Το έθιμο είναι πολύ παλιό – κανείς δεν ξέρει ακριβώς πόσο. Πάντως, επίσημες ποδοσφαιρικές αναμετρήσεις ανήμερα τα Χριστούγεννα -και την επομένη- καταγράφονται, ήδη, από το 1869. Αυτή η μακρά παράδοση των Βρετανών να κάνουν Γιορτές στα γήπεδα, δεν έχει πάψει να είναι μέρος της αθλητικής τους κουλτούρας μέχρι σήμερα (κυριολεκτικώς). Με μικρές παραλλαγές.

Στην αρχή έπαιζαν μεταξύ τους ομάδες της ίδιας πόλης ή γειτονικές, ώστε οι παίκτες και οι φίλαθλοι να μην απομακρύνονται πολύ από τα σπίτια τους, χρονιάρες μέρες. Αργότερα, οι σύλλογοι «πάτησαν πόδι». Οι ποδοσφαιριστές και οι προπονητές απαίτησαν να μην αποχωρίζονται τις οικογένειές τους στις 25 Δεκεμβρίου, κι έτσι το αγωνιστικό διήμερο της Boxing Day μετατέθηκε κατά μια ημέρα: έπαιζαν στις 26 και 27. Μετά, από τα μέσα της δεκαετίας των ’50s -καθώς το ποδόσφαιρο γινόταν όλο και πιο σοβαρή υπόθεση (επαγγελματικό) και οι μετακινήσεις όλο και πιο εύκολες-, περάσαμε στις κανονικές, πλήρεις αγωνιστικές. Πλέον, το ποιοί θα παίξουν με ποιούς δεν το καθόριζαν οι αποστάσεις, αλλά οι κληρώσεις.

Οι φίλαθλοι περιμένουν την κλήρωση της Premier League με αγωνία, προκειμένου να σχεδιάσουν το πρόγραμμά τους για την Boxing Day. Αυτό δεν έχει να κάνει μόνο με την μπάλα, καθώς η 26η Δεκεμβρίου σηματοδοτεί την έναρξη των χειμερινών εκπτώσεων. Πέρυσι τέτοια μέρα, έξω από τα καταστήματα σε ολόκληρη τη Βρετανία είχαν σχηματιστεί ουρές από τα ξημερώματα. Εκτιμάται οτι τα μαγαζιά υποδέχθηκαν περί τα 22 εκατομμύρια πελάτες, ενώ -όπως έγραψε η Telegraph- όταν άνοιξε τις πόρτες του το «Selfridges» στο Λονδίνο, κάποιοι ποδοπατήθηκαν στην προσπάθειά τους να μπουν πρώτοι, για να προλάβουν τα καλύτερα είδη στις καλύτερες τιμές.

Πολλοί από τους καταναλωτές είναι ποδοσφαιρόφιλοι. Οργανώνουν τα ψώνια τους -στο Λονδίνο ή σε οποιαδήποτε άλλη πόλη- ακολουθώντας οικογενειακώς την αγαπημένη τους ομάδα, συνδυάζοντας τον εκτός έδρας αγώνα της με μια εκδρομή. Κάνουν τις αγορές τους, τη βόλτα τους, κι έπειτα πάνε στο γήπεδο. Γευματίζουν κάπου κοντά και, το βράδυ, επιστρέφουν σπίτι. Το ματς είναι μόνον η αφορμή γι’ αυτή τη μέρα διασκέδασης, η οποία αποφέρει -στην αγορά και στους συλλόγους- εξαιρετικά υψηλούς τζίρους. Είτε υπάρχει μεγάλο ντέρμπι είτε όχι, τα ποσοστά πληρότητας των γηπέδων προσεγγίζουν το 100%, και οι μετακινήσεις των οπαδών είναι οι πιο μαζικές σε ολόκληρη τη σεζόν.

Επιπλέον, οι αγώνες της Boxing Day αποτελούν ένα πολυ-αναμενόμενο τηλεοπτικό γεγονός. Σε όλο τον κόσμο, τα τηλεοπτικά δίκτυα που έχουν εξασφαλίσει τα δικαιώματα μετάδοσης των αγώνων του αγγλικού πρωταθλήματος ετοιμάζουν σπέσιαλ αφιερώματα και εκπομπές – όχι μόνο για τη συγκεκριμένη αγωνιστική ημέρα. Κατά μια παράξενη συγκυρία, σε αυτά τα εορταστικά ματς, τα δίχτυα «σπαρταράνε» ασυνήθιστα πολύ. Μπαίνουν τα περισσότερα γκολ (το ρεκόρ κατέχει η Φούλαμ, η οποία το 1963 σκόραρε δέκα φορές απέναντι στην Ιπσουιτς), χωρίς καμία τεχνική ανάλυση να μπορεί να εξηγήσει το «γιατί». Εκείνη τη χρονιά, σε δέκα αγώνες σημειώθηκαν 66 τέρματα.

