Μέσα Σεπτεμβρίου με τη σκέψη να «τρέχει» μπροστά, στον χειμώνα και τη χρονιά που έρχεται.

Ενας χειμώνας διαφορετικός από τους δύσκολους των δύο χρόνων της πανδημίας, αλλά εξίσου αχαρτογράφητος. Για την πίεση και τις αντοχές της οικονομίας και της κοινωνίας.

Παράγοντες Χ , αυτή τη φορά, ο πόλεμος στην Ουκρανία και η ενεργειακή κρίση που επέφερε. Ο πληθωρισμός και η ακρίβεια, ακόμα και σε βασικά προϊόντα. Το κόστος ζωής και επαγγελματικής λειτουργίας.

Τα νούμερα στον τουρισμό δείχνουν αύξηση σε αφίξεις και έσοδα, η οποία ξεπερνά τα επίπεδα του 2019. Μια ανάσα στο ισοζύγιο.

Το «ταμείο» θα γίνει στο τέλος του χρόνου, όπως λένε επίσημα χείλη, αναμένοντας οι εισπράξεις να προσεγγίσουν τα 18,5 δισ. ευρώ.

Ταμείο θα κάνουν και οι επιχειρήσεις που συνδέονται με τον τομέα – ξενοδοχεία, εστίαση, υπηρεσίες, εμπόριο– τον Νοέμβριο, καθώς για τις περισσότερες ο μήνας θα σημάνει και τη λήξη της θερινής σεζόν. Μια σεζόν που για τους περισσότερους, έφερε αυξημένες κρατήσεις και τζίρο, με τους ταξιδιώτες να αναζητούν διέξοδο από τον εγκλεισμό της πανδημίας. Ολοι όμως προετοιμάζονται για μια χρονιά με ενεργειακά κόστη σε ιστορικά υψηλά, φυσικό αέριο και ρεύμα, μετά το κλείσιμο αγωγών από τη Ρωσία. Εξάλλου, ήδη έχουν εικόνα από λογαριασμούς ενέργειας που είναι υπερδιπλάσιοι – με επιδότηση – και τιμολόγια τροφίμων ανατιμημένα κατά 15%.

Από την αρχή του μήνα οι ευρωπαϊκές χώρες εξαγγέλλουν προγράμματα μαμούθ για την ενίσχυση επιχειρήσεων και νοικοκυριών. Ολες προσπαθούν να εξοικονομήσουν ενέργεια, συστήνοντας λιγότερη κατανάλωση.

Ερευνες αποτυπώνουν την ανησυχία των Γερμανών για τον φετινό χειμώνα, με σχεδόν έναν στους δύο να φοβάται το κόστος της ενέργειας. Οι Βρετανοί έρχονται αντιμέτωποι με πληθωρισμό που αγγίζει διψήφιο ποσοστό, με την καταναλωτική εμπιστοσύνη να είναι σε ιστορικά χαμηλά.

Η Eurostat σε πρόσφατη έρευνα επισημαίνει ότι ένας στους πέντε Ευρωπαίους κινδυνεύει να φτωχοποιηθεί αυτόν τον χειμώνα. Ελλάδα και Ισπανία βρίσκονται στην τρίτη θέση της λίστας, με τρεις στους δέκα Ελληνες να κινδυνεύουν.

Με τις βασικές τουριστικές δεξαμενές της χώρας να μπαίνουν σε μια φάση αυτοσυντήρησης ή και ύφεσης, αλλά και την αγορά διεθνώς να προβλέπει ένα 2023 που θα διαφέρει από τον ενθουσιασμό του 2022, αυτή την περίοδο υπογράφονται στη χώρα τα συμβόλαια των ξενοδοχείων με τους Tour Operators. Προβλέπουν αυξήσεις 10% (και κάποια έως 15%), οι οποίες οριακά καλύπτουν την αύξηση σε πληθωρισμό και τρόφιμα.

Η ενεργειακή κρίση και η ακρίβεια πλήττει τη μέση ευρωπαϊκή οικογένεια, αυτή στην οποία στοχεύει κατά κύριο λόγο το εγχώριο τουριστικό δυναμικό. Ενώ, το μεταβαλλόμενο οικονομικό περιβάλλον, με την άνοδο του πληθωρισμού και των τιμών, οδηγεί και τις τουριστικές επενδύσεις σε αναθεώρηση των επιχειρηματικών σχεδίων.

