Σπανίως χρησιμοποιώ ταξί. Μπήκα όμως χθες σ’ έναν ευγενέστατο οδηγό με πλήρη άγνοια των δρόμων ωστόσο. Ακόμα και τα βασικά (Βασιλίσσης Σοφίας, Μεσογείων κλπ) τα αντιμετώπιζε ως συνδυασμό ανώτερων μαθηματικών και πυρηνικής φυσικής.

Του υπέδειξα τους κεντρικούς δρόμους που έπρεπε να ακολουθήσουμε μήπως και καταλάβαινε τουλάχιστον την κατεύθυνση αλλά εκείνος, με έκδηλη αγωνία, κατέφυγε στην ασφάλεια του GPS. Eγραψε επιμελώς τη διεύθυνση και άρχισε να ακολουθεί πιστά τις οδηγίες σαν καλός μαθητής.

Για κάποιον ακατανόητο λόγο, το GPS μας οδηγούσε όχι από την πιο σύντομη και εύκολη διαδρομή. Για να μην αναστατώσω περαιτέρω τον ήδη αγωνιούντα οδηγό αποφάσισα να παραδοθώ αδιαμαρτύρητα στις ευγενώς αυστηρές οδηγίες της ψηφιακής φωνής.

Μετά από μερικά άσκοπα «στρίψτε δεξιά και μετά στρίψτε αριστερά» όμως, διαπίστωσα ότι θα κάναμε διπλάσιο χρόνο ακολουθώντας το GPS.

Το επεσήμανα στον οδηγό που διστακτικά άρχισε να ακολουθεί τις δικές μου οδηγίες, αρνούμενος πάντως να βάλει στο αθόρυβο τη συσκευή.

Οσο εγώ του έλεγα τον συντομότερο δρόμο, τόσο το GPS επέμενε στον πιο μακρινό. Μας προέτρεπε να κάνουμε άσκοπους κύκλους, να μπαίνουμε σε άσχετα στενάκια, να ταλαιπωρούμαστε με παρακάμψεις. Ο οδηγός δυσανασχετούσε που δεν ακολουθούσε την έμπιστη ψηφιακή συνοδηγό του κι εγώ εκνευριζόμουν με την αδιανόητη επιμονή του αλγορίθμου στην καταφανώς λάθος διαδρομή.

Αποφάσισα να επιβάλω τη δική μου διαδρομή δείχνοντας πάντως κατανόηση στον οδηγό που αισθανόταν μεταξύ σφύρας και άκμονος.

Δεν ήταν ο πρώτος ούτε ο τελευταίος που αφηνόταν άβουλα στα χέρια του κινητού του. Είναι πολύ βολικό να βρίσκεις τον δρόμο χωρίς καμία πνευματική προσπάθεια και να ακολουθείς στα τυφλά τις οδηγίες . Εξάλλου όλη μας η ζωή πλέον επαφίεται στην αποτελεσματικότητα της τεχνολογίας, που συνήθως μας αποτρέπει από το να περνούμε «άσκοπες» πρωτοβουλίες: αφού το λέει η Google έτσι θα είναι.

Δικαιολογώντας τον οδηγό, με παρέσυραν οι σκέψεις στο πόσο εξαρτημένος είμαι κι εγώ από το κινητό μου, αλλά και πόσες φορές έχω διαλέξει τη συνηθισμένη διαδρομή που μου επιβάλλει ο εσωτερικός μου αλγόριθμος.

Αναζητώντας την ασφάλεια της πεπατημένης, πόσες άσκοπες βόλτες έχω κάνει στη ζωή μου πέριξ του στόχου μου!

Πόσες φορές ακολούθησα αναντίρρητα την εσωτερική φωνή σε αυτό που στη συνέχεια φαινόταν προφανώς λάθος!

Πόσα «κάντε αναστροφή» υπάκουσα όταν ήθελα να πάω ευθεία!

Πριν συνεχίσω με τις κάπως ενοχλητικές ψυχαναλυτικές μου διαπιστώσεις φτάσαμε επιτέλους στον προορισμό, ανακουφισμένοι και οι δύο μας, για διαφορετικούς λόγους ο καθένας. Ο οδηγός ξεφορτωνόταν τον ιδιότροπο επιβάτη που νόμιζε ότι ήξερε καλύτερα τους δρόμους από το GPS. Κι εγώ που έβγαινα κερδισμένος στη μικρή μου μάχη με την τεχνητή νοημοσύνη, ή τουλάχιστον έτσι πανηγυρικά το αντιλαμβανόμουν εκείνη τη στιγμή.

Κλείνοντας την πόρτα του ταξί είχα καταλήξει στην απόφαση ότι πρέπει να βάλω τέρμα στις άκριτες πορείες με το GPS στον αυτόματο. Και δεν αναφερόμουν μόνο στην οδήγηση…

Αναρωτιόμουν τι θα έλεγε σήμερα ο Καρτέσιος που χρειάζεται να συνειδητοποιήσουμε ξανά ότι «σκέφτομαι άρα υπάρχω». Τέσσερις αιώνες μετά πρέπει να επανέλθουμε στη σημασία της αμφισβήτησης όσων παρουσιάζονται δεδομένα, κόντρα στην αντίληψη της τυφλής υπακοής στα big data.

Και αν αυτό συμβαίνει σήμερα, τι μάχες θα χρειαστεί να δώσουμε τα επόμενα χρόνια που οι αλγόριθμοι θα απειλούν με απόλυτη κυριαρχία στη ζωή μας, προκειμένου να διατηρήσουμε στοιχειωδώς έναν κάποιον έλεγχο. Να περνάμε δηλαδή από μια βασική, δική μας, εγκεφαλική διαδικασία όσα θα εμφανίζονται στις οθόνες του κινητού ή τις ενδείξεις των wearables.

Δεν είναι ζήτημα τεχνοφοβίας, ή άρνησης των αναπόφευκτων, σημαντικών τεχνολογικών εξελίξεων, αλλά ανάγκης ευαισθητοποίησης για τη σημασία προσαρμογής της διάνοιας μας στα νέα δεδομένα. Συνειδητής προετοιμασίας για έναν κόσμο που μπορεί να δείχνει, αλλά ίσως δεν είναι πάντα πιο έξυπνος από εμάς.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News