Την 26η Δεκεμβρίου -επίσημη αργία στην Αγγλία, την Ιρλανδία, τη Σκωτία και τις χώρες της Κοινοπολιτείας- παίζονται ποδοσφαιρικά ματς και στις μικρότερες κατηγορίες, ενώ υπάρχει πλήρης αγωνιστική στο ράγκμπι. Στην Ιρλανδία ξεχωρίζει το ντέρμπι της Λίνφιλντ με την Γκλέντοραν. Στο Σόρεϊ, στο Κέμπτον Παρκ, η ιπποδρομία του Βασιλιά Γεωργίου του 6ου – από τις πιο δημοφιλείς στη Βρετανία. Για τους πιο εύπορους, είναι η παραδοσιακή ημέρα για το κυνήγι της αλεπούς. Στην Αυστραλία, τη δεύτερη ημέρα των Χριστουγέννων διεξάγεται το «Boxing Day Test» (αγώνες κρίκετ) και το «Race Hobart Yacht» (ιστιοπλοϊκοί αγώνες).

Η Boxing Day έλκει την ονομασία της από ένα έθιμο της Βικτωριανής Αγγλίας, τον 19ο αιώνα. Σύμφωνα με αυτό, την επομένη των Χριστουγέννων (του Αγίου Στεφάνου), οι έχοντες συνήθιζαν να μοιράζουν δώρα στους φτωχούς. Μέχρι τη διανομή τους, τα δώρα αποθηκεύονταν στο «κουτί των Χριστουγέννων» (Christmas box), το οποίο άνοιγε στις 26 Δεκεμβρίου.

Υπάρχουν κι άλλες, παρεμφερείς παραδόσεις. Στις χώρες της Κοινοπολιτείας, αυτή τη μέρα οι εργοδότες προσέφεραν δώρα στους υπαλλήλους -και οι άρχοντες στους υπηρέτες- τους μέσα σε κουτιά. Στην Αγγλία, οι πλούσιοι τοποθετούσαν τα αποφάγια τους και τα άφηναν στις εκκλησίες, για τους φτωχούς του χωριού ή της πόλης. Σήμερα, τέτοια κουτιά χρησιμοποιούνται για την ανταλλαγή δώρων.

Στην Premier League, δηλαδή από το 1992-1993 κι έπειτα, η αγωνιστική της Boxing Day θεωρείται ιδιαιτέρως σημαντική. Ο λόγος είναι οτι όλες οι ομάδες που μετά την ολοκλήρωσή της βρέθηκαν στην κορυφή με διαφορά τουλάχιστον τριών βαθμών από τους διώκτες τους, στέφθηκαν πρωταθλήτριες. Σχεδόν όλες… Η μεγαλύτερη εξαίρεση, που επιβεβαιώνει τον κανόνα, είναι η Λίβερπουλ, η οποία μάλιστα την έχει πατήσει τρεις φορές: το 2013-2014, το 2008-2009 και το 1996-1997.

Η ίδια η Τσέλσι, η οποία τώρα απέχει έξι βαθμούς από τη δεύτερη Λίβερπουλ (και σήμερα παίζει με την Μπόρνμουθ, τις προηγούμενες φορές που έκανε Γιορτές στην κορυφή, τέσσερις συνολικά την τελευταία δωδεκαετία, στο τέλος σήκωσε το τρόπαιο: το 2004-2005 και το 2005-2006 με τον Ζοσέ Μουρίνιο στον πάγκο, το 2009-2010 με τον Κάρλο Αντσελότι -πετυχαίνοντας το μοναδικό νταμπλ της ιστορίας της- και το 2014-2015, πάλι με τον Μουρίνιο.

Στην Αγγλία, όλα τα έθιμα αντέχουν σε πείσμα κάθε αντιξοότητας. Στις 26 Δεκεμβρίου 1970, για παράδειγμα, στην αναμέτρηση της Γουλβς με την Εβερτον, αν και ο αγωνιστικός χώρος ήταν σκεπασμένος από το χιόνι, το παιχνίδι έγινε κανονικά – με τις εξέδρες ασφυκτικά γεμάτες παρά το τσουχτερό κρύο. Μόνο μια χρονιά δεν είχαμε ποδόσφαιρο αυτή τη μέρα: το 1962, όταν ο χιονιάς -η «Μεγάλη Ψύχρα»- παρέλυσε τα πρωταθλήματα (και τη χώρα ολόκληρη) από τα Χριστούγεννα μέχρι τον Μάρτιο του ’63.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News