Υπάρχουν κάποιοι άνθρωποι που κινούνται στο λυκόφως. Αν κάποιος σε ρωτήσει αν ζουν ή έχουν πεθάνει, δεν ξέρεις απολύτως την απάντηση. Ζούσε ο Τζιν Γουάιλντερ; Είχα να τον δω – ειρωνεία – από το «Δεν βλέπω τίποτα, δεν ακούω τίποτα» το 1989, πάνε πια 27 χρόνια. Πέθανε; Αποκλείεται. Να τώρα δα γελούσα με τις ατάκες του στο «Φρανκενστάιν Τζούνιορ» (1974), πλάι στον άλλον υπέροχο Μάρτι Φέλντμαν: το «μις Μπλούχερ» με το επακόλουθο χλιμίντρισμα, το «γειά σου όμορφε» στο τέρας, όλη η ταινία. Και δεν γελούσαμε μόλις, με τον ίδιο στον ρόλο του δρα Ρος που ερωτεύτηκε το πρόβατο στο «Τα Πάντα Γύρω από το Σεξ» (1972) του Γούντι Αλεν;

Ο Γουάιλντερ έφυγε από τη ζωή το βράδυ της Κυριακής 28 Αυγούστου, σε ηλικία 83 ετών, το μάθαμε με μια μέρα καθυστέρηση. Ναι τον είχαμε χάσει – για χρόνια πολλά, ήδη από τα τέλη της δεκαετίας του 1980, πάλευε με το λέμφωμα μη-Χόγκινς (μια μορφή καρκίνου) και με τη νόσο Αλτσχάιμερ, από τις επιπλοκές της οποίας, σύμφωνα με τους συγγενείς του, έχασε τη μάχη με τον θάνατο. Αλλά πάλι, ήταν σαν να είναι συνέχεια μαζί μας με τις ξεχωριστές ερμηνείες του. Ηταν ένας από τους σπουδαιότερους αμερικανούς κωμικούς μεταπολεμικά. Τα αμερικανικά μέσα έσπευσαν να τον χαρακτηρίσουν ιδιοφυία. Δεν είχαν άδικο.

Μολονότι η εμφάνισή του στο γουντιαλενικό αριστούργημα για το σεξ θεωρείται κάτι παραπάνω από εμβληματική, ο Γουάιλντερ ταυτίστηκε με τις παρωδίες του Μελ Μπρουκς. Ο σπουδαίος κινηματογραφιστής, έσπευσε να τον αποχαιρετήσει με ένα tweet στο οποίο έγραψε ότι νιώθει ευλογημένος για τη συνεργασία, αλλά κυρίως τη φιλία του Τζιν Γουάιλντερ.

Gene Wilder-One of the truly great talents of our time. He blessed every film we did with his magic & he blessed me with his friendship.

— Mel Brooks (@MelBrooks) August 29, 2016

Με τον Μπρουκς ο Γουάιλντερ συνεργάστηκε σε τρία εξαιρετικά φιλμ. Στο περίφημο «Producers» (1967), στο ανατρεπτικό «Blazing Sadles» (1974) που στην Ελλάδα προβλήθηκε με τον τίτλο «Μπότες, Σπιρούνια και Καυτές Σέλες» και εισήγαγε την ιδέα ενός Αφροαμερικανού σερίφη στο Φαρ Ουέστ και φυσικά στο «Frankenstein Junior». Κομβική στιγμή στην κινηματογραφική καριέρα του θεωρείται ο ρόλος του Γουίλι Γουόνκα στο «Γουίλι Γουόνκα και το Εργοστάσιο της Σοκολάτας» (1971), μια οικογενειακή ταινία που τον σύστησε στο κοινό ως πρωταγωνιστή υπολογίσιμου βεληνεκούς.

Αν θέλει κανείς να αναζητήσει ένα κάποιο ελληνικό νήμα, που συνηθίζεται σε τέτοιες περιπτώσεις νεκρολογιών, είναι ότι ο Γουάιλντερ συνυπήρξε στη μεγάλη οθόνη με τρεις Ελληνες στα βήματά τους στο Χόλιγουντ: Με τον Ανδρέα Βουτσινά στο «Producers», με τον Τίτο Βανδή στο «Τα Πάντα Γύρω από το Σεξ» και τον ελληνοαμερικανό Αλεξάντερ Καρά στο «Blazing Sadles».

