Οι προεδρικές εκλογές του Ιράν, που διεξάγονται την Παρασκευή, 19 Μαΐου, αφορούν πολλά: το μέλλον του Χασάν Ροχανί στο αξίωμα, την εξέλιξη της -στάσιμης για την ώρα- οικονομικής ανάπτυξης, τον έλεγχο των πετρελαιοπηγών, το μέγεθος ελευθερίας που απολαμβάνουν οι διαφωνούντες. Ακόμη σημαντικότερα για εμάς τους εξωτερικούς παρατηρητές, αφορούν την προσέγγιση της Ισλαμικής Δημοκρατίας στη Δύση.

Είναι η πρώτη φορά που δίνεται ο λόγος στους πολίτες μετά τη συμφωνία για τα πυρηνικά που με κόπο επετεύχθη ανάμεσα στο Ιράν και τις ΗΠΑ το 2015. Εκτοτε έχουν αλλάξει πολλά. Στον Λευκό Οίκο, τον πιο «φιλικό» Μπαράκ Οπάμα έχει αντικαταστήσει ο Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος έχει χαρακτηρίσει τη συμφωνία «καταστροφική». Και εν τω μεταξύ η ιρανική κυβέρνηση έχει περιορίσει τα επιδόματα, η ανεργία στη χώρα έχει διογκωθεί -ένας στους τέσσερις νέους είναι άνεργοι- και οι πολίτες αισθάνονται εγκαταλειμμένοι, ακόμη και προδομένοι.

Με άλλα λόγια, ενώ η συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν χαίρει ακόμη ευρείας αποδοχής ανάμεσα στον πολιτικό κόσμο, δεν ισχύει το ίδιο για τους πολίτες. Οι πολίτες βλέπουν την τσέπη τους. Και καθώς δεν βιώνουν καμία γοργή ανάπτυξη της οικονομίας -που υποτίθεται θα απελευθέρωνε η συμφωνία για τα πυρηνικά- απομακρύνονται από τον άνθρωπο που έβαλε την υπογραφή του στη συμφωνία.

Αυτό το κενό ήρθε να καλύψει ως αουτσάιντερ, ο μεγαλύτερος αντίπαλος του 68χρονου Ροχανί στην εκλογική αναμέτρηση της Παρασκευής, ο 56χρονος συντηρητικός ιερωμένος Εμπραχίμ Ραϊσί.

Ο ίδιος, ο οποίος εργάστηκε ως δικηγόρος καθ’ όλη τη διάρκεια της ενήλικης ζωής του -και το 1988, ως εισαγγελέας, ενέκρινε την εκτέλεση χιλιάδων πολιτικών κρατουμένων- δεν έχει το χάρισμα του πολιτικού. Αυτό το παραδέχονται ακόμη και οι υποστηρικτές του. Αλλά έχει καταφέρει να συγκεντρώσει πολύ υψηλά επίπεδα δημοτικότητας. Γιατί, παρότι ο ίδιος δεν αμφισβητεί την αξία της συμφωνίας για το πυρηνικό τρόπο, με τη ρητορική του απευθύνεται στους συντηρητικούς και σκληροπυρηνικούς της ιρανικής κοινωνίας, όσους ανησυχούν ότι διακυβεύονται οι θρησκευτικές αξίες της χώρας και όσους δεν νοιάζονται για τις σχέσεις του Ιράν με τις ΗΠΑ.

Οπως παρατηρούν αναλυτές, τα συνθήματα του Ραϊσί παραπέμπουν στο ίδιο συναίσθημα που διήγειρε το περασμένο έτος ο Ντόναλντ Τραμπ. Στο πρόσωπό του εκφράζεται η οργή των απογοητευμένων. Είναι με άλλα λόγια ο αντισυστημικός υποψήφιος των εκλογών στο Ιράν.

Και παρότι δεν έχει αγγίξει τα ποσοστά του Ροχανί σύμφωνα με τις -όχι πάντα έγκυρες- δημοσκοπήσεις, ο ίδιος έχει αναστατώσει το επιτελείο του ιρανού προέδρου και έχει εμποτίσει την κοινή γνώμη με μία τάση εσωστρέφειας.

«Προσωπικά πιστεύω και στηρίζω ιδέες που εναποθέτουν την εμπιστοσύνη στις ικανότητες των ανθρώπων μέσα στο Ιράν», σχολιάζει στη βρετανική Guardian ο Μοχάμεντ Τάγκι Ανσάρι-Πουρ, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Θρησκειών και Δογμάτων στην πόλη Κομ και φίλος του Ραϊσί. «Πιστεύω ότι μπορούμε να λύσουμε τα προβλήματά μας μέσα στο Ιράν. Δεν υποστηρίζω αυτούς που στηρίζονται σε εξωτερικούς παράγοντες», τονίζει. 

Μπροστά στην πρόκληση των αντιπάλων του, ο Ροχανί έχει ανεβάσει τους τόνους. Στις ομιλίες του γίνεται πιο επιθετικός. «Λέτε ότι θέλετε να διαπραγματευτείτε με τον υπόλοιπο κόσμο, αλλά δεν μιλάτε τη διεθνή γλώσσα. Δεν ξέρετε καν να μιλάτε τη γλώσσα των ανθρώπων σας», είπε πρόσφατα.

Ο ίδιος διεκδικεί τη δεύτερη θητεία στην προεδρία και εμμέσως την προοπτική να αναδειχθεί κάποτε στο αξίωμα του ανθρώπου που θα ελέγχει την ουσιαστική εξουσία στη χώρα για μία ολόκληρη γενιά. Με άλλα λόγια, μακροπρόθεσμα, το εκλογικό αποτέλεσμα θα επηρεάσει και τη διαδοχή του ανώτατου ηγέτη του Ιράν. Και όπως σημειώνουν αναλυτές, «δεν μπορείς να γίνεις ανώτατος ηγέτης αν έχεις χάσει στις προεδρικές εκλογές».

Ο διάδοχος του 78χρονου αγιατολάχ Ραχμπάρ Αλί Χαμενεΐ θα είναι ο πιο ισχυρός άνδρας του Ιράν και το τρίτο πρόσωπο που θα ηγηθεί της Ισλαμικής Δημοκρατίας από τότε που ιδρύθηκε.

«Δεν ψηφίζουμε για τα επόμενα τέσσερα χρόνια, ψηφίζουμε για τα επόμενα 40 χρόνια», είπε χαρακτηριστικά ένας νεαρός υποστηρικτής του Ροχανί.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News