«Η Ιστορία θα είναι ευγενική μαζί μου. Σκοπεύω να τη γράψω». Οχι, αυτό δεν το είπε ο Ταγίπ Ερντογάν. Το είχε πει ο Γουίνστον Τσόρτσιλ που κάτι τέτοια τα είχε εύκολα και ταίριαζαν στο μεγαλομανές σύμπαν του. Αλλά φαίνεται πως ο «σουλτάνος» υποφέρει από ανάλογα πάθη. Το μόνο ατυχές είναι ότι ενώ ο Τσόρτσιλ είναι μια προσωπικότητα που μας αρέσει να διαβάζουμε σαν να είναι ήρωας μυθιστορήματος εποχής, ο Ερντογάν είναι ο φωνακλάς γείτονας.

Πέρασαν μόλις δέκα ημέρες από τις γεμάτες χαμόγελα συζητήσεις του Ερντογάν με τον Αλέξη Τσίπρα στη Νέα Υόρκη, στο περιθώριο της Συνόδου του ΟΗΕ. Και ο τούρκος πρόεδρος προχώρησε σε μια δική του «γραφή» της Ιστορίας, θέτοντας αναγκαστικά νέα δεδομένα σε χρόνιες ελληνοτουρκικές διενέξεις.

Αν είσαι ψύχραιμος αναλυτής, την αμφισβήτηση της Συνθήκης της Λωζάνης, ενέργεια στην οποία προχώρησε δημοσίως την Πέμπτη ο Ερντογάν, σε μια ιστορική πρώτη για τα τουρκικά χρονικά, την περιγράφεις μόνο ως μια αμφισβήτηση του «σουλτάνου» στο κεμαλικό DNA της χώρας του. Ο Ερντογάν μοιάζει ως ένας ζωντανός ρεβιζιονισμός, ως η εκδίκηση του Ισλάμ στο κοσμικό και νεωτεριστικό κίνημα των Νεότουρκων που προσπάθησε να εκσυγχρονίσει την Τουρκία πριν από έναν αιώνα. Ετσι, αμφισβητεί και ένα δομικό χαρακτηριστικό της, που είναι η Συνθήκη του 1923 η οποία όρισε τα σύνορα της σύγχρονης Τουρκίας, ενώ παράλληλα ισχυρίζεται ότι ο τουρκικός λαός ουσιαστικά εξαπατήθηκε από το κεμαλικό καθεστώς και τον Ισμέτ Ινονού που υπέγραψαν τη συμφωνία.

Αναπόφευκτα, όμως, η πρωτοφανής για τούρκο ηγέτη δημόσια αμφισβήτηση της Συνθήκης της Λωζάνης – της συμφωνίας που μετά την Μικρασιατική Καταστροφή διευθέτησε το ζήτημα της ανταλλαγής πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, όρισε τις μεθοριακές γραμμές μεταξύ των δύο χωρών, αλλά και έθεσε το πλαίσιο για το Κυπριακό – θέτει εμμέσως πλην σαφώς θέμα συνόρων και αναζωπυρώνει υπαρκτές ελληνοτουρκικές διαφορές. Ο ίδιος άλλωστε ο Ερντογάν έκανε λόγο για το ζήτημα της υφαλοκρηπίδας. Και όλα αυτά ενώ το Κυπριακό βρίσκεται στην πιο κρίσιμη φάση του.

Ο Ερντογάν συνδύασε τα όσα συνέβησαν πριν από περίπου 100 χρόνια με την Ελλάδα με τα όσα συνέβησαν το περασμένο καλοκαίρι και την αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος εναντίον του στις 15 Ιουλίου.

