«Τι θέλεις εσύ εδώ, βρε παλιο-ιταλέ; Που δεν καταλαβαίνεις τίποτα από νεοελληνική λογοτεχνία; Θα μας μάθεις εσύ την ποίηση και τη λογοτεχνία μας; Ενας ξένος;».

Ενα παλιό περιστατικό στην Εθνική Βιβλιοθήκη, με πρωταγωνιστή τον συγγραφέα Γιώργο Κατσίμπαλη -αρκούντως «πατριώτη» αλλά και γνωστό φαρσέρ- που το θυμάται ακόμη ο ξένος στον οποίο απευθύνθηκε, ο Μάριο Βίττι.

Βέβαια, ο διακεκριμένος σήμερα νεοελληνιστής μόνο ξένος δεν είναι. Οχι μόνο γιατί γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη από μητέρα Ρωμιά και έζησε δύο δεκαετίες στην Πόλη, ούτε γιατί εξελίχθηκε σε πανεπιστημιακό καθηγητή και πρόεδρο της Ιταλικής Ενωσης των Νέων Ελληνικών Σπουδών, αλλά κυρίως γιατί υπήρξε ένας εξαιρετικός μελετητής και συγγραφέας της Ιστορίας της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας.

Θα μπορούσε, λοιπόν, αν ζούσε ακόμη ο Κατσίμπαλης, γνωστός και ως «Κολοσσός του Αμαρουσίου», να του απαντήσει ότι «Ναι», θα μας μάθει την ιστορία της Λογοτεχνίας μας, και τη γενιά του ’30 και τον Ελύτη, και πολλά άλλα για τα οποία ερεύνησε και έγραψε βιβλία και συνεχίζει να μελετά, να πηγαινοέρχεται από την Ιταλία που ζει μόνιμα στη γενέθλια Τουρκία αλλά και στην αγαπημένη του Ελλάδα. Αλλωστε τα ελληνικά που μιλάει είναι εξαιρετικά, χωρίς να διακρίνεται ίχνος ιταλικής ή άλλης προφοράς.

H ημερίδα προς τιμήν του Μάριο Βίττι -η οποία έγινε πρόσφατα υπό την αιγίδα του Προέδρου της Δημοκρατίας Προκόπη Παυλόπουλου και με την υποστήριξη του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών και του υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού της Κύπρου- δεν ήταν μια τυπική εκδήλωση. Διοργανώθηκε από την Εδρα Νεοελληνικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας του Πανεπιστημίου Λα Σαπιέντζα της Ρώμης, με αφορμή αφενός τα 90ά γενέθλια του Μάριο Βίττι και αφετέρου την έκδοση της νεότερης έκδοσης στα ιταλικά του έργου που τον καταξίωσε, «Η Ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας», από τον εκδοτικό οίκο «Ca’ Foscarina της Βενετίας.

Για μια πρώτη γνωριμία με το πρόσωπο, την ιστορία του, τα ελληνικά του, το έργο του, πολύ ενδιαφέρον είναι το ντοκιμαντέρ «Παρασκήνιο» -από την ιστορική σειρά την ΕΡΤ- σε σκηνοθεσία Κυριάκου Αγγελάκου, με τίτλο «Ο Νεοελληνιστής», που γυρίστηκε το 2014 και το οποίο παίχθηκε και στην ημερίδα, με υπότιτλους στα ιταλικά από τους φοιτητές του Μάριο Βίττι.

Ο Μάριο Βίττι ήρθε στον κόσμο, το 1926, σε μια κωνσταντινουπολίτικη γειτονιά και σαν παιδί άκουγε γύρω του τουρκικά, ελληνικά, γαλλικά, σεφαραδίτικα, εβραϊκά. Μέσα σ’ όλη αυτή την κοσμοπολίτικη για την εποχή πολυγλωσσία, η μητέρα του φρόντισε, παράλληλα με το ιταλικό σχολείο, να μάθει καλά ελληνικά με δασκάλα στο σπίτι. Σύντομα ο έφηβος Μάριο αρχίζει να γράφει και να δημοσιεύει σε περιοδικά τέχνης, στα ελληνικά, και έγινε -όπως λέει ο ίδιος- χωρίς να το καταλάβει- «νεοελληνιστής».

