Με μια άγνωστη πνευμονία στην Κίνα, που έχει θορυβήσει τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, δύο πολέμους στην Ευρώπη, σχεδόν 2 δισ. ανθρώπους να υφίστανται ήδη τις επιπτώσεις από το λιώσιμο των πάγων και τους ημίτρελους ακροδεξιούς αρχηγούς κρατών να πολλαπλασιάζονται, υπάρχει άραγε καλύτερος τρόπος να πεθάνεις από το να ποδοπατηθείς για να αγοράσεις μισοτιμής μια 55άρα smart τηλεόραση;

To ποδοπάτημα ακούγεται ακραίο, αλλά έχει συμβεί ουκ ολίγες φορές (όχι στην Ελλάδα, ευτυχώς) στο πλαίσιο αυτής της καταναλωτικής φρενίτιδας που ξεκίνησε ως Black Friday και έχει πλέον διανθιστεί με ολίγη από Cyber Monday, με pre-Christmas sales, «λευκές νύχτες» και το κακό συναπάντημα.

Αν νομίζετε ότι υπερβάλλω, να θυμίσω ότι τo 2008 μια 41χρονη στο Walmart Supercenter στο Orange City της Φλόριντα κατέληξε στο νοσοκομείο για ένα DVD player. Την ίδια χρονιά ένας υπάλληλος, πάλι σε Walmart, στο Λονγκ Αϊλαντ αυτή τη φορά, έχασε τη ζωή του από τις ορδές «τρωκτικών» που εφόρμησαν μαινόμενες να επωφεληθούν των προσφορών.

Διαταραχές και υπαρξιακά

Δεν είναι μόνο η συρρίκνωση της αγοραστικής μας δύναμης που μας κάνει να ψωνίζουμε αυτές τις ημέρες σαν να μην υπάρχει αύριο. Η ολοκληρωτική παράδοση στην «compulsive shopping disorder» (σε ελεύθερη απόδοση «ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή άμετρης κατανανάλωσης»), από την οποία όλοι λίγο-πολύ πάσχουμε, φαντάζει σε αυτόν τον πίσσα Black November ως ο μοναδικός  τρόπος να καταπραΰνουμε τις υπόλοιπες, ολοένα συσσωρευόμενες «διαταραχές» μας.

Τώρα, μάλιστα, όλο αυτό έχει γίνει πιο εύκολο χάρη στο online shopping (μια από τις πλέον εδραιωμένες παρενέργειες της πανδημίας). Δεν χρειάζεται πια πολλή σκέψη και παίδεμα. Η οδυνηρή μεταμέλεια για το άχρηστο πράγμα που θέλησες να αποκτήσεις (ενώ σίγουρα «δεν σου περισσεύουν») βρίσκεται μόλις ένα «κλικ» μακριά.

Η κατάσταση, δε, σίγουρα θα επιδεινωθεί τώρα που μπήκε και το TikTok στο παιχνίδι (μόλις πρόσφατα λάνσαρε στις ΗΠΑ το TikTok Shop, όπου διάφορα «ψώνια» σπρώχνουν στο feed σου μικρές «μπουκίτσες» σαβουροκατανάλωσης, π.χ. σφουγγαράκια κουζίνας με μπαταρία, που γίνονται στο τέλος viral). Οπως έγραφε πρόσφατα το Atlantic, «Η σαβούρα βγαίνει νικήτρια».

Οσες συμβουλές και να διαβάσεις στις σομόν σελίδες για την ανάγκη οριοθέτησης των αναγκών σου και την αποφυγή «των εντυπωσιακών πλασματικών προσφορών», δεν μπορείς παρά να καταδυθείς σε αυτό το «τουμπανέιρο» κλίμα υπερκατανάλωσης. Μεταξύ άλλων, για να ξεχάσεις τις τιμές-«τούμπανο» σε βασικά προϊόντα διατροφής (ανήμερα της BlackFriday άκουσα τα παιδιά στο διπλανό μανάβικο να σχολιάζουν πόσο έχει «κόψει» όλες αυτές τις μέρες η κίνηση στα οπωροκηπευτικά).

