Πόσοι από τους επισκέπτες μουσείων -ή Διαδικτύου- έχουν ευχηθεί, την ώρα που θαυμάζουν έναν πίνακα, να μπορούσαν να ταξιδέψουν πίσω στον χρόνο και να τρυπώσουν στο ατελιέ του καλλιτέχνη την ώρα που δημιουργεί αυτό που βλέπουν τώρα μπροστά τους; Οι φωτογράφοι γνωρίζουν ότι αυτές οι στιγμές είναι μοναδικές. Εχουν ιδιαίτερη ομορφιά και αποκτούν αξία σε βάθος χρόνου.

Ο Λοτρέκ στο σκαμπό για τη διάσημη σύνθεση του «Μουλέν Ρουζ, ο χορός», ο Τζιακομέτι ανάμεσα στις σκελετωμένες φιγούρες του, η εκρηκτική Μακέ με λεκάνες στα χέρια και χρωματιστές πιτσιλιές σε όλο το σώμα είναι κάποια από τα στιγμιότυπα που έχουν απαθανατίσει οι φωτογράφοι των περασμένων αιώνων. Σχεδόν 400 φωτογραφίες των εργαστηρίων των μεγαλύτερων καλλιτεχνών της Ιστορίας θα παρουσιαστούν σε έκθεση του Μουσείου Καλών Τεχνών Petit Palais, στο Παρίσι, από τις 5 Απριλίου μέχρι τις 17 Ιουνίου.

Η τουριστική Μονμάρτη του 21ου αιώνα είναι πολύ διαφορετική από τη μποέμ Μονμάρτη στην οποία έζησε και εργάστηκε ο Ανρί ντε Τουλούζ Λοτρέκ τον 19ο αιώνα (1864 –1901). Η επικίνδυνη ατμόσφαιρα, τα καμπαρέ, οι πόρνες και οι χορεύτριες του έδιναν μία αίσθηση ελευθερίας που τον βοηθούσε να αντιμετωπίσει τα προβλήματα που του δημιουργούσε η σωματική του δυσμορφία. Κάπως έτσι εγκλιματίστηκε ένας γόνος αριστοκρατικής οικογένειας στην παρακμιακή συνοικία. Και έγινε ο εικονογράφος των βραδιών της «belle epoque». Στη φωτογραφία του Μορίς Γκιλμπέρ, 1895, ο Λοτρέκ (κάτω) ζωγραφίζει το «Μουλέν Ρουζ, ο χορός».

Τα ωχρά χρώματα που κυριαρχούν στα έργα του μεγάλου ιταλού ζωγράφου, όχι κατά τύχη, χαρακτηρίζουν και το ατελιέ του (φωτογραφία κάτω). Ετσι ήταν το εργαστήρι του Τζόρτζιο Μοράντι, στη γενέτειρά του Μπολόνια, όπως το φωτογράφισε ο Λουίτζι Γκίρι . Το σίγουρο είναι ότι τα περισσότερα από αυτά τα αντικείμενα, ο ιταλός καλλιτέχνης τα είχε αποτυπώσει σε σχέδιά του.

Ο παθιασμένος καλλιτέχνης, Πολ Ρεμπεϊρόλ, εμπνεύστηκε από τον σοσιαλισμό και βίωσε την απογοήτευση της αποσταλινοποίησης, αγαπούσε την εξοχή και συνήθιζε να εργάζεται κοντά σε σφαγεία ώστε να αντλεί έμπνευση για τα έργα του. Και αυτά πάντοτε έβγαζαν μία οργή. Ο Ζεράρ Ροντό τον φωτογράφισε στο ατελιέ του (κάτω) στη Μπουντρεβίλ, το 1988 (1926-2005).