Είπε λοιπόν, πως «η 15η Ιουλίου είναι ο δεύτερος πόλεμος για την Ανεξαρτησία του τουρκικού έθνους. Μας απείλησαν με τις Σέβρες το 1920 και μας έπεισαν να δεχθούμε τη Λωζάνη το 1923. Κάποιοι προσπάθησαν να μας εξαπατήσουν παρουσιάζοντας τη Συνθήκη της Λωζάνης ως νίκη. Στη Λωζάνη παραχωρήσαμε τα νησιά του Αιγαίου. Οσοι έλαβαν μέρος στις συνομιλίες δεν κατάφεραν να σταθούν στο ύψος των περιστάσεων. Σήμερα βιώνουμε τις επιπτώσεις αυτής της αδυναμίας. Παραδώσαμε νησιά από τα οποία μπορείς να ακουστείς απέναντι».

«Aκόμη δίνουμε μάχη για το ποια θα είναι η υφαλοκρηπίδα, και ποια θα είναι τα σύνορά μας σε αέρα και γη. Ο λόγος για αυτό είναι εκείνοι που κάθισαν στο τραπέζι για αυτή την Συνθήκη. Και αν το πραξικόπημα (της 15ης Ιουλίου) είχε πετύχει, θα μας έδιναν μια Συνθήκη με την οποία θα αναπολούσαμε αυτή των Σεβρών», τόνισε χαρακτηριστικά ο Ερντογάν.

Με την Συνθήκη των Σεβρών που υπογράφηκε το 1920 διαμελίζονταν τα τελευταία εδάφη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Τρία χρόνια μετά, η κυβέρνηση του Μουσταφά Κεμάλ με επικεφαλής τον φωτισμένο πρωθυπουργό Ινονού, υπέγραψε με τις Δυτικές δυνάμεις την Συνθήκη της Λωζάνης, η οποία καθόριζε τα σύνορα της σημερινής Τουρκίας καθώς και το καθεστώς γειτονίας και συνόρων με τις άλλες πρώην κτήσεις της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Tι απαντά η Αθήνα

«Αντιλαμβάνεται πλέον όλος ο κόσμος ότι η προσπάθεια που κάνει ο κ. Ερντογάν είναι να μετατρέψει την Τουρκία σε ένα θεοκρατικό κράτος, αμφισβητώντας οποιαδήποτε αλλαγή έκανε ο Κεμάλ Ατατούρκ, λόγω του εσωτερικού του μετώπου», τόνισε ο υπουργός Εθνικής Aμυνας, Πάνος Καμμένος μετά τη συνάντηση που είχε την Παρασκευή με τον Εκτελεστικό Διευθυντή του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Αμυνας, πρέσβη Χόρχε Ντομέκ, στο υπουργείο Εθνικής Αμυνας. «Θα τον καλούσα, όμως, να προσέξει ιδιαίτερα όταν ακούει φωνές από τα παράλια της Μικράς Ασίας στα ελληνικά νησιά, γιατί αυτές οι φωνές ήταν ελληνικές, ήταν φωνές Ιώνων, ήταν οι φωνές των Ελλήνων της Μικράς Ασίας, που προϋπήρχαν εκείνων που σφαγίασαν τον Ελληνισμό. Τέτοιου είδους αναφορές δεν βοηθούν στη συμβίωση των δύο λαών και η προσπάθεια αμφισβήτησης διεθνών συνθηκών οδηγεί σε επικίνδυνους δρόμους. Θα του σύστηνα να μην τους ακολουθήσει», συμπλήρωσε.

«Αστόχαστες και εμπρηστικές» χαρακτήρισε με τη σειρά του τις δηλώσεις του τούρκου προέδρου ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Ξυδάκης. Αφού σχολίασε πως η δήλωση του Ερντογάν έγινε σε «κοινό μουχτάρηδων τοπικών διοικητών», ανέφερε ότι «δεν υπάρχει καμία κυβέρνηση ευνομούμενης δημοκρατίας, η οποία να αμφισβητεί τις Διεθνείς Συνθήκες, μέσω των οποίων έχουν χαραχτεί τα σύνορα πριν από έναν αιώνα». «Είναι αδιανόητο αυτό, δεν μπορεί να τεθεί καν, όχι ως συζήτηση, ούτε ως απάντηση επί της ουσίας», προσέθεσε ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών. «Η Συνθήκη της Λωζάννης και όλο το Διεθνές Δίκαιο είναι όντως μία πραγματικότητα στον πολιτισμένο κόσμο την οποία κανείς, ούτε η Αγκυρα, μπορεί να αγνοήσει και όλοι οφείλουν να σέβονται. Οσο οδυνηρό και αν τους φαίνεται αυτό». Αυτή ήταν η απάντηση ελληνικών διπλωματικών πηγών που δόθηκε στη δημοσιότητα από το ΑΠΕ-ΜΠΕ, ως μια πρώτη αντίδραση της Αθήνας στα όσα είπε ο Ερντογάν.

