Στα χρόνια του ισχυρού δικομματισμού, το δεύτερο κόμμα πάλευε να εκμεταλλευτεί την κυβερνητική φθορά του πρώτου, να τσιμπήσει λίγες μονάδες παραπάνω από τους δυσαρεστημένους της εξουσίας και από τους αναποφάσιστους, για να βρεθεί στη θέση του νικητή. Εξάλλου, το παιχνίδι παιζόταν σε μικρές διαφορές ποσοστών, βοηθούντων και των εκλογικών συστημάτων που πριμοδοτούσαν πολύ το πρώτο κόμμα.

Λαϊκά μέτωπα, με την παλιά προδικτατορική ή και προπολεμική (στην Ευρώπη) λογική, δεν είχαν καμιά θέση σε αυτό το σκηνικό. Δεν χρειάζονταν. Υπήρξαν ιστορικές περιπτώσεις που μεγάλο κομμάτι του εκλογικού σώματος συσπειρώθηκε για να διώξει μια κυβέρνηση (1981, 2019), αλλά πάντα αυτή ήταν συσπείρωση σε ένα κόμμα που γινόταν εξαιρετικά πολυσυλλεκτικό. Συμπράξεις δύο ή τριών κομμάτων για να συγκροτήσουν μέτωπο, δεν υπήρξαν ποτέ.

Το σκηνικό αυτό συνέχιζε θεωρητικά να υπάρχει και μετά τις εκλογές του 2019. Το 32%, που είχε συγκεντρώσει ο ΣΥΡΙΖΑ το 2019, του επέτρεπε να θεωρεί εαυτόν δεύτερο πόλο με πιθανότητες επανάκαμψης, αλλά και οι υπόλοιποι έτσι τον έβλεπαν. Αυτό το σκηνικό κατέρρευσε την άνοιξη και το καλοκαίρι του 2023, όταν ο ΣΥΡΙΖΑ βρέθηκε στο 17%, με ακόμα μεγαλύτερη δημοσκοπική πτώση στη συνέχεια. Ηταν η πρώτη φορά στην πολιτική Ιστορία μας που το πρώτο κόμμα είχε ποσοστά ίσα με το άθροισμα των τριών επόμενων.

Εδώ πια δεν τίθεται θέμα δικομματισμού, ούτε καν βρισκόμαστε μπροστά σε σκηνικό ενός και μισού κόμματος, όπως λέγαμε πριν από τις εκλογές του 2023. Ενα κόμμα κοντά στο 10% (ΚΚΕ), δύο κόμματα κοντά στο 15% (ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ) και μια κυβέρνηση κοντά στο 35%-40% είναι κάτι που χρειάζεται άλλη ανάγνωση. Με αυτά τα ποσοστά, όσο και αν χάσει η ΝΔ από τη φθορά της εξουσίας, δεν πρόκειται να απολέσει την εξουσία. Αρα;

Αρα η (θεωρητική) λογική λέει ότι μόνο η δημιουργία ενός αντικυβερνητικού μετώπου που θα περιλαμβάνει ΣΥΡΙΖΑ, ΠΑΣΟΚ και ΚΚΕ μπορεί να σταθεί απέναντι στα ποσοστά και στην εξουσία Μητσοτάκη. Με την προοπτική, αυτό το αντικυβερνητικό αρχικά μέτωπο, να μετασχηματιστεί στη συνέχεια σε κάποια πολιτική συμμαχία που θα αντιμετωπίσει τη ΝΔ σε εκλογές.

Θα πει κάποιος ότι το ΚΚΕ δεν πρόκειται να μετάσχει σε ένα τέτοιο θεωρητικό σχήμα και θα συμφωνήσω, αν και το ΚΚΕ τον τελευταίο καιρό δείχνει σημεία αλλαγής, τουλάχιστον της εικόνας του. Είναι εντελώς απίθανο να αλλάξει έστω λίγο και την πολιτική του; Ως πότε θα μένει στο 1980;

Ανεξαρτήτως ΚΚΕ, όμως, το ερώτημα είναι αν ο ΣΥΡΙΖΑ και το ΠΑΣΟΚ είναι διατεθειμένοι και ικανοί να προχωρήσουν σε κάτι που θα μπορεί να θεωρηθεί αντικυβερνητικό μέτωπο. Το είδαμε, ας πούμε, στη συμφωνία Ανδρουλάκη – Κασσελάκη να ανακινήσουν από κοινού τα θέματα τω υποκλοπών και των Τεμπών, που παρότι είναι εκτός λαϊκών ενδιαφερόντων, πονάνε την κυβέρνηση. Για να τους δούμε όμως την επόμενη μέρα να τρώνε τα μουστάκια τους, όχι για κάτι σημερινό και καίριο, αλλά για την πολιτική αποτίμηση της περιόδου Σημίτη.

Μα αν δεν μπορούν να παραμερίσουν ούτε τις διαφορές που είχαν το 1996-2004, θα καταφέρουν να παρακάμψουν τις σημερινές διαφοροποιήσεις τους, που είναι και κατάφορτες από προσωπικές φιλοδοξίες; Θα πει ο Ανδρουλάκης ένα «καλύτερα με τον Κασσελάκη τώρα, παρά να ξανακερδίσει ο Μητσοτάκης και να μείνει ως το 2033» ή θα πει «ας φύγει τώρα ο Κασσελάκης από τη μέση, ας γίνω εγώ ο δεύτερος πόλος και θα δούμε τι θα κάνουμε, ο θεός της πολιτικής είναι μεγάλος»; Στοιχηματίζω στο δεύτερο.

Θα πει ο Κασσελάκης «ας αποδεχτώ την ηγεμονία Ανδρουλάκη μέσα σε ένα σχήμα κοινής πολιτικής ενάντια στον Μητσοτάκη» ή θα φοβηθεί ότι έτσι δεν θα πείσει ούτε τους οπαδούς ούτε τα στελέχη που του απέμειναν και θα εξοβελιστεί πριν καν καλοκάτσει στην καρέκλα του αρχηγού; Κι εδώ στοιχηματίζω στο δεύτερο.

Αρα, ανύπαρκτες οι προοπτικές και οι πιθανότητες κάποιου μετώπου ενάντια στον Μητσοτάκη. Και να μην ξεχνάμε ακόμα κάτι. Οι συνεργασίες θέλουν συνομιλίες, υποχωρήσεις, συμφωνίες, κοινή δουλειά. Στην Ελλάδα; Κομμάτι δύσκολο. Εδώ, δυο αρχηγοί συνεργάζονται δυσκολότερα απ’ όσο δυο κοκόρια μέσα στο ίδιο κοτέτσι.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News