Στην πρώτη συνεδρίαση της Κεντρικής Επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ, στην οποία προέδρευε του κόμματος, ο Σωκράτης Φάμελλος ανακοίνωσε πανηγυρικά την επιστροφή κάποιων αποστασιοποιημένων στελεχών. Ο προφανής συμβολισμός ήταν ότι στο κόμμα επιστρέφουν κανονικά στελέχη, την ώρα που το εγκαταλείπουν τα άχρηστα βαρίδια. Πλάι σε πιο γνωστά ονόματα επαναπατριζόμενων, όπως ο Διον. Τεμπονέρας, ο Χρ. Σπίρτζης και ο Γ. Βασιλειάδης, μπορούσε κανείς να διακρίνει και το όνομα του Ανδρ. Νεφελούδη.

Λιγότερο προβεβλημένος από άλλους που είχαν βρει τον δρόμο του γυρισμού, ο άλλοτε ΓΓ του υπουργείου Εργασίας, κουβαλούσε ωστόσο μαζί του έναν ιδιότυπο συμβολισμό. Ηταν το πρώτο στέλεχος της Νέας Αριστεράς που ανακοίνωνε δημόσια την επιστροφή του στον ΣΥΡΙΖΑ. Και για όσους κρατούν σημειώσεις από τον ευρύτερο χώρο της πάλαι ποτέ ανανεωτικής Αριστεράς, ο ίδιος άνθρωπος ήταν –το μακρινό 2013– ο πρώτος που ανακοίνωσε και τότε την επιστροφή του στον ΣΥΡΙΖΑ από τη σήμερα ελαφρώς ξεχασμένη ΔΗΜΑΡ. Καθώς μέσα στα επόμενα χρόνια ολόκληρο το κόμμα ακολούθησε την ίδια πορεία σε δόσεις, θα ήταν δύσκολο να μην αναγνωρίσει κανείς σε αυτόν που έκανε το πρώτο βήμα μια διορατικότητα αναφορικά με το μέλλον.

Η αλήθεια είναι ότι μετά την αποπομπή Κασσελάκη και την εκλογή Φάμελλου υπάρχει ένα μεγάλο ποσοστό αριστερών ψηφοφόρων που θεωρεί ότι οι λόγοι ύπαρξης της ΝΕΑΡ έχουν εκλείψει. Εδώ που τα λέμε, όχι εντελώς άδικα. Και οι περί του αντιθέτου διαβεβαιώσεις από τα ηγετικά της στελέχη δεν μοιάζουν να πείθουν. Οι μετρήσεις δείχνουν ότι η Νέα Αριστερά δεν έχει πιθανότητες να διεκδικήσει την είσοδό της στη Βουλή στις επόμενες εκλογές. Και καθώς την ίδια στιγμή ο ΣΥΡΙΖΑ αρχίζει να εμφανίζει αξιοπρεπέστερα ποσοστά –που σε μία τουλάχιστον περίπτωση αγγίζουν το 10%– το ζήτημα της επανασυγκόλλησης των δύο κομμάτων εύλογα ανοίγει. Ομως αυτό που μοιάζει επιφανειακά απλό είναι στην πραγματικότητα αρκετά πιο σύνθετο.

Στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ, με έναν τρόπο και ο ίδιος ο πρόεδρός του, επαναλαμβάνουν με κάθε ευκαιρία ότι «ο ΣΥΡΙΖΑ είναι η πραγματική αντιπολίτευση» και ότι «θα επιστρέψει σε αυτή τη θέση». Η αναφορά δεν είναι πολύ σαφής, βέβαια. Θα μπορούσε να εκφράζει την προσδοκία ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα αναδειχθεί ξανά δεύτερο κόμμα στις επόμενες εκλογές. Θα μπορούσε όμως να εκφράζει και την προσδοκία ότι η Κοινοβουλευτική του Ομάδα θα μεγαλώσει στο εδώ και τώρα. Και αυτό θα μπορούσε να γίνει μόνο με έναν τρόπο: με την επιστροφή σε αυτήν των βουλευτών της Νέας Αριστεράς, είτε ομαδικά είτε κατά μόνας. Το δεύτερο θα ήταν μάλλον αδόκιμο για τις παραδόσεις της Αριστεράς, αλλά και το πρώτο έχει τις δυσκολίες του. Και τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ όταν ερωτώνται συγκεκριμένα επ’ αυτού δηλώνουν ότι δεν αναφέρονται στη Νέα Αριστερά.  