Οι επόμενοι μήνες θα δείξουν πώς θα κυμανθεί η ψυχολογία της αγοράς. Μια πρώτη ένδειξη θα δοθεί στη Διεθνή Έκθεση Τουρισμού του Λονδίνου (WTM), η οποία εφέτος πραγματοποιείται δια ζώσης  7-9 Νοεμβρίου.

Με όσα κουβαλά από τη διετία της πανδημίας, η φετινή συγκυρία προσθέτει μια ακόμα αφορμή για να «να ξανασκεφτούμε τον τουρισμό».  Αυτό είναι το μήνυμα που στέλνει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τουρισμού (UNWTO) βάζοντας τον τίτλο «Rethinking Tourism» ως θεματική για τη φετινή παγκόσμια ημέρα εορτασμού, στις 27 Σεπτεμβρίου. Μια παρότρυνση σε όλους να οραματιστούν ξανά την ανάπτυξη του τομέα, ως προς το μέγεθος και τη διασύνδεσή του.

Ενα δίλημμα και για την Ελλάδα, καθώς ο τουρισμός διατηρεί σταθερά μια μείζονα οικονομική και κοινωνική διάσταση. Τέτοια, που δεν του επιτρέπει να ορίζεται μόνο από τη συγκυρία. Φέτος απέκτησε και μια ηθική διάσταση, καθώς για αρκετούς Ελληνες η διέξοδος αναψυχής στη χώρα τους δεν ήταν το ίδιο προσιτή και αυτονόητη.

Μετά από μια εξαιρετική σε επίδοση σεζόν, με το πρωτογενές ισοζύγιο να επιστρέφει σε θετικό πρόσημο στο οκτάμηνο, η πρόκληση στον ελληνικό τουρισμό είναι να αντιμετωπίσει όχι μόνο τα νέα δεδομένα που προκύπτουν, στα αυξανόμενα κόστη ενέργειας και τροφίμων, αλλά και να διορθώσει τις χρόνιες παθογένειες που διαπιστώνονται.

Και αυτές ξεκινούν από τη διαχείριση σε προορισμούς, φυσικούς πόρους και περιβάλλον, την υπερσυγκέντρωση επισκεπτών και την εποχικότητα, την υστέρηση σε δημόσιες υποδομές και βιώσιμες πρακτικές. Για να καταλήξουν στην ανάγκη πυξίδας και καθοδήγησης για το όραμα της χώρας στη διαμόρφωση του τουρισμού και τη διάχυση αυτού του οράματος σε κάθε πτυχή δραστηριότητας: τη συνείδηση της ταυτότητας, την παρουσία ενός προορισμού ή μιας επιχείρησης/υπηρεσίας στην αγορά, με αντίληψη της διαφοράς ανάμεσα στην υψηλή τιμή και στην αξία, την ενσωμάτωση της τεχνολογίας στην επιχειρηματική νοοτροπία για τον εξορθολογισμό των καναλιών πώλησης, την εύρεση, εκπαίδευση και εξέλιξη του εργατικού δυναμικού, μέσα από μια κουλτούρα επαγγελματικής συνέχειας, συνέπειας και προοπτικής.

Κάποια από τα παραπάνω ανακυκλώνονται ως ζητούμενα. Η συγκυρία ωστόσο δημιουργεί εκ νέου συνθήκες αντίξοες για τη χρονιά που έρχεται, συρρικνώνοντας το διαθέσιμο εισόδημα και το δυνητικό έσοδο. Και όλοι θα μετρηθούν με τις αντοχές που έχουν «χτίσει».

Οι τζίροι ενισχύθηκαν. Τα περιθώρια κέρδους σε ξενοδοχεία και εστίαση επιβαρύνονται από το αυξημένο λειτουργικό κόστος. Ταυτόχρονα, οι επιχειρήσεις θα πρέπει να εξασφαλίσουν απόθεμα για τις διευρυμένες δαπάνες που θα ακολουθήσουν τους επόμενους μήνες, είτε με περικοπές, είτε με αύξηση στις τιμές. «Μπορεί να δούμε ξενοδοχεία να λειτουργούν λιγότερους ορόφους, να σβήνουν τα φώτα σε κοινόχρηστους χώρους, για να περιορίσουν τα έξοδα», λέει τουριστικός παράγοντας αναφερόμενος στα αστικά ξενοδοχεία. Αντίστοιχα θα φανεί πώς θα ανταποκριθούν τα καταλύματα του ορεινού όγκου.

