Υπάρχουν δύο χαρακτηριστικοί τύποι ηγεσίας και διοίκησης. Δύο δόγματα. Στο πρώτο ο επικεφαλής είναι η αυθεντία, ο λόγος του είναι διαταγή και η γραμμή που χαράσσει υπηρετείται απαρέγκλιτα από όλους, ακόμα και από τον ίδιο. Τέτοιοι χαρακτήρες συναντώνται παντού, από τη μικρότερη επιχείρηση (είναι ο προϊστάμενος που τελειώνει τα μίτινγκ συνεργασίας με τη φράση «αυτό που λέω εγώ θα γίνει κι άμα σας αρέσει») μέχρι μεγάλους οργανισμούς, κράτη, ακόμη και Εκκλησίες.

Το δόγμα της «ενός ανδρός Αρχής», κατάλοιπο του συγκεντρωτισμού, των μοναρχικών πολιτευμάτων και της φεουδαρχίας κυριάρχησε επί αιώνες, μέχρι τη στιγμή που αναδύθηκε η αστική τάξη η οποία έπρεπε να διοικήσει το δικό της μικρό «βασίλειο», τη βιοτεχνία, την εμπορική επιχείρηση, το εργοστάσιο αργότερα κ.λπ. Με τι γνώσεις και τι προσόντα; Κάποιος που επενδύει στις κατασκευές κτιρίων είναι μάλλον απίθανο να γνωρίζει από μπετά και σκαλωσιές.

Ο επιχειρηματίας που έλυσε πρώτος τον γρίφο ήταν εκείνος που εμπιστεύτηκε τους αρχιτεχνίτες του και μετέτρεψε το μικρό του φέουδο σε μια μικρή δημοκρατία. Με υπουργούς τους ειδικούς κάθε τομέα και τον ίδιο σε θέση πρωθυπουργού, να λαμβάνει τις τελικές αποφάσεις.

Το νέο μοντέλο διοίκησης βρήκε πολλές εφαρμογές διότι πέρα από τη δυνατότητα να συλλέγει ο ηγέτης κοφτερά μυαλά στο περιβάλλον του, παρείχε μία ακόμη σημαντική δυνατότητα. Επιμερισμό των ευθυνών. Το λάθος το χρεωνόταν συλλογικά το διοικητικό (ή υπουργικό) συμβούλιο. Οπότε οι αποφάσεις γινόντουσαν πιο τολμηρές και ο τρόπος διοίκησης πιο ευέλικτος.

Οι «αυθεντίες»

Σε περιόδους κρίσης, σαν αυτήν που διανύουμε τώρα, αποκαλύπτονται τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του «συλλογικού δόγματος». Οσοι ηγέτες σήκωσαν την σημαία της αυθεντίας, απέτυχαν. Και μαζί με την αυθεντία τους θάφτηκαν χιλιάδες άνθρωποι.

Ο Τραμπ είναι μια τέτοια περίπτωση. Προτίμησε να συγκρουστεί με τον καθ’ ύλην αρμόδιο και κατά τεκμήριο, πλέον ειδικό επιστήμονα των ΗΠΑ, τον Φάουτσι, για να αποδείξει ότι η δική του τακτική είναι η σωστή. Κάποιους τους έπεισε, τα πραγματικά στοιχεία, όμως είναι στα νεκροταφεία και είναι πολλά. Παρόμοια περίπτωση είναι ο Μπολσονάρου, ο τελευταίος εκλεγμένος δικτάτορας της Λατινικής Αμερικής αλλά και ο γείτονάς μας, ο Ερντογάν.

Ο Τζόνσον, πάλι, έπαθε αλλά έμαθε νωρίς και άλλαξε ρότα στο καράβι. Μάλιστα, ήδη οι Βρετανοί μπαίνουν σε πρόγραμμα εμβολιασμού, πρώτοι απ’ όλους στον κόσμο. Οσοι, τέλος πάντων, επιβιώσουν από την πολιορκία και την ηρωική εισβολή στο κάστρο των Harrods.