Τα στελέχη της Νέας Αριστεράς δεν σταματούν να υποστηρίζουν ότι «ο ιστορικός κύκλος του ΣΥΡΙΖΑ έκλεισε» και να αποκλείουν την επιστροφή σε αυτόν. Τα λόγια, βέβαια, στην πολιτική είναι πουλιά και πετάνε. Στις οργανώσεις του ΣΥΡΙΖΑ υπάρχει η αίσθηση ότι πολλά μέλη που αποχώρησαν με τη Νέα Αριστερά προσήλθαν στην εσωκομματική εκλογή (και μάλλον ψήφισαν τον νέο πρόεδρο σε συντριπτικά ποσοστά) και δείχνουν διατεθειμένα να ενεργοποιηθούν ξανά.

Από την άλλη, η Νέα Αριστερά συγκροτήθηκε επίσημα σε κόμμα με όργανα μόλις πριν από 40 ημέρες. Θα ήταν κάπως περίεργο να τα κλείσει όλα και να γυρίσει πίσω σε ένα κόμμα που ετοιμάζει το δικό του συνέδριο σε δυόμισι μήνες. Μια λύση θα μπορούσε να είναι η συγκρότηση μιας ενιαίας κοινοβουλευτικής ομάδας που θα αποτελείται από βουλευτές προερχόμενους από δύο διαφορετικά κόμματα. Οσο ιδιότυπο και αν θα ήταν βουλευτές που εκλέχτηκαν με το ίδιο κόμμα να εκπροσωπούν δύο κόμματα σε μια ενιαία ΚΟ, το σχήμα θα μπορούσε να λειτουργήσει. Και θα μετέτρεπε την Κοινοβουλευτική Ομάδα αυτή σε αξιωματική αντιπολίτευση, με όσα προνόμια προσφέρει αυτό.

Ποιοι θα μπορούσαν να διαφωνήσουν με μια τέτοια εξέλιξη; Πολλοί και για πολλούς λόγους. Βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ που δεν θα ήθελαν ξανά στα πόδια τους προβεβλημένους κοινοβουλευτικούς οι οποίοι θα διεκδικούσαν μαζί τους τις βουλευτικές έδρες που θα αναλογούν στο κόμμα στις επόμενες εκλογές – και δεν αναμένεται να είναι αμέτρητες. Στελέχη της ΝΕΑΡ που θεωρούν ότι ο ΣΥΡΙΖΑ έχει πάρει μια αμετάκλητη πορεία προς τα δεξιά και η συνεργασία μαζί του θα αποτελούσε πισωγύρισμα – η διαφωνία των δύο ΚΟ σχετικά με τη στάση απέναντι στις αμυντικές δαπάνες στον Προϋπολογισμό ενίσχυσε αυτή την τάση. Και τέλος, αλλά όχι ασήμαντο, κομμάτια των δύο μηχανισμών που στην Αριστερά πάντα έχουν τη σημασία τους, τα οποία δεν θέλουν να μπλέξουν ξανά οι μεν με τους δε. 

Απέναντι στις πρακτικές διαφορές, που δεν είναι λίγες, υπάρχει η πραγματικότητα που λέει ότι δεν υπάρχει αρκετός χώρος για δύο κόμματα της πάλαι ποτέ ανανεωτικής Αριστεράς που αναφέρονται στην ανάγκη συγκλίσεων για να ηττηθεί η Νέα Δημοκρατία. Στην πραγματικότητα, από τα πέντε κόμματα που υπάρχουν σήμερα ως θραύσματα του ιστορικού ΣΥΡΙΖΑ, η πολιτική γεωγραφία χωράει οριακά τρία: ένα «συστημικό», ένα «αντισυστημικό» και ένα «μεταπολιτικό». Και όπως τα συστήματα των υπολογιστών χρειάζονται ενίοτε αποκερματισμό και ανασυγκρότηση, έτσι και ο χώρος του πάλαι ποτέ ΣΥΡΙΖΑ χρειάζεται κινήσεις που να περιορίσουν τη σπατάλη στελεχών και ψήφων. 

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News