Το πολυνομοσχέδιο της κυβέρνησης εκτός απο δεκάδες κατηγορίες χαμένων έχει και τρείς κατηγορίες ωφελημένων: τους μετόχους των κατασκευαστικών εταιρειών, τους μετόχους των βιομηχανιών που χρησιμοποιούν φυσικό αέριο και τους ηλεκτροπαραγωγούς από φυσικό αέριο.

Φυσικά θα ήταν εύκολο να κατατάξει κανείς και τις τρεις κατηγορίες στη «διαπλοκή» ή στα «μεγάλα συμφέροντα» που εξυπηρετεί μια κυβερνητική πολιτική αδιαφάνειας κλπ.

Είναι όμως ακριβώς έτσι; Ας αρχίσουμε από τα πιο εύκολα.

Ο φόρος επάνω στο φυσικό αέριο ήταν ο υψηλότερος στην Ευρώπη. Η εισαγωγή του φόρου επιβλήθηκε επί δικαίων και αδίκων, μέχρι και η Βιομηχανία Φωσφορικών Λιπασμάτων (ΒΦΛ) στη Νέα Καρβάλη που τον χρησιμοποιούσε ως πρώτη ύλη και όχι ως καύσιμο έπρεπε να τον πληρώνει χρυσάφι. Η ρύθμιση αυτή ήρθε τον Ιούνιο του 2015, επί ΣΥΡΙΖΑ δηλαδή, στο τότε μίνι φορολογικό και έδωσε ασφαλώς μια ανάσα στη βιομηχανία Λαυρεντιάδη.

Την απαλλαγή της ΒΦΛ – ιδιοκτησίας πλέον της Κατερίνας Λαυρεντιάδη – από τον ΕΦΚ είχε ζητήσει τον Μάρτιο τότε, με ερώτησή του στη Βουλή ο βουλευτής Καβάλας της ΝΔ Ν. Παναγιωτόπουλος με το σκεπτικό πως η συγκεκριμένη βιομηχανία, μέλος της ΕΒΙΚΕΝ, είναι η μόνη στην Ελλάδα που χρησιμοποεί φυσικό αέριο ως πρώτη ύλη για την παραγωγή των προϊόντων της.

H επιβολή ΕΦΚ στο φυσικό αέριο που χρησιμοποιείται αποκλειστικά ως πρώτη ύλη για την παραγωγή προϊόντων από τη βιομηχανία δεν προβλέπεται από την κοινοτική οδηγία 2003/96.

Οταν απηλλάγη η βιομηχανία της Καβάλας, οι ηλεκτροπαραγωγοί που χρησιμοποιούν το φυσικό αέριο για να παράγουν ρεύμα επίσης έθεσαν το ζήτημα. Οχι μόνο σε αυτή την κυβέρνηση αλλά και στις προηγούμενες. Και φυσικά μαζί τους η βιομηχανία που πληρώνει ένα από τα πιο ακριβά φυσικά αέρια σε ολόκληρη την Ευρώπη εξ αιτίας της μονοπωλιακής μορφής παραγωγού, διανομέα, προμηθευτή (λέγε με Gazprom). Κοντά σε αυτά, πριν από πέντε χρόνια επιβλήθηκε, επί υπουργείας Οικονομικών Βαγγέλη Βενιζέλου, ένας ειδικός φόρος κατανάλωσης στο ανώτατο κατώφλι της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Από τότε διαρκεί η συζήτηση βιομηχανίας και ηλεκτροπαραγωγών για τη μείωση του ειδικού φόρου στο φυσικό αέριο.

Τα μέτρα, όπως άλλωστε και οι αυξήσεις στα καύσιμα, θα ισχύσουν από 1η Ιανουαρίου του 2017, που σημαίνει ότι η κυβέρνηση έχει περιθώρια να τα μεταβάλει. Σε κάθε περίπτωση πάντως θα συμβάλλουν στη μείωση του κόστους παραγωγής και άρα στη δημιουργία περιθωρίων για νέες θέσεις εργασίας εφόσον συντρέξουν και άλλοι λόγοι. Πηγές της αγοράς ανέφεραν ότι οι μειώσεις στους φόρους του αερίου ήταν ένα από τα «ανταλλάγματα» που απέσπασε η βιομηχανία έναντι της ανεκτικής της στάσης στο ζήτημα της αύξησης των εργοδοτικών εισφορών.

Οι εκπτώσεις στο ειδικό φόρο της ηλεκτροπαραγωγής και της βιομηχανίας θα στοιχίσουν στους άλλους φορολογούμενους 150 εκατ. ευρώ -95 εκατ. ηλετροπαραγωγή και 55 εκατ. βιομηχανία. (Σημείωση: στο πακέτο πάντως προβλέπεται και μια μείωση για τον οικιακό χρήστη φυσικού αερίου.)

