Γιατί ορισμένες εταιρείες ευδοκιμούν σε μια εποχή αμείλικτων αλλαγών, ενώ άλλες αγωνίζονται – ακόμη και όταν επενδύουν σε μεγάλο βαθμό στον ψηφιακό μετασχηματισμό; Η απάντηση δεν βρίσκεται μόνο σε αυτό που παράγουν, αλλά και στον τρόπο διαχείρισής τους. Οι πιο καινοτόμοι οργανισμοί στον κόσμο αμφισβητούν τις ξεπερασμένες δομές, επανασχεδιάζουν τις διαδικασίες λήψης αποφάσεων και υιοθετούν μοντέλα διαχείρισης που τροφοδοτούν την προσαρμοστικότητα.

Αλλά η εσωτερική σοφία από μόνη της σπανίως αρκεί. Οι πιο βαθιές καινοτομίες προκύπτουν συχνά όταν οι οργανισμοί ανοίγονται σε εξωτερικά οικοσυστήματα – μέσω στρατηγικών συνεργασιών, διακλαδικής μάθησης ή δέσμευσης με ηγέτες σκέψης που αμφισβητούν τη συμβατική σοφία.

Αυτό αποδεικνύεται από το πώς το μοντέλο αυτοδιαχειριζόμενων νοσηλευτικών ομάδων του Buurtzorg έχει επηρεάσει τους οργανισμούς υγειονομικής περίθαλψης παγκοσμίως. Καθώς η ψηφιακή αναστάτωση αναδιαμόρφωσε την αγορά, οι περισσότερες εταιρείες ανταποκρίθηκαν με σταδιακές βελτιώσεις – εξορθολογισμό των λειτουργιών, λανσάρισμα νέων προϊόντων ή υιοθέτηση αναδυόμενων τεχνολογιών.

Η Haier πήρε ένα διαφορετικό μονοπάτι.

Η Haier Group, μια κινεζική πολυεθνική εταιρεία οικιακών συσκευών και ηλεκτρονικών ειδών ευρείας κατανάλωσης, μεταμόρφωσε ριζικά το μοντέλο διαχείρισής της, σπάζοντας την παραδοσιακή εταιρική δομή σε ένα δίκτυο αυτόνομων, πολύ μικρών επιχειρήσεων. Η καθεμία λειτουργούσε ως startup, εξουσιοδοτημένη να λαμβάνει αποφάσεις, αξιοποιώντας παράλληλα κοινόχρηστους ψηφιακούς πόρους. Το αποτέλεσμα; Μεγαλύτερη ευελιξία, ταχύτερη καινοτομία και ανταγωνιστικό πλεονέκτημα που οι ανταγωνιστές αγωνίστηκαν να αναπαράγουν.

Η Haier δεν είναι μόνη. Σε όλους τους κλάδους, οι πιο προοδευτικές εταιρείες δεν καινοτομούν απλώς με τα προϊόντα τους, αλλά επανεφευρίσκουν τον τρόπο λειτουργίας τους. Ο ολλανδικός πάροχος υγειονομικής περίθαλψης Buurtzorg αντικατέστησε τις άκαμπτες ιεραρχίες με αυτοδιαχειριζόμενες νοσηλευτικές ομάδες, βελτιώνοντας τόσο την αποτελεσματικότητα όσο και τα αποτελέσματα των ασθενών, ενώ η ιαπωνική πολυεθνική Kyocera εισήγαγε το σύστημα «διαχείρισης αμοιβάδας», χωρίζοντας την εταιρεία σε μικρές επιχειρηματικές μονάδες ευθυγραμμισμένες με ένα κοινό όραμα.

Η επιταγή της νέας ηγεσίας

Για δεκαετίες οι επιχειρήσεις ακολουθούν ένα προβλέψιμο εγχειρίδιο: βελτιστοποιούν τις λειτουργίες, βελτιώνουν την αποτελεσματικότητα και περιστασιακά προσαρμόζουν τη στρατηγική, όταν απαιτείται. Αλλά στο σημερινό ταχέως μεταβαλλόμενο περιβάλλον, η σταδιακή βελτιστοποίηση δεν είναι πλέον αρκετή. Οι πιο επιτυχημένες εταιρείες επανεξετάζουν τον τρόπο με τον οποίο ηγούνται, οργανώνονται και καινοτομούν, επειδή ο τρόπος διαχείρισης των επιχειρήσεων γίνεται τόσο κρίσιμος όσο αυτό που παράγουν.

Στην Ευρώπη, η Bayer έχει αναλάβει μια φιλόδοξη προσπάθεια να εξαλείψει τα στρώματα γραφειοκρατίας, δίνοντας τη δυνατότητα στην ομάδα να αναλάβει την κυριότητα των στρατηγικών αποφάσεων. Εν τω μεταξύ, στις ΗΠΑ, η Mastercard έχει αναδιαρθρώσει τον οργανισμό της για να ενισχύσει την ευελιξία, επιτρέποντάς της να προσαρμοστεί πιο ομαλά στον ταχέως εξελισσόμενο κλάδο πληρωμών.

