Η συμφωνία για την εξαγορά της αμερικανικής αλυσίδας σούπερ μάρκετ Whole Foods (των 440 καταστημάτων) από την Amazon έναντι 13,7 δισ. δολαρίων που ανακοινώθηκε την περασμένη Παρασκευή είναι πολύ πιθανό να μνημονεύεται στο μέλλον ως η αρχή μιας νέας εποχής όσον αφορά την επιχειρηματικότητα, με παρωχημένες βιομηχανίες που αντιστέκονται σθεναρά στις όποιες αλλαγές, ξαφνικά να μεταλλάσσονται σε κάτι πραγματικά σύγχρονο και καινοτόμο. Οπως ακριβώς συνέβη και με τα σούπερ μάρκετ τον προηγούμενο αιώνα.

Πριν από μερικές δεκαετίες οι άνθρωποι πήγαιναν στον κρεοπώλη για να αγοράσουν κρέας, στον φούρναρη για ψωμί και στον μανάβη για φρούτα και λαχανικά. Ξεκινώντας από τη δεκαετία του 1930, ωστόσο, τα σούπερ μάρκετ προέβησαν στη συγχώνευσή των παραπάνω καταστημάτων, αλλάζοντας ριζικά τις καταναλωτικές συνήθειες εκατομμυρίων ανθρώπων. Η αφθονία προϊόντων των αμερικανικών σούπερ μάρκετ με τους πύργους από χαρτί τουαλέτας και τα τεράστια ψυγεία γεμάτα με κρέας, εντυπωσίασε ιδιαίτερα τους σοβιετικούς αξιωματούχους που επισκέφτηκαν ένα το 1989, σε τέτοιο βαθμό που κλόνισε την πίστη τους – αναφέρει χαρακτηριστικά το Quartz – στον κομμουνισμό, συμβάλλοντας έτσι έμμεσα και στον τερματισμό του Ψυχρού Πολέμου.

Η εξαιρετικά επιτυχημένη πορεία των σούπερ μάρκετ κατέστη δυνατή χάρη σε μια σειρά από άλλες σημαντικές εξελίξεις όπως η ανάπτυξη της βιομηχανικής γεωργίας και η κατασκευή σύγχρονων αυτοκινητόδρομων. Αλλά μετά τη δημιουργία των μεγάλων mall και πολυκαταστημάτων δεν έγιναν και πολλά. Την ώρα που σχεδόν όλοι οι κλάδοι του εμπορίου μεταλλάχτηκαν σημαντικά εξαιτίας της έλευσης του Διαδικτύου, τα ιντερνετικά σούπερ μάρκετ δεν αναπτύχθηκαν ιδιαίτερα καθώς η διαχείριση αναλώσιμων τροφίμων αποδείχτηκε δύσκολη υπόθεση μέσα στα στενά πλαίσια που καθιστούν τα σούπερ μάρκετ ανταγωνιστικές επιχειρήσεις.

Αλλά αυτήν τη φορά η κατάσταση κατά πάσα πιθανότητα θα εξελιχθεί διαφορετικά εξαιτίας του Τζεφ Μπέζος και της Amazon που ίδρυσε ο αμερικανός δισεκατομμυριούχος το 1994. Είτε πρόκειται για βιβλία είτε για τηλεοπτικά shows, ελάχιστα είναι τα όποια αγαθά που δεν κατάφεραν να πουλήσουν μέσω του διαδικτύου. Ο Μπέζος σύντομα θα είναι ο πλουσιότερος άνθρωπος στον κόσμο. Και μετά από την εξαγορά της Whole Foods η Amazon θα είναι η μεγαλύτερη εταιρεία. Και όπως ακριβώς τα κινητά τηλέφωνα ξεπεράστηκαν με την έλευση τoυ iPhone, δεν αποκλείεται σύντομα η πώληση τροφίμων από την Amazon να αποτελεί τη νέα κανονικότητα.

To πάντρεμα της Whole Foods με την Amazon αλλάζει την αγορά. Φωτογραφία: REUTERS

Απαγορεύονται αυστηρά η μπούρκα και το νικάμπ. Σουνίτες και σιίτες, άνδρες και γυναίκες, προσεύχονται όλοι μαζί ενώ κάποιες φορές γυναίκες έχουν την ευθύνη και για το κήρυγμα – εκτελούν και χρέη ιμάμη δηλαδή. Όλα αυτά συμβαίνουν στο νέο «ελευθεριακό», τρόπον τινά, τζαμί που άνοιξε τις πύλες του στην περιοχή Μόαμπιτ του Βερολίνου και φέρει τα ονόματα του Αβερρόη (Ibn Rushd) και του Γκέτε.

