Τα κόμματα που υποστηρίζουν το σύστημα της απλής αναλογικής είχαν παραδοσιακά να αντιμετωπίσουν έναν υπαρκτό κίνδυνο στις εκλογές: την απειλή της λεγόμενης «χαμένης ψήφου». Στις περισσότερες εκλογικές αναμετρήσεις κυριαρχεί πράγματι η αντίληψη ότι η ψήφος σε ένα μικρό κόμμα, το οποίο δεν έχει πιθανότητες συμμετοχής στην κυβέρνηση, είναι μια «πολυτέλεια», μια επιλογή που δεν ανταποκρίνεται στην επιτακτική ανάγκη της διακυβέρνησης, με αλλά λόγια μια ψήφος που πάει «χαμένη».

Αυτή η θεωρία στηρίχτηκε σε μεγάλο βαθμό στο σύστημα της ενισχυμένης αναλογικής. Με αυτό το σύστημα θριάμβευσε ο δικομματισμός, αφού τελικά το κρίσιμο ήταν ποιος θα έρθει πρώτος και θα πάρει την κυβέρνηση και ποιος θα είναι δεύτερος για να ασκήσει την αξιωματική αντιπολίτευση.

Τη μοναδική φορά στη μεταπολίτευση που είχαμε απλή αναλογική ήταν στο τέλος της δεκαετίας του ’80. Την έφερε τότε το ΠΑΣΟΚ, προκειμένου να ανακόψει τον δρόμο της ΝΔ προς την εξουσία. Το αποτέλεσμα ήταν, τελικά, ύστερα από μια περίοδο μεγάλης πολιτικής αστάθειας και τρεις αλλεπάλληλες διαδοχικές αναμετρήσεις, να φτάσει η ΝΔ το 48% και να σχηματίσει κυβέρνηση 151 βουλευτών! Το ΠΑΣΟΚ παρέμεινε ισχυρό και ύστερα από τρία χρόνια επέστρεψε στην κυβέρνηση. Με άλλα λόγια, μέσω απλής αναλογικής, ενισχύθηκε στο τέλος ο δικομματισμός!

Στις επικείμενες εκλογές, που θα γίνουν με απλή αναλογική, το λογικό θα ήταν –τουλάχιστον σε πρώτη φάση– η ενίσχυση των μικρότερων κομμάτων σε βάρος των δυο μεγαλύτερων. Θα ήταν «λογικό», μόνο και μόνο επειδή οι ψηφοφόροι, γνωρίζοντας ότι ακολουθούν εκλογές με ενισχυμένη αναλογική, είναι σχετικά απαλλαγμένοι από το άγχος του σχηματισμού κυβέρνησης και επομένως δεν θα προσχωρήσουν εύκολα στη λογική της «χαμένης ψήφου». Τουλάχιστον όχι στις πρώτες εκλογές!

Ωστόσο, αν κρίνουμε από την εικόνα των δημοσκοπήσεων, τα μεγαλύτερα κόμματα παραμένουν ισχυρά, ο δικομματισμός αντέχει και δείχνει τάσεις ενίσχυσης στην τελική ευθεία προς τις κάλπες, ενώ τα μικρότερα κόμματα δεν φαίνεται να κερδίζουν έδαφος. Προς το παρόν, οι απώλειες των δύο μεγάλων είναι οριακές. Ενδεικτικά, όπως επεσήμανε στην ΕΡΤ ο δρ Πολιτικής Επιστήμης Παναγιώτης Κουστένης, με αφορμή τη μεγάλη προεκλογική έρευνα της Δημόσιας Τηλεόρασης, ο δημοσκοπικός μέσος όρος στην πρόθεση ψήφου μία εβδομάδα πριν από τις εκλογές του 2019 ήταν για τη ΝΔ τρεισήμισι μονάδες πάνω από το σημερινό αντίστοιχο ποσοστό και για τον ΣΥΡΙΖΑ μια μονάδα πάνω.

Συγκεκριμένα, ο δημοσκοπικός μέσος όρος στην πρόθεση ψήφου τότε ήταν στο 34,5% για τη ΝΔ και στο 25,3% για τον ΣΥΡΙΖΑ, ενώ τώρα είναι στο 30,9% για τη ΝΔ και 24,4% για τον ΣΥΡΙΖΑ. Συνεπώς, θα μπορούσε να υποθέσει κανείς ότι με βάση τα σημερινά ποσοστά τους, η ΝΔ θα πάρει τρεισήμισι μονάδες λιγότερο από το 2019 και ο ΣΥΡΙΖΑ μία μονάδα λιγότερο. Αν συμβεί αυτό, θα μιλάμε μέσες-άκρες για «επανάληψη» των εκλογών του 2019. Δηλαδή, για ποσοστά ενισχυμένης αναλογικής με σύστημα απλής αναλογικής.

Προφανώς, μια «επανάληψη» του 2019 στην εθνική κάλπη του 2023 –με απλή αναλογική– σημαίνει ακυβερνησία. Οι ψηφοφόροι φαίνεται να το έχουν συνειδητοποιήσει και αν τελικά επιβεβαιωθούν τα γκάλοπ, τότε θα αποδειχτεί ότι η απλή αναλογική όχι απλώς δεν ωφέλησε τα μικρότερα κόμματα, αλλά αντιθέτως θα ενισχύσει τον δικομματισμό. Στην πρώτη κάλπη θα δοκιμάσει την αντοχή του και στη δεύτερη μάλλον θα τον… απογειώσει.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News