Ο εκπρόσωπος Τύπου της Νέας Δημοκρατίας, Γιώργος Κουμουτσάκος, τόνισε πως «η Συνθήκη της Λωζάνης είναι θεμελιώδης διεθνής συμφωνία, πάνω στην οποία στηρίζεται η ειρήνη στην, κατά τα άλλα, εύφλεκτη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου». Πρόσθεσε ότι «οποιαδήποτε συζήτηση αφήνει ακόμα και απειροελάχιστη υπόνοια αμφισβήτησής της είναι εξόχως επικίνδυνη για τη σταθερότητα, την ασφάλεια και την ειρήνη σε αυτήν την περιοχή» και επισήμανε πως «αυτό οφείλουν να το γνωρίζουν και να το διασφαλίζουν όλοι: Το σύνολο της διεθνούς κοινότητας, ιδιαίτερα τα κράτη – μέλη της ΕΕ, πολλά από τα οποία είναι συμβαλλόμενα μέρη στη Συνθήκη της Λωζάνης».

Σε δήλωσή της η συντονίστρια Εξωτερικών και Aμυνας της ΝΔ, Ντόρα Μπακογιάννη, είπε ότι ο Ερντογάν με τις δηλώσεις του επιβαρύνει έτι περαιτέρω το ήδη δύσκολο κλίμα μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. «Το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών οφείλει να αντιδράσει άμεσα, τονίζοντας ότι οποιαδήποτε αμφισβήτηση υπαρχουσών συνθηκών που αποτελούν τη βάση των ελληνοτουρκικών σχέσεων, ενέχει μόνο προβλήματα για το αύριο. Ο νεο-οθωμανισμός ανήκει στον προηγούμενο αιώνα, και οι σχέσεις των χωρών χτίζονται με το βλέμμα στο μέλλον», τόνισε η κυρία Μπακογιάννη.

Σε ανακοίνωσή του το ΚΚΕ αναφέρει: «Οι δηλώσεις Ερντογάν είναι επικίνδυνες και προκλητικές, εντάσσονται στη συστηματική προσπάθεια της τουρκικής ηγεσίας να αμφισβητεί τα νησιά του Αιγαίου και γενικότερα τα σύνορα και τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας, να εγείρει θέμα “γκρίζων ζωνών”. Με τις συγκεκριμένες δηλώσεις η Τουρκία αντικειμενικά ασκεί πίεση για τη διευθέτηση αυτών των θεμάτων, σε ακόμη πιο αρνητική για τους λαούς κατεύθυνση».

Το Ποτάμι: «Μετά την εναντίον του απόπειρα στρατιωτικού πραξικοπήματος, ο κ.Ερντογάν προφανώς αισθάνεται την ανάγκη να ενισχύσει το ηθικό κάποιων κύκλων της χώρας του δημιουργώντας ένταση με την Ελλάδα. Και θυμήθηκε να ανασύρει τη Συνθήκη Ειρήνης της Λωζάννης προκειμένου να την αμφισβητήσει, φέρνοντας ξανά στο φως το “παράπονο” της αδικημένης Τουρκίας για την υπαγωγή των νησιών του Αιγαίου στη χώρα μας. Καλούμε την Τουρκία να μην κάνει σκέψεις για δημιουργία νέας εστίας κρίσης με την αμφισβήτηση ενός διεθνούς κειμένου που ρύθμισε το θέμα των ίδιων των συνόρων της και των μειονοτήτων και να τιμήσει την υπογραφή που έβαλε στη Λωζάννη σεβόμενη τις προβλέψεις της Συνθήκης Ειρήνης. Η περιοχή της νοτιοανατολικής Ευρώπης έχει, περισσότερο από ποτέ, ανάγκη ηρεμίας και σταθερής ειρήνης. Και αυτά εξασφαλίζονται μόνο με την πιστή τήρηση όσων έχουν συμφωνηθεί και την αποφυγή κάθε πρόκλησης που απομακρύνει την ειρήνη, την σταθερότητα, την συνεννόηση και την προσέγγιση των δύο χωρών».