Η Ελλάδα ακολούθησε τον δρόμο της επιστήμης από την πρώτη στιγμή. Η ιταλική τραγωδία του Μπέργκαμο ήταν το καμπανάκι που πιθανώς ενεργοποίησε τα αντανακλαστικά, ωστόσο η ουσία είναι ότι τα αποτελέσματα της διαχείρισης του πρώτου κύματος ήταν εντυπωσιακά, συγκριτικά πάντα με το διεθνές περιβάλλον και χωρίς να υποτιμά κανείς την αξία της ανθρώπινης ζωής. Δεν συγκρίνεται, δεν ζυγίζεται, δεν μετριέται…

Λίγο ο τουρισμός, λίγο το ταμπεραμέντο μας, λίγο η σχεδόν μονομερής οργάνωση της οικονομίας μας γύρω από την εστίαση και τα πράγματα ζόρισαν. Χρειαζόταν μια κοινωνική συμφωνία η οποία, εκ του αποτελέσματος φάνηκε πως δεν επετεύχθη…

Κι ύστερα ήρθε το καλοκαίρι. Λίγο ο τουρισμός (η βαριά μας βιομηχανία), λίγο το ταμπεραμέντο μας (συνδυασμός τού «έξω καρδιά» και του «δε βαριέσαι»), λίγο η σχεδόν μονομερής οργάνωση της οικονομίας μας γύρω από την εστίαση και τη φιλοξενία και τα πράγματα ζόρισαν. Επρεπε να βρεθεί η «χρυσή τομή», το σημείο εκείνο όπου η οικονομική ζωή δεν θα ήταν σε βάρος της ίδιας της ζωής. Χρειαζόταν μια κοινωνική συμφωνία η οποία, εκ του αποτελέσματος φάνηκε πως δεν επετεύχθη. Και φτάσαμε εδώ που φτάσαμε…

Ολοι εμείς που χειροκροτούσαμε τους ειδικούς την άνοιξη, να τους ειρωνευόμαστε και να αποδομούμε τη γνώση και την εμπειρία που συλλέγουν καθημερινά. Οι άνθρωποι που στα χέρια τους εμπιστευτήκαμε τις ζωές μας στο πρώτο κύμα της πανδημίας, σήμερα πολεμούν μόνοι τους, χωρίς τη δική μας βοήθεια. Αυτή είναι η πραγματικότητα…

Κλειστά καταστήματα, τηλεργασία, απαγορεύσεις, και όμως, οι αριθμοί νεκρών και διασωληνωμένων ασθενών παραμένουν ψηλά. Αμείλικτοι τιμωροί της δικής μας αφέλειας ότι θα ξεγελάσουμε, τάχα, τον αστυνομικό έλεγχο, άρα και τον κορονοϊό…

Πέρασε ήδη ένας μήνας, άλλος ένας μόλις ξεκίνησε…

Καιροσκόποι

Η αντιπολίτευση άλλοτε κατηγορεί την κυβέρνηση ότι τα μέτρα που παίρνει δεν επαρκούν, άλλοτε χτυπάει στην πλάτη, δήθεν με κατανόηση, τους μικρομεσαίους καταστηματάρχες οι οποίοι πλήττονται από το λουκέτο που τραβάει σε μάκρος και άλλοτε αναρωτιέται διά του επίσημου δημοσιογραφικού της οργάνου «εάν οι τάφοι θα είναι αρκετοί…». Θα ήταν φρικτό αν δεν ήταν κάτι χειρότερο. Κυνικά χυδαίος καιροσκοπισμός.

«Πηγαίνετε βλέποντας και κάνοντας», λένε απευθυνόμενοι ουσιαστικά σε εκείνους που εισηγούνται τα μέτρα, στους επιστήμονες. Μα ποιος το αρνήθηκε; Ολος ο πλανήτης αυτό κάνει. Οι επιστήμονες συλλέγουν καθημερινά στοιχεία και πάνω σε αυτά χτίζουν την άμυνα και την επίθεσή τους απέναντι στον αόρατο εχθρό, μέχρι να έρθει, επιτέλους, το εμβόλιο…

Οσοι είχαν «σχέδιο» και το τήρησαν απαρέγκλιτα, έσπασαν τα μούτρα τους, κατά το κοινώς λεγόμενο. Το παράδειγμα της Σουηδίας είναι το πλέον χαρακτηριστικό. Μια χώρα που έχει όλες εκείνες τις δομές και το επιστημονικό κεφάλαιο για να αποτελέσει πυξίδα και για τους υπόλοιπους, έγινε το χειρότερο παράδειγμα γιατί ακολούθησε, λέει, το δικό της σχέδιο… Οπως κι ο Τραμπ, κι ο Μπολσονάρο…

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News