Λογικό. Αφού έχουν φτάσει να σου βάλουν αντικλεπτικό στο λάδι (κάτι που μέχρι πρότινος κορόιδευες ότι κάνουν οι Ισπανοί), γιατί δηλαδή να μην κλείσεις ένα ταξίδι στη Μαγιόρκα τον Απρίλιο του 2024; Αφού νομίζουν ότι σε πιάνουν «κότσο» με τη shrinkflation στα ράφια (μικρότερη συσκευασία του τοματοπελτέ στην ίδια ή και υψηλότερη τιμή), γιατί να μην πας να «σηκώσεις» ολόκληρο το Zara; Αφού το σουβλάκι ξεπέρασε τα 4 ευρώ, γιατί δηλαδή και εσύ να μην πληρώσεις και για τρίτη συνδρομητική πλατφόρμα που σχεδόν ποτέ δεν θα προλαβαίνεις να δεις;

Είναι και υπαρξιακό το ζήτημα. Ενδίδεις σε ένα παρατεταμένο κύμα revenge shopping (δηλ. αγορών εκδίκησης) προκειμένου  να πάρεις πίσω λίγη από την καταναλωτική φόρα (και τη ζωή, ενδεχομένως) που τα τελευταία χρόνια έχεις απολέσει. Πώς να το κάνουμε; Μετά τα SMS No2, τα click away, τα click inside, την επίδειξη του πιστοποιητικού εμβολιασμού στην είσοδο του «φυσικού» καταστήματος και τα συναφή τραύματα, πρέπει επιτέλους κάπου να μπορέσεις να εκτονωθείς.

Η Gen Z ακολουθεί κατά πόδας. Ο μπαμπάς και η μαμά μπορεί να μην έχουν σε λίγο να πληρώσουν το ρεύμα αλλά, τι στο καλό, ένα iPhone14 ας το έχει το παιδί (προχθές μια συμμαθήτρια του γιου μου μου το ξέχασε –το iPhone14– στο σχολείο και κόντεψε να λιποθυμήσει από την τρομάρα της).

H blitzkrieg ομαδική ληστεία προ ημερών σε κατάστημα της Nike στο Λος Αντζελες (όπου νεαροί, από 15 ως 20 ετών, «σήκωσαν» εμπόρευμα αξίας 12.000 δολαρίων) είναι, επιτρέψτε μου να πω, ένα ακραίο δείγμα της καταναλωτικού «ψυχαναγκασμού» που κατατρύχει και αυτή την πολύπαθη γενιά).

Οπως και να ‘χει, ο τρέχων Black November θα συνεχιστεί κατά τον ίδιο τρόπο, για να φτάσει στον κολοφώνα του τα Χριστούγεννα (και να ακολουθήσουν τον Γενάρη οι θρηνητικές κραυγές και τα άδεια πορτοφόλια).

Οι λίγοι που τολμούν να ψελίσουν διάφορα περί «καταναλωτικής αυτοσυγκράτησης» ή κατηγορούν επαίσχυντα την Black Friday ως «μη βιώσιμο μοντέλο υπερκατανάλωσης» θα πρέπει να καούν στην πυρά. Οσο για την αγρότισσα από το Μεσολόγγι που αγόρασε με τις οικονομίες της ένα ασθενοφόρο για την πόλη της, θα πρέπει να σταλεί, για παραδειγματισμό, σε κάποιο γκούλαγκ.

Οι περισσότεροι θα συνεχίσουμε να ζούμε αυτόν τον μαύρο για τον πλανήτη χειμώνα με τις μίνι δόσεις ντοπαμίνης που μας χαρίζει η διαταραχή «απόκτησε σήμερα ό,τι άχρηστο μπορείς, ποιος ξέρει τι μπορεί να φέρει το αύριο».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News