Το πλέον παράδοξο της δεύτερης προεκλογικής περιόδου του 2023, μεταξύ Μαΐου και Ιουνίου, ήταν ότι o χρόνος αναλώθηκε σε μια ατελέσφορη συζήτηση περί του βαθμού επιρροής του τουρκικού προξενείου στην ελληνική πολιτική σκηνή και δη στη Θράκη. Εν αναμονή Πρωθυπουργός δεύτερης θητείας, ο Κυριάκος Μητσοτάκης έμοιαζε σαν να είχε βάλει στοίχημα με τον εαυτό του ότι θα κερδίσει και τους τελευταίους δύο νομούς του χάρτη που έμειναν στο ροζ του ΣΥΡΙΖΑ. Τη Ροδόπη και την Ξάνθη.

Κατήγγειλε, λοιπόν, τους τότε μειονοτικούς υποψήφιους βουλευτές του Αλέξη Τσίπρα ως «εκλεκτούς» της Τουρκίας, υποσχόμενος παραλλήλως ότι η ανάμιξη της Αγκυρας στις εθνικές εκλογές θα ήταν ένα από τα ζητήματα που θα έθετε στη συνάντησή του με τον Ταγίπ Ερντογάν λίγες ημέρες μετά, στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ.

Περίπου έναν χρόνο μετά, και καθώς πλησιάζουμε στις ευρωεκλογές, τίποτα δεν φαίνεται να έχει αλλάξει στη Θράκη. Αυτή τη φορά, όπως το 2014 και το 2019, η Ροδόπη και η Ξάνθη δεν θα χαθούν από τον ΣΥΡΙΖΑ και τους μουσουλμάνους βουλευτές του, αλλά από το μειονοτικό Κόμμα Ισότητας Ειρήνης και Φιλίας (ΚΙΕΦ-DEB).

Το πρόβλημα, προφανώς, δεν είναι ο μειονοτικός χαρακτήρας του ΚΙΕΦ. Το πρόβλημα είναι ότι το ΚΙΕΦ πολιτεύεται στη Θράκη με σημαία την τουρκική ταυτότητα, απολαμβάνοντας διαχρονικά την πολυεπίπεδη στήριξη του προξενείου και της Αγκυρας και επιχειρώντας συστηματικά να επηρεάζει το σύνολο της μειονότητας, επιβάλλοντας την Τουρκία ως «μητέρα-πατρίδα» των μουσουλμανικών πληθυσμών της περιοχής.

Διπλωμάτης με άριστη γνώση της περιοχής επισημαίνει στο Protagon ότι το ΚΙΕΦ θα είναι, άνευ μεγάλου απροόπτου, πρώτο κόμμα και στη Ροδόπη και στην Ξάνθη. «Το θέμα είναι οι αριθμοί» λέει, εννοώντας ότι σημασία έχουν τόσο το ποσοστό όσο και ο απόλυτος αριθμός των ψήφων του κόμματος στους δύο νομούς.

Το 2019 το τουρκόφρονο κόμμα έλαβε στη Ροδόπη 38%, με περίπου 23.000 ψήφους, και στην Ξάνθη 25,24%, με λίγο παραπάνω από 15.000. Οι αντίστοιχοι αριθμοί το 2014 ήταν 42% και 25,94%. Και στις δύο αναμετρήσεις δεύτερο κόμμα αναδείχθηκε η Νέα Δημοκρατία με κυμαινόμενα ποσοστά, από 16% έως και 25%. Ενα από τα φετινά παράδοξα είναι το γεγονός ότι ούτε ο ΣΥΡΙΖΑ ούτε το ΠΑΣΟΚ συμπεριέλαβαν στο ευρωψηφοδέλτιό τους μειονοτικό υποψήφιο, κάτι που συμβαίνει για πρώτη φορά στα χρονικά.

«Η εξέλιξη αυτή είναι εξαιρετικά αρνητική» εκτιμά κοινοβουλευτικός της ΝΔ, επίσης με μεγάλη εμπειρία στα τεκταινόμενα της Θράκης. O Στέργιος Γιαλάογλου, δικηγόρος και επί πολλά χρόνια ασχολούμενος με τα κοινά στην Ξάνθη, υποστηρίζει εμφατικά ότι ειδικά το ΠΑΣΟΚ «αδιαφόρησε για την περιοχή», κάτι που ενόχλησε πολύ τον τοπικό πληθυσμό.