Το ίδρυσε η Σεϊράν Ατές, μια γεννημένη στην Τουρκία φεμινίστρια δικηγόρος κουρδικής καταγωγής ηλικίας 54 ετών. «Η ολική κάλυψη του σώματος δεν έχει καμία σχέση με τη θρησκεία. Αποτελεί μια πολιτική δήλωση», υποστηρίζει η ίδια στο Spiegel, αποκαλύπτoντας επίσης ποιος υπήρξε ο απίθανος καθοδηγητής της στο φιλόδοξο αυτό εγχείρημα: «Δεν αποτελεί υπεύθυνη στάση από την πλευρά των προοδευτικών μουσουλμάνων να προσβάλλουν τις συντηρητικές οργανώσεις και στη συνέχεια ν’ αφήνουν σ’ αυτές την εκπαίδευση των παιδιών και των νέων δίχως ν’ αναλαμβάνουν δράση. Oταν ήμουν μέλος της ισλαμικής επιτροπής του (τότε υπουργού Εσωτερικών) Βόλφανγκ Σόιμπλε, μου είπε πως οι φιλελεύθεροι μουσουλμάνοι πρέπει να ενωθούν. Στο τέλος κατάλαβα πως είχε δίκιο και έτσι γεννήθηκε ιδέα του τεμένους».

Το ελευθεριακό τέμενος  Ibn Rushd-Goethe είναι το πρώτο του είδους στη Γερμανία και ένα από τα πρώτα στην Ευρώπη και τον υπόλοιπο κόσμο. Αλλά δεν είναι όλα ρόδινα. Προς το παρόν το τζαμί στεγάζεται στον τρίτο όροφο μιας ευαγγελικής εκκλησίας και φυλάσσεται αυστηρά έπειτα από τις απειλές που δέχτηκε τις προηγούμενες εβδομάδες. Στην ίδια περιοχή βρίσκεται επίσης και ο εξτρεμιστικός σύνδεσμος όπου ανήκε και ο Ανίς Αμρί, ο τυνήσιος δράστης του μακελειού στη χριστουγεννιάτικη αγορά του Βερολίνου που στη συνέχεια έπεσε νεκρός κοντά στο Μιλάνο από τα πυρά ιταλών αστυνομικών.

«Πιστεύω σ’ έναν Αλλάχ στοργικό και ελεήμονα», επισημαίνει η Σεϊράν Ατές. Φωτογραφία YouTube

Κατά τη διάρκεια της επιχειρηματικής του καριέρας, ο Ντόναλντ Τραμπ εφάρμοσε ένα ιδιαίτερα απλοϊκό μοντέλο, σύμφωνα τουλάχιστον με τους βιογράφους του. Kύρια χαρακτηριστικά του μοντέλου ήταν ο εγωκεντρισμός και η ανικανότητα από την πλευρά του αμερικανού προέδρου ν’ αναλάβει την ευθύνη των όποιων λανθασμένων ενεργειών του και των πάμπολλων ψεμάτων του, αλλά και η απόλυτη αφοσίωση από την πλευρά των συνεργατών του. Τώρα που κατάφερε να κατακτήσει τον Λευκό Οίκο, ο Τραμπ εξακολουθεί να εφαρμόζει την ίδια μέθοδο, γεγονός που σύμφωνα με τον Ντέιβιντ Ρέμνικ του New Yorker, είναι ενδεικτικό της αποτυχίας του ίδιου του μοντέλου. Για τον λόγο αυτό ο αρθρογράφος θέτει μια πρόκληση στους Αμερικανούς αλλά και τον υπόλοιπο κόσμο, διερωτώμενος ποιος από τους ανθρώπους του στενού του περιβάλλοντος του Τραμπ θα τον προδώσει πρώτος. Άλλωστε ο αμερικανός πρόεδρος έχει τραβήξει ήδη το λουρί σε όλους – τόσο στον Στιβ Μπάνον και τον γαμπρό του Τζάρεντ Κούσνερ, όσο και στον Σον Σπάισερ και την Κέλιαν Κονγουέι.