Η αντίδραση των Κεμαλιστών

«Απαράδεκτη» χαρακτήρισε τη δήλωση Ερντογάν ο αρχηγός του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, ο οποίος όμως ισχυρίστηκε: «Ας κοιτάξει τα 16 νησιά που επί της εποχής του παραδόθηκαν και όπου υψώθηκε η ελληνική σημαία»….

Σύμφωνα με δημοσίευμα της Hurriyet, κατά τη συνεδρίαση της Κεντρικής Επιτροπής του Κόμματος ο Κιλιτσντάρογλου δήλωσε:

«Πρόκειται για απαράδεκτη και λανθασμένη δήλωση η οποία είναι προϊόν της αντίληψης του Ερντογάν περί πολεμικής. Ο Ερντογάν δεν έχει αντιληφθεί ακόμη την αξία της δημοκρατίας και της αρχής της κοσμικότητας. Ας κοιτάξει πρώτα τα 16 νησιά που επί της εποχής του παραδόθηκαν και όπου υψώθηκε η ελληνική σημαία».

Σύμφωνα με το ίδιο δημοσίευμα, κατά τη συνεδρίαση ο αντιπρόεδρος του κόμματος Οζτούρκ Γιλμάζ δήλωσε ότι «εκείνοι που είχαν καθίσει σε κείνο το τραπέζι (διαπραγματεύσεις για τη Συνθήκη της Λωζάνης) είχαν σταθεί στο ύψος των περιστάσεων, αλλά δεν έχουν κάνει το ίδιο αυτοί που έχουν την εξουσία εδώ και 14 χρόνια.

» Τα 16 νησιά, νησίδες και βραχονησίδες στο Αιγαίο είναι υπό την κατοχή της Ελλάδας όχι επειδή τα έδωσαν αυτοί που βρίσκονταν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων της Λωζάνης, αλλά λόγω της ανικανότητας αυτών που έχουν σήμερα την εξουσία».

Να υπενθυμίσουμε ότι ο Ινονού ήταν για πολλά χρόνια πρόεδρος του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος.

Από την πλευρά της η Γκιουλσούν Μπιλκγεχάν, εγγονή του Ινονού τονίζει ότι η εν λόγω Συνθήκη είναι ο τίτλος ιδιοκτησίας της Τουρκικής Δημοκρατίας και πιστοποιητικό τιμής για εκείνους που την υπέγραψαν. «Τον καλώ να διαβάσει ένα πραγματικό βιβλίο ιστορίας που να βασίζεται σε έγγραφα για τη Λωζάνη και τον Ισμέτ Ινονού για να μάθει πώς συνήφθη η συνθήκη», είπε ακόμη.

Εν τω μεταξύ και επιστήμονες βάλλουν κατά του Ερντογάν. Ο διεθνολόγος Μπασκίν Οράν  σε δηλώσεις στην (αντιπολιτευόμενη) Τζουμχουριέτ λέει ότι πρόκειται για δηλώσεις για εσωτερική κατανάλωση επειδή εκπνέει η τρίμηνη κατάσταση έκτακτης ανάγκης και πρόκειται να υπογραφεί από τον ίδιο η παράτασή της. Εξάλλου αυτό είχε προαναγγείλει και σε συνεντεύξεις του, όπως αυτή στη Νέα Υόρκη με αφορμή τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News