Πράγματι, ανεξαρτήτως των αντικειμενικών δυσκολιών, ειδικά για τη νέα ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ, στην προσέγγιση φερέγγυων και αποτελεσματικών μειονοτικών, η επιλογή της αντιπολίτευσης είναι ξεκάθαρο ότι αβαντάρει την κάλπη του ΚΙΕΦ. Με ιδιαίτερο ενδιαφέρον αναμένεται, δε, η επίδοση του υποψήφιου ευρωβουλευτή της Νέας Αριστεράς, Αλί Αλί, ο οποίος είναι στενός συνεργάτης του μουσουλμάνου βουλευτή Φερχάτ Οζγκιούρ.

Ο Οζγκιούρ ήταν η πέτρα του σκανδάλου το καλοκαίρι του 2023, όταν κατηγορήθηκε από τη ΝΔ ως ελεγχόμενος από το προξενείο. Ελαβε τότε πάνω από 12.500 σταυρούς. Εχει, λοιπόν, ενδιαφέρον τι μερίδιο εξ αυτών των ψήφων θα πάρει η Νέα Αριστερά και τι το ΚΙΕΦ. Για την Ιστορία, στις τελευταίες εθνικές εκλογές στη Ροδόπη οι 14 μειονοτικοί υποψήφιοι έλαβαν περίπου 25.000 ψήφους, σε σύστημα εκλογής με έναν σταυρό.

Αλλοι παρατηρητές, με αξιοσημείωτη πρόσβαση στα τοπικά δίκτυα, δεν διστάζουν να αναδείξουν τα πραγματικά κίνητρα, αν όχι των κομματικών ηγεσιών, σίγουρα των στελεχών τους: «Σε μια αναμέτρηση με υπερεθνικά χαρακτηριστικά, όπως οι ευρωεκλογές, ουδείς μειονοτικός επιδιώκει να κοντραριστεί με το ΚΙΕΦ. Ετσι ώστε όταν έρθει η ώρα των δημοτικών ή των εθνικών εκλογών, τα κανάλια επικοινωνίας, άρα και σταυροδοσίας, να παραμένουν ανοικτά».

Στη δυσεπίλυτη εξίσωση της Θράκης δεν θα μπορούσε παρά να προστεθεί η παράμετρος της ελληνοτουρκικής σύγκλισης των τελευταίων μηνών. Ενδεχομένως, δηλαδή, να περίμενε κανείς ότι, καθώς οι δύο πρωτεύουσες βρίσκονται σε διαδικασία διαλόγου και αποφυγής των εντάσεων, η Αγκυρα δεν θα απαιτούσε από το προξενείο της στην Κομοτηνή χειροπιαστά εκλογικά αποτελέσματα.

Μάλλον, όμως, συμβαίνει το αντίθετο. «Οι Τούρκοι ούτε πρόκειται να ξεχάσουν όσα έγιναν στην προεκλογική περίοδο του 2023, κυρίως όμως δεν πρόκειται ποτέ να αφήσουν το ζήτημα της μειονότητας στην τύχη του» λέει στο Protagon έμπειρος πανεπιστημιακός, ο οποίος γνωρίζει σε βάθος τις πρακτικές της Τουρκίας στην περιοχή. Και προσθέτει ότι «ψήφος στο ΚΙΕΦ σημαίνει αποδοχή της προπαγάνδας περί τουρκικής ταυτότητας στη Θράκη».

Πράγματι, για τον Ταγίπ Ερντογάν η εργαλειοποίηση της μουσουλμανικής μειονότητας αποδίδει πολλαπλά οφέλη  – εθνικιστικά και ισλαμιστικά. Κυρίως, όμως, συμβάλλει στο αφήγημα του νεοοθωμανικού επεκτατισμού, δια της εγκόλπωσης των μουσουλμανικών πληθυσμών σε ένα τόξο που ξεκινά από την Παλαιστίνη και φθάνει έως τα Βαλκάνια.

«Αυτό που έχει αλλάξει είναι το πλαίσιο, αλλά και ο ίδιος ο πρόξενος», μας επισημαίνει ο έλληνας διπλωμάτης και προσθέτει ότι «όλα γίνονται εν ηρεμία, η ηρεμία άλλωστε βοηθά στο να μην προκύπτουν διαρκώς αντιπαραθέσεις για τις κινήσεις και τις επαφές του προξένου στη Ροδόπη και στην Ξάνθη. Αλλωστε ο πρόξενος σήμερα είναι έξυπνος και καλός διπλωμάτης, οι παρεμβάσεις του ποτέ δεν είναι ευθείες και προκλητικές».

Ο στόχος, όμως, παραμένει ίδιος και δεν είναι άλλος από τον έλεγχο όσο μεγαλύτερου μέρους της μειονότητας, κάτι που η Τουρκία θέλει να αποτυπωθεί στην ευρωκάλπη της 9ης Ιουνίου. Εξ ου και ο Αϊκούτ Ουνάλ είναι πολύ κινητικός. «Αλωνίζει στην κυριολεξία όλη την περιοχή και δεν υπάρχει εκδήλωση στην οποία να μην παραστεί» τονίζει στο Protagon δραστήριος επαγγελματίας της Ξάνθης.