Αν δημόσια οι πιο στενοί του συνεργάτες δηλώνουν «πίστη και υποταγή» κατά το «πρότυπο της Πιονγιάνγκ», κατ’ ιδίαν είναι όλοι έτοιμοι να εκφράσουν την «ανησυχία και την περιφρόνησή τους», και αυτό καθιστά ξεκάθαρο τον λόγο που συνεχίζονται οι διαρροές από τα άδυτα του προεδρικού μεγάρου προς τον έξω κόσμο. Σύμφωνα με τον Ρέμνικ, στην Ουάσινγκτον δεν είχε παρατηρηθεί ποτέ άλλοτε ένας τόσος υψηλός βαθμός δυσαρέσκειας, ανησυχίας και αίσθησης αποτυχίας μεταξύ των μελών του προσωπικού του προέδρου, και αυτό μπορεί να οδηγήσει σε νέες διαρροές: πόσοι από τους άνδρες του είναι έτοιμοι να θυσιάσουν το μέλλον τους για να προστατέψουν έναν άνθρωπο που σκέφτεται μόνον τον εαυτό του; Πόσοι από τους αξιωματούχους του Λευκού Οίκου θα ακολουθήσουν το παράδειγμα εκείνων που μίλησαν με δημοσιογράφους και ερευνητές; Και, το κυριότερο, πόσοι έχουν ξεκινήσει ήδη να το κάνουν;

Όλοι οι άνθρωποι του προέδρου. Φωτογραφία: Mike Segar / Reuters

Τα έξυπνα κινητά που σύμφωνα με αρκετές έρευνες εξασθενίζουν τη δημιουργικότητα, πρόκειται να καταστούν σύντομα ο καλύτερος σύμμαχος των ψυχιάτρων όλου του κόσμου. Το πώς το εξηγεί στο αμερικανικό περιοδικό The Atlantic με μια συνέντευξή του ο Δρ. Τομ Ίνσελ, ιστορικός πρόεδρος του Εθνικού Ινστιτούτου Πνευματικής Υγείας των ΗΠΑ του  μεγαλύτερου κέντρου ερευνών για τις ψυχικές ασθένειες στον κόσμο. Το 2013 είχε προκαλέσει εντύπωση δηλώνοντας ότι η ψυχιατρική δεν έκανε σημαντικά βήματα προόδου, καθώς δεν συνέβαλε στη μείωση των αυτοκτονιών εξαιτίας κατάθλιψης ή σχιζοφρένειας. Το 2015 ένωσε τις δυνάμεις του με την Google στο πλαίσιο του προγράμματος Verily, με στόχο τη χρήση των έξυπνων κινητών για την έγκαιρη πρόληψη της εκδήλωσης κρίσεων σε ασθενείς με ψυχικές διαταραχές. Τον προηγούμενο μήνα ο Ίνσελ ίδρυσε την δική του start-up με τον ίδιο σκοπό, συνεχίζοντας τις σχετικές έρευνες μαζί με 500 συνολικά ερευνητές.

Αποστολή του είναι, όπως εξηγεί ο ίδιος, να φέρει μια επανάσταση στην ψυχιατρική μέσα σε μόλις τρία χρόνια. Και αποκαλύπτει πως όποιοι ξεκινάνε να πέφτουν σε κατάθλιψη προβαίνουν σε συγκεκριμένες ενέργειες τις οποίες μπορούν να «αναγνωρίσουν» και να καταγράψουν εύκολα τα έξυπνα κινητά: επικοινωνούν με λιγότερα άτομα, μιλάνε πιο αργά ή χρησιμοποιούν λάθος ή και λιγότερες λέξεις, απαντάνε σε λιγότερες κλήσεις και σε περιορισμένο αριθμό μηνυμάτων, εισέρχονται αραιότερα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, βγαίνουν επίσης λιγότερο από το σπίτι και κοιμούνται χειρότερα. Τα όποια δεδομένα κρυπτογραφούνται και στη συνέχεια μετατρέπονται σε μετα-δεδομένα που μεταφράζουν ψυχικές καταστάσεις, διαβεβαιώνει ο αμερικανός ειδικός, καθώς το ζήτημα της ιδιωτικότητας είναι εξαιρετικής σημασίας. Σήμερα χονδρικά ένας στους επτά από από 7,5 δισεκατομμύρια ανθρώπους στον κόσμο φέρει το βάρος μιας ψυχικής ασθένειας ενώ τα έξυπνα κινητά ανά την υφήλιο ανέρχονται στα 5 δισεκατομμύρια. Σύμφωνα με τις προβλέψεις των ειδικών έως το 2020, έξι δισεκατομμύρια άνθρωποι θα χρησιμοποιούν έξυπνα κινητά που θα μπορούν να φέρουν ψυχοθεραπευτικές εφαρμογές.