Το πρόσωπό του έχει ήδη αρχίσει να θυμίζει το σχήμα των πολύ λεπτών, σκελετωδών φιγούρων που σκάλιζε στον πηλό ή στον ορείχαλκο. Ο ελβετός γλύπτης και ζωγράφος Αλμπέρτο Τζιακομέτι είναι 57 ετών στη φωτογραφία (κάτω) όπου ποζάρει με φόντο το ατελιέ του στην οδό Ιπολίτ-Μεντρόν, στο Παρίσι. Διακρίνονται οι διάσημες φιγούρες στις οποίες σχεδόν εθίστηκε ύστερα από το 1940. «Βυθίζοντας τα δάκτυλά μου στον γύψο, αναζητώ κάτω από το δέρμα τα οστά, το κρανίο, τους σπονδύλους, το ανθρώπινο σώμα αποφλοιωμένο», είχε πει.

Η 37χρονη γαλλίδα καλλιτέχνιδα, Μαρλέν Μακέ, έχει δηλώσει ότι άρχισε να ζωγραφίζει από τα 14 της, «όταν τα λόγια δεν έφταναν για να εκφραστεί». Τα έργα της δείχνουν ότι έχει βρει το κατάλληλο μέσο για να εκφράσει έναν κόσμο όπου οι μορφές αλλάζουν σχήματα και χρώματα διαρκώς. Στο ατελιέ της, όπως φαίνεται και στη φωτογραφία (κάτω) που έβγαλε η Μαρί Πολ Νεγκρ, είναι και η ίδια βουτηγμένη στα χρώματα.

Ενα ατελιέ που μοιάζει να σαπίζει δεν θα μπορούσε να είναι άλλο από το εργαστήρι του «μακάβριου ζωγράφου», Φράνσις Μπέικον (1909-1992). Η Μάργκαρετ Θάτσερ είχε χαρακτηρίσει τον ιρλανδό καλλιτέχνη «ζωγράφο του θανάτου». Αυτός είχε απεικονίσει τον Πάπα Φραγκίσκο ως μία φιγούρα θανάτου που φωνάζει, σχεδίαζε νεκρά πτώματα και νεκρά τοπία, και το έργο «Τρείς μελέτες του Λουσιαν Φρέντ» έσπασε το ρεκόρ του πιο ακριβοπληρωμένου πίνακα, όταν πουλήθηκε για 142 εκατ. δολάρια. Το ατελιέ του Μπέικον απεικονίζεται στην επόμενη φωτογραφία.

Ο ισπανός Πάμπλο Πικάσο είχε από την αρχή του 20^ου αιώνα το ένα μάτι στραμμένο στο Παρίσι. Το 1905 μετακόμισε μόνιμα στη Γαλλία και μέχρι τον θάνατό του άλλαξε πολλές πόλεις και πολλές ερωμένες. Αρα και πολλά ατελιέ. Σε ένα από αυτά, το 1955, όταν πια ήταν αναγνωρισμένος, οι περισσότεροι κριτικοί Τέχνης είχαν ξεπεράσει τις ενστάσεις τους απέναντί του και ο ίδιος είχε βρει τον τελευταίο έρωτα της ζωής του, τη Ζακλίν Ριοκ. Τον φωτογράφισε (κάτω) την ώρα που ζωγράφιζε ο Αντρέ Βίλερ.

Το στιγμιότυπο που βλέπετε στην φωτογραφία κάτω προέρχεται από μία από τις πιο όμορφες περιόδους της ζωής της Καμίλ Κλοντέλ. Είναι 23 χρονών, έχει νοικιάσει έναν χώρο όπου εργάζεται μανιωδώς –στη φωτογραφία είναι με τη συνάδελφό της Τζέσι Λιπκομπ- στην οδό Νοτρ Νταμ ντε Σαμπ, στο Παρίσι- και έχει ήδη ενδώσει στον έρωτά της με τον άλλο μεγάλο γλύπτη, τον Ογκίστ Ροντέν. Το 1894 η σχέση αυτή θα τερματιστεί και από το 1913, αφού πεθάνει ο πατέρας της, η γαλλίδα καλλιτέχνιδα θα περάσει την υπόλοιπη ζωή της -περίπου 40 χρόνια δηλαδή- κλεισμένη σε ιδρύματα ψυχικής υγείας και κέντρα κράτησης. Η Κλοντέλ κατέστρεψε πολλά έργα της, έχουν διασωθεί όμως 90 αριστουργήματα.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News