Η ρύθμιση για τις κατασκευαστικές

Από Αριστερά και από Δεξιά επικρίνεται και η κυβέρνηση για τη ρύθμιση που φέρνει για τις κατασκευαστικές, δύο μόλις μέρες μετά την εισήγηση της Επιτροπής Ανταγωνισμού με την οποία αποκαλύπτεται ότι υπάρχει καρτέλ στα δημόσια έργα από το 1989. Κατ’ αρχάς, για να αρχίσει κανείς από τα αυτονόητα, όπου υπήρξαν -και συχνότατα υπήρξαν- συνεννοήσεις τεχνικών εταιρειών για το μοίρασμα της πίτας, αυτό συχνότατα γινόταν με τις ευλογίες της πολιτικής ηγεσίας σε ανώτατο επίπεδο (Γραφείο Πρωθυπουργού, υπουργείο Δημοσίων Εργων). Στο καρτέλ συμμετείχε η εκτελεστική εξουσία σε όλα τα επίπεδα: επάνω, στη μέση (περιφέρειες) και κάτω (δήμοι). Κορυφαίο παράδειγμα η κατασκευή του Ολυμπιακού Xωριού για τους Αγώνες του 2004.

Δεν είναι η Ελλάδα η μόνη χώρα που υπήρχε καρτέλ στις κατασκευαστικές. Η κυβερνητική πλειοψηφία φέρνει τώρα το άρθρο 106 στο νομοσχέδιο με το οποίο απαλλάσσονται από τις ποινικές ευθύνες οι κατασκευαστικές εταιρείες που συμφωνούν σε μια διαδικασία fast track και το κυριότερο αποδέχονται ότι έδρασαν παράνομα.

Σταθερό σημείο αναφοράς στην ευρωπαϊκή εμπειρία είναι μία χώρα με πολύ μεγάλη παράδοση ελεύθερου ανταγωνισμού και ελεύθερου εμπορίου, η Ολλανδία. Η Ολλανδία ήταν ένας παράδεισος των καρτέλ. Το 1992 η ΕΕ ασχολήθηκε για πρώτη φορά με τον κατασκευαστικό της κλάδο (σσ. όλες οι εταιρείες ξεσηκώθηκαν ότι τις αδικούν) αλλά το 2001 η τηλεόραση της χώρας αποκάλυψε ότι οι κατασκευαστικές εταιρείες των Kάτω Xωρών διατηρούσαν ένα σύστημα παράλληλων λογαριασμών στους οποίους έμπαιναν κάποια από τα υψηλά κέρδη των εναρμονισμένων πρακτικών κατά τους διαγωνισμούς δημοσίων έργων.

Ο κατασκευαστικός τομέας μετά την αποκάλυψη απειλείτο με κατάρρευση. Η ολλανδική Βουλή συμφώνησε σε μια λύση «fast track» που μοιάζει αρκετά με το άρθρο 106 το οποίο κατέθεσε η κυβέρνηση στο πολυνομοσχέδιο. Τα πρόστιμα της Επιτροπής Ανταγωνισμού δεν μπορούν να ξεπερνούν το 12% του ετήσιου τζίρου (10% στην Ελλάδα). Συνολικά τιμωρήθηκαν 22 όμιλοι και 1.400 εταιρείες του κλάδου με πρόστιμα 100 εκατ. ευρώ. Το 85% των εταιρειών επέλεξαν την έκτακτη διαδικασία, μόνο 12% δεν την ακολούθησαν, την 1η Μαΐου του 2004 είχαν τελειώσει όλα. Οποιος πιανόταν εφεξής δεν θα έπαιρνε μέρος σε διαγωνισμό .

Η διαδικασία «ευλογήθηκε» και από την ολλανδική Επιτροπή Ανταγωνισμού και συνέβαλε στο να ανοίξει η ολλανδική αγορά κατασκευών. (Η παρουσίαση της ολλανδικής Επιτροπής Ανταγωνισμού εδώ)

Δεν είναι βέβαιο ότι η πολιτική στην Ελλάδα μπορεί να συζητήσει χωρίς κορώνες ένα τόσο ευαίσθητο θέμα. Το βέβαιο είναι ότι χρειαζόμαστε την παραγωγική μηχανή των κατασκευών και οι εταιρείες του κλάδου χρειάζεται να αποδείξουν ότι είναι σε θέση να τακτοποιήσουν τα του οίκου τους…

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News