Συνάντησα προ ημερών τυχαία στην πλατεία της Δεξαμενής μια φίλη με τα δίδυμα αγόρια της, ηλικίας τεσσάρων ετών. Τελευταία φορά τα είχα δει μωρά στο καρότσι· λες και η πανδημία τα κράτησε δύο χρόνια αιχμάλωτα. Τώρα τα έβλεπα να συστήνονται εκ νέου στον κόσμο, μικρά άνθη που έστρεφαν το κορμί τους στον ήλιο. Το ίδιο και η υπέρλαμπρη μητέρα τους που ζουζούνιζε γύρω τους – «Πάρτε τη μπάλα να παίξετε λίγο», «Θα πάρετε να φάτε ένα τοστάκι;», «Θα τα πάω μετά στο ΚΠΙΣΝ να παίξουν στη μεγάλη σκακιέρα» κ.ο.κ.

Ηταν χαρούμενη, χαλαρή, ενδεχομένως με ένα μικρό κράτημα. Σαν και η δική της μητρότητα να επανασυστηνόταν, να αναζητούσε τα πατήματά της, να διεκδικούσε το χαμένο φως.

Αραγε, τι εναπόθεσαν στους γονείς τα τελευταία δυόμισι χρόνια; Πολλοί ειδικοί λένε ότι αν έκανε ένα καλό η πανδημία είναι ότι έκοψε για λίγο τα φτερά (ή μάλλον τον έλικα) στους «γονείς -ελικόπτερο».

Διότι οι περισσότεροι, μετά τη στέρεη, γλυκιά αυταπάτη των πρώτων εβδομάδων- «Θα περάσουμε επιτέλους ποιοτικό χρόνο με το παιδί, θα μαγειρέψουμε μαζί κέικ μπανάνας με γκότζι μπέρι, θα φτιάξουμε ζωάκια από χαρτί, θα διαβάσουμε Προυστ»-, αργά ή γρήγορα ενέδωσαν σε αυτό που έτρεμαν περισσότερο από οτιδήποτε άλλο: το χάος.

Η στέρεη, γλυκιά αυταπάτη εξαχνώθηκε -όπως πολλά άλλα εκείνη την περίοδο-, έγινε «τράβα, παίξε κάτι μόνος σου και μη μου σπας τα νεύρα», «σταμάτα να τρως πατατάκια και άσε τη μαμά να δουλέψει», «σου είπα να μην παίζεις πάνω από τρεις ώρες Fortnite», «δεν μπορείς να βλέπεις ταινία την ώρα της τηλεκπαίδευσης». Η τέλεια, βιομηχανοποιημένη γονεϊκότητα– όπου κάθε λεπτό μετράει για το μελλοντικό success story– έπεσε και αυτή στη δίνη της Μεγάλης Παράλυσης. Τεράστια, είναι η αλήθεια, η ανακούφιση!

Και τώρα τι; Μετά από όλα αυτά, θα βάλουμε πάλι μπρος στο φουλ τις μηχανές για επιστροφή στο παλιό «intensive parenting»; Θα επιστρέψουμε αμαχητί σε αυτό τον άκρατο υπεργονεϊσμό, που κάποτε αφορούσε τους οικονομικά εύρωστους αλλά που διαχύθηκε, στο τέλος, παντού;

Θα πρέπει δηλαδή να μεταμορφωθούμε ξανά (και εμείς και τα παιδιά) σε άλογα κούρσας; Θα πρέπει να γίνουμε πάλι σούπερ εφευρετικοί, πνευματώδεις, ακούραστοι, με φανταστικά δημιουργικές ιδέες για το Σαββατοκύριακο; Θα γεμίζουμε ενοχές κάθε φορά που το παιδί δεν κάνει κάτι «χρήσιμο», θα ασχοληθούμε ξανά εμμονικά με τις επιδόσεις του στα πάντα για να καταπλήξουμε πάλι τους φίλους μας στα social media; Θα ξεκινήσουμε πάλι να βρίζουμε αδιακρίτως δασκάλους και καθηγητές, όταν μας χαλούν την εικόνα που κτίζουμε; Θα εγκαταλείψουμε, φτου και κι απ’ την αρχή, τον εαυτό μας, θα στείλουμε ξανά στο διάολο τη δική μας προσωπική ζωή;

Ισως βέβαια, θα έλεγε κάποιος, η πανδημία και η νέα οικονομική κρίση όχι απλά να μη βοηθούν αλλά και να επωάζουν νέες μορφές υπεργονεϊσμού (διότι, όπως και να το κάνουμε, το intensive parenting θεριεύει όταν υπάρχουν ανισότητες και σπανίζει το μπαγιόκο).

Βλέπει π.χ. κανείς το τεράστιο (εύλογο) άγχος για τα μαθησιακά κενά που επικάθισαν παγκοσμίως τα τελευταία δύο χρόνια. Η επιδημία ιδιαίτερων σε παιδιά του δημοτικού τον τελευταίο καιρό είναι ενδεικτική της νέας, εγχώριας γονεϊκής αγωνίας.
«Δεν ξέρω πραγματικά τι να κάνω» μου έλεγε τις προάλλες μια γνωστή, με κόρη στην έκτη δημοτικού, σε δημόσιο, παρακαλώ, σχολείο. «Η δική μου είναι σχεδόν η μόνη στην τάξη που δεν κάνει ιδιαίτερα ή φροντιστήριο. Και δεν είναι ότι όλα θέλουν να δώσουν εξετάσεις για πρότυπα σχολεία ή ιδιωτικά…».

Την ίδια στιγμή μαζεύεται κάτω από το χαλί σωρεία σοβαρών προβλημάτων που πολλοί γονείς αρνούνται πεισματικά να δουν. Παιδιά εξασθενημένα ψυχικά, εκτεθειμένα (ή εμπλεκόμενα) σε όλο και πιο συχνά περιστατικά βίας ακόμα και στον ίδιο το χώρο του σχολείου τους, παιδιά τυραννικά και εγωπαθή που απαξιώνουν συστηματικά δάσκαλους και καθηγητές, παιδιά άβουλα που δεν προλαβαίνουν να αντιμετωπίσουν μόνα τους κανένα πρόβλημα, διότι οι «γονείς-ελικόπτερο» σπεύδουν να κατασβέσουν τα πάντα κ.ο.κ.

Ενας ειδικός σε θέματα ψυχικής υγείας παιδιών και εφήβων, με τον οποίο συνομίλησα πρόσφατα, μου επιβεβαίωσε ότι ο υπεργονεϊσμός θα συνεχίσει, δυστυχώς, να πλήττει τους έλληνες γονείς, «ακόμα και στις χαμηλότερες οικονομικές/ κοινωνικές τάξεις». «Προβάλλουν στα παιδιά τις δικές τους επιθυμίες και έχουν ένα απίστευτο εγωϊσμό, θεωρώντας ότι το δικό τους παιδί απλά δικαιούται το καλύτερο. Δεν είναι όμως έτσι. Δεν έχεις κάνει το “χρυσό αβγό”. Το παιδί σου πρέπει να αγωνιστεί. Οπως όλα».

Ισως μας συμφέρει να κρατήσουμε κάτι από το χάος και την έλλειψη προσδοκιών της καραντίνας. Μπορεί η μεγαλύτερη υγειονομική κρίση του αιώνα και οι λοιπές θύελλες που έχουν ενσκήψει, να μας βοηθήσουν, αν μη τι άλλο, να επαναπροσδιορίσουμε τη γονεϊκότητα– και τα παιδιά– που θέλουμε.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News