Οταν ο Μάριο Βίττι, στα 20 του, αφήνει πίσω την Κωνσταντινούπολη, αφήνει πίσω του και την ειρήνη και φτάνει στο λιμάνι της Νάπολης «με ένα καράβι της κακιάς ώρας», για να βρει κλίμα πολέμου. Είναι 1946, η Ευρώπη έχει περιπέτειες και για εκείνον αρχίζει η ενηλικίωση, η πολιτική συνειδητοποίηση και ο αντιφασιστικός αγώνας, αλλά ταυτόχρονα και η λαχτάρα του να μελετήσει έλληνες ποιητές και λογοτέχνες. Γνώριζε πολλούς από αυτούς, όπως τον Οδυσσέα Ελύτη, που τον έβλεπε τότε στο Παρίσι, όταν κυκλοφορούσαν φήμες ότι έπαψε πια να γράφει ποίηση – την εποχή που είχε αρχίσει το «Αξιον Εστί»! Και όχι μόνον τον Ελύτη. Ο Μάριο Βίττι, εκτός από ότι ασχολήθηκε ως μελετητής με το έργο τους αργότερα, υπήρξε στην παρέα της αφρόκρεμας της διανόησης μιας εποχής: Γιώργος Σεφέρης, Μάνος Χατζηδάκις, Νίκος Γκάτσος, Μαργαρίτα Λυμπεράκη, και πολλοί άλλοι. Στην Αθήνα, σε γνωστά στέκια, όπως το Πατάρι του Λουμίδη, ή στο Παρίσι, ένας φτωχός τότε αλλά περιπλανώμενος κοσμοπολίτης κι αυτός.

Σ΄ένα τέτοιο ταξίδι του ήταν που συνάντησε τυχαία τον Βασίλη Βασιλικό, επί χούντας, και συζητώντας αποφάσισε να γράψει την Ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, αφού στην Ελλάδα όλα περνούσαν πια από τη δαμόκλειο σπάθη της λογοκρισίας και μαζί της πλήρους έλλειψης λογοτεχνικής παιδείας των συνταγματαρχών.

Ακολούθησαν πολλά βιβλία, πολλές επισκέψεις στην Αθήνα, πολλές φιλίες. Ο Μάριο Βίττι δεν είναι… φιλέλληνας. Είναι βαθιά Ελληνας, αν Ελληνας είναι όποιος μετέχει της ελληνικής παιδείας. Είναι επίσης ένας άνθρωπος που συμπλήρωσε τα 90 του χρόνια και έχει όλη την ορμή να συνεχίσει να ψάχνει, να μαθαίνει, να γράφει. Η Ημερίδα στο Πανεπιστήμιο της Ρώμης ήταν ένα μικρό «Ευχαριστώ» από την ελληνική πολιτεία για όσα έχει κάνει για τον ελληνικό πολιτισμό.

Στην ενδιαφέρουσα  συζήτηση που πραγματοποιήθηκε, με τίτλο «Γράφοντας την ιστορία μιας λογοτεχνίας στον 21ο αιώνα», συμμετείχαν, εκτός από τον ίδιο τον Μάριο Βίττι, οι ιστορικοί της λογοτεχνίας, καθηγητές Τζούλιο Φερρόνι Λουίτζι Μαρινέλλι  και Ρομπέρτο Νικολάι, με συντονιστή τον λέκτορα Χρήστο Μπιντούδη. Την ημερίδα προς τιμήν του Μάριο Βίττι παρακολούθησαν φοιτητές, πανεπιστημιακοί και άνθρωποι των γραμμάτων και των τεχνών.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News