Η συζήτηση έγινε πριν από μερικές ημέρες στην έκθεση βιβλίου του Τορίνο με αφορμή την έκδοση στα ιταλικά του βιβλίου του Γκι Μετάν «Russie-Occident, une guerre de mille ans : La russophobie de Charlemagne à la crise ukrainienne», (Editions des Syrtes,‎ 2015) («Ρωσία – Δύση, ένας χιλιετής πόλεμος: Η ρωσοφοβία από την εποχή του Καρλομάγνου ως την ουκρανική κρίση»). Ο ελβετός δημοσιογράφος και πολιτικός εξετάζει αυτό που λέει ο τίτλος του: τη φοβία της Δύσης απέναντι στη Ρωσία – μια φοβία που βρίσκεται μάλλον στον αντίποδα της ελληνικής ρωσοφιλίας.

Τα ίχνη αυτής της ρωσοφοβίας που χάνεται στο παρελθόν ανέλαβαν να εντοπίσουν και να αναλύσουν με το μεγεθυντικό φακό του ιστορικού ερευνητή ο ελληνιστής Λουτσάνο Κάνφορα και ο ιστορικός του Μεσαίωνα Φράνκο Γκαρντίνι.

Η ρωσοφοβία, σύμφωνα με αυτόν τον δεύτερο, είναι μια εκδοχή του φόβου για τον άλλον, για ό,τι είναι διαφορετικό από εμάς. Οι ρίζες αυτού του φόβου, ή μάλλον του τρόμου που η ρωμαιοκαθολική Δύση ένιωθε απέναντι στους «βάρβαρους» Σλάβους, συνδέονται με διάφορες προκαταλήψεις.

Η Δύση εξακολουθεί να βλέπει με δυσπιστία τη Ρωσία. Χωρίς τη Μόσχα, όμως, η επαναπροσέγγιση της Αμερικής και της Ευρώπης με το Ιράν θα ήταν αδύνατη. Ενώ καθοριστική ήταν και η ρωσική παρέμβαση στη Συρία

Αλλά μία από αυτές άντεξε στο πέρασμα των αιώνων: η ανθρωποφαγία. Από την εποχή του Μεσαίωνα έως τη μάχη του Λένινγκραντ και την πιο πρόσφατη καρικατούρα των κομουνιστών που υποτίθεται ότι κάθε τόσο καταβρόχθιζαν κάποιο παιδί, η ανθρωποφαγία δεν ξεριζώθηκε ποτέ εντελώς από το δυτικό θυμικό. Η δυτική προπαγάνδα – σημείωσε ο ιταλός ιστορικός σύμφωνα με την Corriere della Serra – αποδείχθηκε πολύ ικανή στο να χρησιμοποιήσει εναντίον του ρωσικού λαού επιστημονικές υποθέσεις πιονέρων της ανθρωπολογίας όπως ήταν ο Βλαντίμιρ Προπ. Ο φόβος απέναντι στη Ρωσία, όμως, συνδέεται και με ένα άλλο συναίσθημα: την περιφρόνηση και τον φθόνο των Δυτικών για τους Ελληνες του Βυζαντίου.

Στην πιο πρόσφατη εποχή, η ρωσοφοβία στον πόλεμο της Κριμαίας στα μέσα του 19ου αιώνα ώθησε τις δυτικές δυνάμεις να προσφέρουν χείρα βοηθείας στον Σουλτάνο αντί για τον Τσάρο. Υπάρχει ωστόσο, ένα γεγονός στον 20^ο αιώνα που μπορεί να αγνοήσει κανείς: τόσο στον Α’ όσο και στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, η Ρωσία βρέθηκε στο πλευρό της Γαλλίας και της Βρετανίας. Ηταν μια συμμαχία με τον διάβολο; Οπως σχολίασε πάντως ο μαρξιστής ιστορικός Ερικ Χομπσμπάουμ το 1991 με αφορμή την κατάρρευση της Σοβιετικής Ενωσης, η Δύση δεν θα μπορούσε ποτέ να αρνηθεί ένα πράγμα: την καθοριστική συμβολή της ΕΣΣΔ στη νίκη κατά του ναζισμού και του φασισμού.

Σήμερα, ανέφερε ο ιταλός ελληνιστής, η Δύση εξακολουθεί να βλέπει με δυσπιστία τη Ρωσία. Χωρίς τη Μόσχα, όμως, η επαναπροσέγγιση της Αμερικής και της Ευρώπης με το Ιράν θα ήταν αδύνατη. Ενώ καθοριστική ήταν και η ρωσική παρέμβαση στη Συρία. Στην ερώτηση επομένως ποιος φοβάται τον Βλαντίμιρ Πούτιν, η απάντηση είναι ξεκάθαρη. Είναι σαφές επίσης ότι εάν είναι ευεξήγητοι οι λόγοι της δυτικής ρωσοφοβίας άλλο τόσο ευκολονόητοι είναι οι λόγοι της ελληνικής ρωσοφιλίας: για τους Ελληνες οι Σλάβοι δεν έτρωγαν παιδιά, ήταν οι υπεράνθρωποι του ξανθού γένους που θα τους έσωζε. Αυτό πάλι δεν ήταν προκατάληψη, αλλά (άλλη μία) αυταπάτη…

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News