Οπως έπραξε και τις δύο προηγούμενες φορές, έτσι και σε αυτήν την προεκλογική εκστρατεία το ΚΙΕΦ κινείται προσεκτικά, μεθοδικά, και κυρίως «με μεγάλη επιμέλεια, πόρτα-πόρτα, σε κάθε χωριό στα πεδινά και στα ορεινά Ροδόπης και Ξάνθης», μας λέει έτερο στέλεχος του ελληνικού διπλωματικού σώματος. Η δε γραμμή ουδέποτε ξεκινά ευθέως από το προξενείο. Ο προεκλογικός αγώνας γίνεται κάθε Παρασκευή στα τζαμιά μετά την προσευχή. «Ο Τούρκος ψηφίζει μόνο Τούρκο». «Μας αρνούνται την ταυτότητά μας». «Μπορεί να μην εκλέξουμε ευρωβουλευτή, αλλά ελάτε να μετρηθούμε, να τους δείξουμε ότι εμείς έχουμε την πιο δυνατή φωνή στη Θράκη».

Αυτά είναι ορισμένα από τα προπαγανδιστικά επιχειρήματα του ΚΙΕΦ στη μειονότητα. Βεβαίως, όπως μας επισημαίνει ο βουλευτής της ΝΔ και εδώ και δεκαετίες παρατηρητής όσων συμβαίνουν στη μειονότητα, Αγγελος Συρίγος, το ζήτημα της τουρκικής επιρροής στη Θράκη έχει λάβει εδώ και χρόνια σαφέστατη κοινωνική διάσταση. «Στο χωριό η γιαγιά και ο παππούς είναι πια πολύ δύσκολο να μην ψηφίσει “το κόμμα το δικό μας”», όπως τα πρωτοκλασάτα στελέχη του ΚΙΕΦ αποκαλούν τον σχηματισμό τους.

Οταν μιλήσαμε με την Τσιγδέμ Ασάφογλου βρισκόταν σε περιοδεία, όπως όλες τις τελευταίες ημέρες. Φέτος δυσκολεύτηκε να κλείσει το ψηφοδέλτιο των 42. Το εντυπωσιακό είναι ότι σε αυτό συμπεριλαμβάνονται 25 γυναίκες, οι περισσότερες εκ των οποίων είναι παιδαγωγοί που έχουν σπουδάσει «μέσα», δηλαδή στην Τουρκία.

Το ΚΙΕΦ και το προξενείο θεωρούν ότι με αυτόν τον τρόπο θα αναδείξουν, στοχευμένα και ακόμα πιο ηχηρά, το πρόβλημα της μειονοτικής εκπαίδευσης στη Θράκη, το οποίο επικαλείται συστηματικά ακόμα και ο ίδιος ο Ερντογάν. Δεκαεννέα υποψήφιοι είναι μέλη του Συλλόγου Επιστημόνων Μειονότητας, με πρόεδρο τον γιατρό Χουσεΐν Μπαλτατζή, επίσης υποψήφιο, από την Ξάνθη.

Το ΚΙΕΦ δεν παύει να είναι ένα ελληνικό κόμμα που πολιτεύεται στην ελληνική επικράτεια. Η δράση του, όμως, είναι δυσανάλογη του μεγέθους του και, προφανώς, των εσόδων του. Ενημερωμένες πηγές από την Κομοτηνή επισημαίνουν ότι το κόμμα χρηματοδοτείται απευθείας από μειονοτικούς του εξωτερικού και δη της Γερμανίας, εμμέσως δε και από το προξενείο. «Το προξενείο είναι ο μεγαλύτερος εργοδότης στη Θράκη» λένε χαρακτηριστικά.

Ολα αυτά είναι γνωστά εδώ και χρόνια, όχι μόνο στους παροικούντες την ακριτική Ελλάδα. Το θέμα είναι τι κάνει η εκάστοτε ελληνική κυβέρνηση προκειμένου να ανατρέψει τα δεδομένα. Εχει πλέον εμπεδωθεί ότι μόνο η ενσωμάτωση και όχι η περιθωριοποίηση θα τραβήξει τη μειονότητα μακριά από την Τουρκία. Τι μεσολάβησε όμως από τον περυσινό προεκλογικό ορυμαγδό έως σήμερα; Ο Γιαλάογλου είναι αφοπλιστικός: «Δεν προωθήθηκε τίποτα, δεν έγινε τίποτα, έμεινε μόνο ο θόρυβος. Η Θράκη παραμένει σε τέλμα».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News