Αλλά το να ψάχνεις κάτι τέτοια στη φιλμογραφία του Γουάιλντερ είναι ειρωνεία, όσο και αν ο ίδιος τη λάτρευε. Οπως και τους φίλους του. Στο «Φρανκενστάιν Τζούνιορ» ο Μελ Μπρουκς είχε να το θυμάται ότι τον άφηνε μαζί με τον Φελντμαν να αυτοσχεδιάζουν – τόση εμπιστοσύνη τους είχε.

Στην ίδια ταινία έναν μικρό αλλά χαρακτηριστικό ρόλο πήρε ο Τζιν Χάκμαν που είχε ήδη ένα Οσκαρ για την ερμηνεία του στον «Ανθρωπο από τη Γαλλία» (1972) αλλά παίζοντας τένις με τον Γουάιλντερ έμαθε για την ταινία και του ζήτησε να μεσολαβήσει για να δοκιμάσει σε κωμωδία. Και βέβαια κολλητός φίλος ήταν με τον Ρίτσαρντ Πράιορ, τον σπουδαίο αφροαμερικανό κωμικό με τον οποίο συνυπήρξαν σε τέσσερις ταινίες – μεταξύ αυτών και την τελευταία του, τη μέτρια κωμωδία «Another You» (1991).

Ο Γουάιλντερ δεν ήταν ο γόης του Χόλιγουντ. Δεν ήταν καν ο πιο εμπορικός κωμικός. Δεν είχε, ας πούμε, ούτε την απήχηση ούτε το χειμαρρώδες παίξιμο του Τζέρι Λιούις, o οποίος είναι επτά χρόνια μεγαλύτερός του και είναι και εκείνος, όπως και ο Γουάιλντερ, παιδί ρωσοεβραίων εμιγκρέδων, μεταναστών που είχαν αναζητήσει στις ΗΠΑ των αρχών του 20ου αιώνα μια άλλη ζωή.

Ο Γουάιλντερ γεννήθηκε το 1933 στο Ουισκόνσιν ως Γουίλιαμ Σίλμπερμαν και έκανε τα πρώτα του βήματα στον χώρο του θεάματος σχετικά μεγάλος, στις αρχές της δεκαετίας του 1960 ως θεατρικός ηθοποιός στο Μπρόντγουεϊ – μια από τις επιτυχίες του ήταν η «Φωλιά του Κούκου» πλάι στον Κερκ Ντάγκλας. Σε μια άλλη παράσταση γνώρισε την Αν Μπάνκροφτ που τότε έβγαινε με τον Μελ Μπρουκς και έτσι γνωρίστηκαν και έχτισαν μια υπέροχη και δημιουργική φιλία που χάραξε νέους δρόμους στην αμερικανική κωμωδία.

Κάποιος έγραψε πως ο Γουάιλντερ είχε ένα σπάνιο χάρισμα να υποδύεται περσόνες απίστευτα τρελές και αστείες όμως την ίδια στιγμή γοητευτικές και με μια αδιόρατη μελαγχολία που του χάριζε το μοναδικό του βλέμμα.

Οι πιο προσεκτικοί θα θυμούνται άλλωστε ήταν το ντεμπούτο του στο σινεμά ήταν σε έναν μη κωμικό ρόλο, στο εμβληματικό έργο του Σαμ Πέκινπα -όσο και δραματουργικά καταδικασμένο- «Μπόνι και Κλάιντ» (1967) όπου έπαιζε πλάι στον Γουόρεν Μπίτι και την Φέι Ντάναγουεϊ. Κάποιοι άλλοι πάλι θα τον θυμούνται στο αιρετικό «Αρχίστε την Επανάσταση Χωρίς Εμένα» (1970). Επίκαιρο όσο ποτέ ίσως, το φιλμ του Μπαντ Γιόρκιν απέπνεε την απογοήτευση μιας γενιάς που ονειρεύτηκε επαναστάσεις και είδε τα όνειρά της να ακυρώνονται. Μελαγχολικό; Ισως. Ο ίδιος όμως έλεγε για τον εαυτό του και το πώς να γίνεσαι αστείος: «Μην προσπαθείς να το κάνεις να φαίνεται αστείο, προσπάθησε να το κάνεις να φαίνεται αληθινό». 

Ενας αληθινός ηθοποιός ενός κινηματογράφου που μοιάζει να χάνεται μας αποχαιρέτησε κι αυτός…

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News