Υπάρχει μία γενικευμένη αίσθηση ότι με τα κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης μπαίνει περίπου αυτομάτως ένα τέλος στην κρίση, ξεμπερδεύουμε, τραβάμε σε έναν αναπτυξιακό δρόμο, με ταχύτητες ιλιγγιώδεις και γινόμαστε ένας πράσινος, ψηφιακός παράδεισος, με την καινοτομία να ξεχειλίζει από παντού.

Είναι τόσο απλά τα πράγματα; Αρκεί η ύπαρξη ενός σχεδίου, όσο ολοκληρωμένο και αν είναι, όσο και αν τηρηθεί ή ακόμη και αν υποθέσουμε ότι το σχέδιο υιοθετείται και υπηρετείται από όλες τις πολιτικές δυνάμεις;

Δυστυχώς, η πραγματικότητα είναι κάπως πιο σύνθετη και δεν έχει μόνο εθνική διάσταση.

Παρόλο που η Ευρώπη έχει κάνει ένα άλμα δίχως προηγούμενο τον τελευταίο χρόνο, με την έγκριση του NextGenerationEU, την εγκατάλειψη μέχρι νεοτέρας της δημοσιονομικής πειθαρχίας και την υιοθέτηση μισο-κεϋνσιανών πολιτικών, τα εμπόδια είναι υπαρκτά.

Και ως συνήθως, εντοπίζονται στο πολιτικό πεδίο.

Περίπου το ένα τρίτο των μελών της Ένωσης δεν έχουν ακόμη επικυρώσει τα επί μέρους σχέδια ανάκαμψης ή δεν τα έχουν παρουσιάσει καν. Είναι ένας παράγων καθυστέρησης και τα χρονικά περιθώρια δεν είναι μεγάλα. Είτε λόγω των χρονικών προδιαγραφών του προγράμματος, είτε επειδή επίκεινται πολιτικές εξελίξεις στην Ένωση, που μπορεί και να είναι πολιτικοί σεισμοί.

Το θέμα συζητήθηκε σε ένα από τα πάνελ του εφετινού Φόρουμ των Δελφών, στο οποίο συμμετείχαν ο πρώην αντιπρόεδρος της ελληνικής κυβέρνησης Βαγγέλης Βενιζέλος και ο Γερμανός, πρώην Επίτροπος Γκύντερ Έτινγκερ.

Ως προς τις καθυστερήσεις στην κύρωση του Ταμείου Ανάκαμψης, ο πολύπειρος γερμανός πολιτικός δεν έκρυψε την ανησυχία του. Έφτασε μάλιστα να προτείνει την άσκηση πίεσης προς τις κυβερνήσεις που κωλυσιεργούν από τον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ να επισπεύσουν τις διαδικασίες «γιατί αν αυτό δεν συμβεί, το πρόγραμμα στήριξης και η χρηματοδότηση δεν μπορεί να ξεκινήσει». Τι είδους πίεση μπορεί να ασκήσει ο Μισέλ είναι υπό συζήτηση, ειδικώς αν θυμηθούμε και τον εξευτελισμό του στο σαράι του Ερντογάν…

Υπάρχουν όμως και άλλα σύννεφα στον ορίζοντα. Ακόμη και αν υποθέσει κανείς ότι η πολιτική μετάβαση στη Γερμανία μετά τις εκλογές φθινοπώρου και το τέλος της εποχής Μέρκελ, θα είναι ομαλή, υπάρχουν οι «επικίνδυνες» γαλλικές εκλογές της άνοιξης του 2022.

Εκεί καραδοκεί η Λεπέν και ο Μακρόν δεν είναι και στα καλύτερά του. Δίχως να αναφερθεί σε αυτό συγκεκριμένα και εφιστώντας την προσοχή στην ευρύτερη απειλή της εθνικολαϊκιστικής έξαρσης στην μετά-πανδημία εποχή, ο Βαγγέλης Βενιζέλος έθεσε το ζήτημα της διαφύλαξης της ευρωπαϊκής δημοκρατίας. «Είναι κρίσιμο να διαφυλαχθεί η λειτουργία της ευρωπαϊκής δημοκρατίας και να μη δημιουργηθούν εμπόδια στην ευρωπαϊκή ολοκλήρωση από νέα κύματα εθνικολαϊκισμού και από την επέκταση της αμφισβήτησης του κράτους δικαίου, δηλαδή της φιλελεύθερης όψης της ευρωπαϊκής δημοκρατίας. Η αμφισβήτηση αυτή επεκτείνεται πολύ πέραν της Ουγγαρίας και της Πολωνίας», υπογράμμισε ο πρώην αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και συμπλήρωσε: «Η προτεραιότητα της πολιτικής και της δημοκρατίας στην Ευρώπη είναι θεμελιώδης προϋπόθεση για την ομαλή εξέλιξη της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Όχι σε βάρος της οικονομίας και της ανταγωνιστικότητας αλλά ως βάση πάνω στην οποία αυτές λειτουργούν, αλλιώς οι οικονομικοί στόχοι καθίστανται ανιστόρητοι».

Πόσο πιθανή είναι μία ανατροπή των συσχετισμών και μία μετάπτωση της Ευρώπης σε έναν νέο φαύλο κύκλο; Από την απάντηση του Ετινγκερ, με την οποία συντάχθηκε και ο Βενιζέλος, κατανοεί κανείς ότι δεν μπορούν όλοι να κοιμούνται ήσυχοι, μοιράζοντας επαίνους σε εαυτούς και αλλήλους για όμορφα σχέδια ανάκαμψης: «Ανησυχώ για τις εκλογές στην Γαλλία», είπε ο Γερμανός, πρώην επίτροπος και δεν έκρυψε τους φόβους τους για το ενδεχόμενο η Μαρίν Λεπέν να είναι η επόμενη Πρόεδρος της χώρας. «Δεν είμαι πεπεισμένος ότι ο Μακρόν ήταν πραγματικά επιτυχημένος, αλλά είναι η ελπίδα μου», είπε και πρότεινε την πάνδημη στήριξη προς τον Γάλλο πρόεδρο εν όψει των εκλογών του 2022.

Οφείλει κανείς να κατανοήσει ότι τα πράγματα πλέον δεν εξελίσσονται γραμμικά.

Υπό αυτή τη συνθήκη, η Ευρώπη οφείλει να τρέξει, έχει ήδη χάσει πολύ έδαφος στην παγκόσμια κούρσα ανταγωνιστικότητας καθώς ο Μπάιντεν χρηματοδοτεί την ανάκαμψη και την κοινωνική συνοχή στις ΗΠΑ με κουβάδες τρισεκατομμύρια δολάρια και οι Κινέζοι επανακάμπτουν.

Το σχέδιο για την ανάκαμψη της Ευρώπης είναι καλό και άγιο.

Όμως αν δεν υπερβεί την «ιστορική της ματαιοδοξία», κατά τον χαρακτηρισμό του Βενιζέλου, ίσως και να αποτύχει λίγο πριν το νήμα.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News