Κάθε μία από αυτές τις περιπτώσεις υπογραμμίζει μια βαθύτερη αλήθεια: οι εταιρείες που καινοτομούν στον τρόπο διαχείρισής τους αποκτούν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα που οι ανταγωνιστές δεν μπορούν εύκολα να αναπαράγουν. Σε αντίθεση με τις καινοτομίες προϊόντων ή τεχνολογίας –οι οποίες μπορούν να αντιγραφούν–, η καινοτομία διαχείρισης αναδιαμορφώνει την ικανότητα ενός οργανισμού να εξελίσσεται, καθιστώντας τον πιο ανθεκτικό στις διαταραχές.

Οι δυναμικές δυνάμεις της διοικητικής καινοτομίας

Η καινοτομία στις πρακτικές management προκύπτει από μια σύνθετη αλληλεπίδραση δυνάμεων τόσο εντός όσο και εκτός των οργανωτικών ορίων. Μέσα στους οργανισμούς ο μετασχηματισμός συχνά ξεκινά όταν οι οραματιστές ηγέτες αναγνωρίζουν ότι οι παραδοσιακές πρακτικές δεν εξυπηρετούν πλέον τις τρέχουσες ανάγκες.

Οι πιο βαθιές καινοτομίες προκύπτουν συχνά όταν οι οργανισμοί ανοίγονται σε εξωτερικά οικοσυστήματα – είτε μέσω στρατηγικής. Συνεργασίες, διακλαδική μάθηση ή δέσμευση με ηγέτες σκέψης που αμφισβητούν τη συμβατική σοφία. Αυτό αποδεικνύεται από το πώς το μοντέλο αυτοδιαχειριζόμενων νοσηλευτικών ομάδων του Buurtzorg έχει επηρεάσει τους οργανισμούς υγειονομικής περίθαλψης παγκοσμίως.

Το κλειδί για την επιτυχή καινοτομία διαχείρισης έγκειται στη δημιουργία οργανωτικών αρχιτεκτονικών που επιτρέπουν τη συνεχή εξέλιξη. Αυτό υπερβαίνει κατά πολύ την παραδοσιακή διαχείριση αλλαγών – πρόκειται για την οικοδόμηση εγγενούς προσαρμοστικότητας στο DNA του οργανισμού. Τρία στοιχεία είναι κρίσιμα:

1. Ευέλικτες οργανωτικές δομές
Οι πιο καινοτόμοι οργανισμοί κινούνται πέρα από τις άκαμπτες ιεραρχίες για να δημιουργήσουν ρευστές δομές που μπορούν γρήγορα να αναδιαμορφωθούν καθώς αλλάζουν οι ανάγκες.

2. Οδοί καινοτομίας
Οι επιτυχημένοι οργανισμοί δημιουργούν σαφείς οδούς για την εμφάνιση και την εξέλιξη νέων πρακτικών διαχείρισης.

3. Πολιτιστικά ιδρύματα
Ενώ η δομή παρέχει το πλαίσιο, η κουλτούρα καθορίζει εάν η καινοτομία διαχείρισης θα ανθίσει ή θα παραπαίει.

Το μέλλον της καινοτομίας στο management

Καθώς η τεχνολογική αλλαγή επιταχύνεται και τα όρια της βιομηχανίας θολώνουν, η ικανότητα συνεχούς επανεφεύρεσης του τρόπου λειτουργίας ενός οργανισμού θα καθορίσει τη μακροπρόθεσμη επιτυχία/αποτελεσματικότητά του. Οι εταιρείες που αντιμετωπίζουν την καινοτομία στο management ως βασική ικανότητα, και όχι ως μεμονωμένη πρωτοβουλία, θα είναι σε καλύτερη θέση για να αντιμετωπίσουν την αβεβαιότητα, να ξεπεράσουν τους ανταγωνιστές και να εκμεταλλευθούν νέες ευκαιρίες.

Η επιτυχία απαιτεί πολλά περισσότερα από βελτιώσεις στη διαδικασία ή στην εκπαίδευση ηγεσίας. Απαιτεί μια θεμελιώδη αλλαγή στον τρόπο που οι οργανισμοί σχεδιάζουν τις δομές τους, καλλιεργούν κουλτούρες πειραματισμού και εμπλέκονται με ευρύτερα επιχειρηματικά οικοσυστήματα. Οι εταιρείες σε όλη την Κίνα, την Ιαπωνία, την Ευρώπη και τις ΗΠΑ αποδεικνύουν ήδη ότι, ενώ οι συγκεκριμένες προσεγγίσεις μπορεί να διαφέρουν, οι αρχές της οργανωτικής προσαρμοστικότητας είναι καθολικές.

Για τα στελέχη η πρόκληση είναι σαφής: Δημιουργείτε έναν οργανισμό έτοιμο για συνεχή επανεφεύρεση; Σε έναν κόσμο όπου η ευελιξία, τα οικοσυστήματα και η προσαρμοστικότητα καθορίζουν την επιτυχία, οι εταιρείες που επανεξετάζουν τον τρόπο που διοικούν –όχι μόνο αυτό που παράγουν– θα είναι αυτές που ηγούνται. Ο μετασχηματισμός συμβαίνει ήδη. Το μόνο ερώτημα είναι αν η εταιρεία σας συμβαδίζει.

---

 Ο Γιώργος Κατοστάρης είναι επενδυτής κεφαλαίων, με MBA, MSc in International Business

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News