του προσώπου που θα είναι υποψήφιος πρωθυπουργός του στις επόμενες εκλογές. Οι υποψήφιοι είναι οκτώ, αλλά ξεχωρίζει η υποψηφιότητα του 31χρονου βουλευτή Λουίτζι Ντι Μάιο, ο οποίος είναι και αντιπρόεδρος της Βουλής – ο νεότερος ως σήμερα. Καθώς τα σημαντικότερα στελέχη του κόμματος προτίμησαν να μην θέσουν υποψηφιότητα ο Ντι Μάιο θεωρείται σχεδόν σίγουρος νικητής. Και δεδομένου ότι οι δημοσκοπήσεις δείχνουν πως το κίνημα του Γκρίλο ανεβαίνει, δεν αποκλείεται ο Ντι Μάτζιο να λάβει μετά τις εκλογές εντολή σχηματισμού κυβέρνησης.
Τα μέλη του κόμματος θα ψηφίσουν ηλεκτρονικά και αυτό δεν αποτελεί έκπληξη καθώς μία από τις σημαντικότερες θέσεις που από χρόνια προβάλλει ο Γκρίλο είναι η χρήση του Διαδικτύου για τη συμμετοχή των πολιτών στη διακυβέρνηση της χώρας. Οχι τυχαία, η ηλεκτρονική πλατφόρμα ονομάστηκε «Ρουσό», τιμή «στον πατέρα της άμεσης δημοκρατίας» Ζαν Ζακ Ρουσό, όπως λένε οι δημιουργοί της. Προ ολίγων μηνών ο Γκρίλο επιτέθηκε στο Δημοκρατικό Κόμμα του Ρέντσι κατά τη διάρκεια των εσωκομματικών εκλογών του που έγιναν με τον παραδοσιακό τρόπο γράφοντας ότι «η υποτιμητική κριτική στη δημοκρατία των κλικ είναι αναχρονιστική και αντιτεχνολογική».
Αλλά πώς ψηφίζουν τα μέλη του κόμματος και πώς διασφαλίζεται η ασφάλεια της ψηφοφορίας και η εγκυρότητα του αποτελέσματος; Ο ίδιος ο Γκρίλο ξεκίνησε την πολιτική του πορεία μέσω του Internet και, μέσω αυτού, το κίνημά του γιγαντώθηκε. Ηδη από τα πρώτα βήματα οι οπαδοί και τα μέλη μπορούσαν να λαμβάνουν μέρος σε ηλεκτρονικές ψηφοφορίες που αφορούσαν την πολιτική και τις θέσεις του κόμματος. Το 2015 ανέβηκε στο Διαδίκτυο η ηλεκτρονική πλατφόρμα «Ρουσό», η οποία κατά τα στελέχη των 5 Αστέρων θα διασφάλιζε την ασφάλεια των ψηφοφοριών αλλά και των δεδομένων που οι εγγεγραμμένοι ανεβάζουν στο σύστημα. Η πλατφόρμα – που αναβαθμίζεται συχνά – μπήκε σε πλήρη λειτουργία το 2016 και σήμερα μέσω αυτής γίνεται η επιλογή του υποψήφιου πρωθυπουργού.
Πρόκειται για μια πλατφόρμα κλειστή – όχι ανοιχτού κώδικα – η οποία δημιουργήθηκε από την εταιρία του συνιδρυτή του κινήματος, Τζανρομπέρτο Καζαλέτσο, ο οποίος πέθανε το 2016. Ο Καζαλέτσο ήταν επί χρόνια ο γκουρού της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης που πρότεινε το κίνημα.
Μέσω αυτής της πλατφόρμας οι εγγεγραμμένοι μπορούν να ψηφίζουν για τις θέσεις του κόμματος, να επιλέγουν υποψήφιους βουλευτές ή δημάρχους, να προσφέρουν, εφόσον το επιθυμούν, εισφορές στο κόμμα. Από την αρχή επιλέχθηκε να μπορούν να εγγραφούν όσοι ήταν τουλάχιστον ήδη κάποιους μήνες μέλη. Στην ιστοσελίδα του «Ρουσό» σήμερα αναφέρεται ότι μπορούν να εγγραφούν μόνο όσοι έχουν γίνει μέλη του κόμματος πριν από την 1η Ιανουαρίου του 2017 και έχουν ταυτοποιηθεί τα στοιχεία τους. Οποιος επιθυμεί να εγγραφεί πρέπει να αναγράψει στην ηλεκτρονική αίτηση τα στοιχεία της ταυτότητάς του καθώς και το ΑΦΜ και αφού αυτά ταυτοποιηθούν μπορεί να γίνει ενεργό μέλος.
Το πείραμα του Γκρίλο δεν ήταν χωρίς προβλήματα. Τον Αύγουστο, ενόψει της εσωκομματικής ψηφοφορίας, χάκερ επιτέθηκαν στην πλατφόρμα και υπέκλεψαν στοιχεία των χρηστών: ονόματα, τραπεζικούς λογαριασμούς, εισφορές κ.ά. Τα στελέχη της εταιρίας Casaleggio Associati εργάστηκαν τις τελευταίες εβδομάδες προκειμένου να αυξήσουν την ασφάλεια και για αυτόν τον λόγο ζήτησαν τη βοήθεια εξειδικευμένων στην κυβερνοασφάλεια εταιριών, χωρίς όμως να ανακοινώσουν ποιες είναι αυτές.
Το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας θα δοθεί σε δυο συμβολαιογράφους, οι οποίοι θα ανακοινώσουν το Σάββατο τον νικητή μαζί με όλα τα στοιχεία που αφορούν τη διαδικασία. Τα συστήματα ασφαλείας θα είναι σε συναγερμό για την περίπτωση κυβερνοεπίθεσης. Η μεγαλύτερη προσοχή, σύμφωνα με τους υπεύθυνους, δόθηκε στην προστασία των δεδομένων των ψηφοφόρων.
Σήμερα λοιπόν τα μέλη του «5 Stelle», αφού πρώτα επισκεφθούν την πλατφόρμα και γράψουν το όνομα χρήστη και τον κωδικό πρόσβασης, θα λάβουν στο κινητό τους έναν άλλο κωδικό, μέσω του οποίου θα τους επιτραπεί η πρόσβαση στην ιστοσελίδα της ψηφοφορίας όπου και θα εκφράσουν την προτίμησή τους.
Αρκετοί στην Ιταλία και αλλού εστιάζουν την κριτική τους στον έντονα λαϊκιστικό χαρακτήρα του κινήματος του Γκρίλο. Αλλά δεν παύει να είναι ένα ενδιαφέρον πείραμα που δεν αφορά μόνο την Ιταλία, αλλά ευρύτερα τις δυτικές δημοκρατίες καθώς οι φωνές όσων ζητούν μεγαλύτερη συμμετοχή των πολιτών στη λήψη αποφάσεων μέσω του Διαδικτύου αυξάνονται. Και αναμφίβολα οι δυνατότητες είναι πολλές, ίσως όσες και οι κίνδυνοι.
Ιδού λοιπόν τροφή για σκέψη για τη δική μας Κεντροαριστερά. Εστω και αν προέρχεται από ένα λαϊκίστικο κόμμα σαν αυτό του Γκρίλο. ..
Ακολουθήστε το Protagon στο Google News