Σε κάθε περίπτωση, τόσο στην επικράτεια όσο και στις επιχειρήσεις, φέτος διαμορφώθηκαν διαφορετικές ταχύτητες.

«Είμαστε γεμάτοι μέχρι τις 20 Οκτωβρίου και οι πτήσεις διαρκούν έως τις 7 Νοεμβρίου, οπότε κλείνουμε», λέει ο πρόεδρος της Ενωσης Ξενοδόχων Ηρακλείου Νίκος Χαλκιαδάκης, επιβεβαιώνοντας την καλή πορεία της σεζόν. Όμως η παράταση λειτουργίας των μονάδων ώστε «να ξεχειμωνιάσουν οι Βορειοευρωπαίοι» χρειάζεται προετοιμασία και ειδικό σχεδιασμό, υπογραμμίζει. «Το κόστος ενέργειας για να παραμένει διαρκώς ανοιχτό το air condition στο δωμάτιο και να υπάρχει ζεστό νερό είναι δέκα (10) ευρώ την ημέρα». Aυτή η τιμή «δεν συμπεριλαμβάνει τις λάμπες σε λειτουργία», προσθέτει. Για να σημειώσει ότι τα ξενοδοχεία στην Κρήτη δεν έχουν μέχρι στιγμής αναστολή της ρήτρας αναπροσαρμογής.

Εν μέσω της περιόδου αιχμής σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη διατυπώθηκαν αποκλίσεις από τα υψηλά ποσοστά πληροτήτων. Με βάση τα στοιχεία επταμήνου της Ενωσης Ξενοδόχων Αθηνών – Αττικής και Αργοσαρωνικού (ΕΞΑΑΑ) η μέση πληρότητα των μονάδων στον αστικό και 12μηνο προορισμό, ήταν μειωμένη κατά 17,8% σε σχέση με το 2019, ενώ το έσοδο ανά διαθέσιμο δωμάτιο (RevPar) περιορίστηκε κατά 8,5%. Η γκρίζα ζώνη στα καταλύματα βραχυχρόνιας μίσθωσης παραμένει, με την ΕΞΑΑΑ να μιλά για περιβάλλον αθέμιτου ανταγωνισμού.

Ανησυχία για τον χειμώνα εκφράζουν και τα ξενοδοχεία της Θεσσαλονίκης. Τα στοιχεία του α’ εξαμήνου έδειξαν μείωση 25% στις διανυκτερεύσεις έναντι του 2019. Ενώ οι Ελληνες, η πρώτη σε μερίδιο εθνικότητα επισκεπτών της πόλης, φέτος ήταν λιγότεροι (-23,44%).

«Δεν πήραμε πίσω τις πτήσεις που είχαμε προ κορονοϊού», λέει ο πρόεδρος της Ενωσης Ξενοδόχων Θεσσαλονίκης Ανδρέας Μανδρίνος. Για να προσθέσει ότι ο προορισμός «παρατεταμένα δεν προβάλλεται και δεν δαπανά χρήματα για την προώθησή του».

Ο ίδιος αναφέρεται σε φραστική επίθεση του υπουργού Τουρισμού σε προέδρους ενώσεων της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ξενοδόχων (ΠΟΞ) από την Κεντρική και Βόρεια Ελλάδα, στη σύσκεψη στο περιθώριο της ΔΕΘ. Οσα εκτυλίχθηκαν, κοινοποιήθηκαν σε όλους τους προέδρους, σε ευρεία διαδικτυακή σύσκεψη της ΠΟΞ.

«Εχουμε αποφασίσει ότι για όποια ενέργεια θα απευθυνόμαστε άμεσα στα αρμόδια υπουργεία» είπε ο κ. Μανδρίνος. Σε αυτή την κατεύθυνση και με αφορμή τη συνάντησή τους στη ΔΕΘ, ο πρόεδρος της Ενωσης Ξενοδόχων Θεσσαλονίκης ζήτησε απευθείας από τον Πρωθυπουργό να στηρίξει (όχι οικονομικά) μια πρωτοβουλία που ξεκινούν οι ξενοδόχοι της πόλης, για την ανάδειξή της, συσπειρώνοντας όλους τους τοπικά εμπλεκόμενους κάτω από την ομπρέλα του Δήμου Θεσσαλονίκης. «Το κόστος ενέργειας είναι πολύ υψηλότερο τώρα, για να δουλεύουμε με άδειο ξενοδοχείο», κατέληξε.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News