«Ακρίβεια στα σούπερ μάρκετ». Είναι μέρος του βιώματός μας; Προφανώς. «Ανάκαμψη της οικονομίας μετά την πανδημία». Είναι μέρος του βιώματος; Για κάποιους ναι, για άλλους όχι. Για ποιο από τα δύο έγραψαν περισσότερα τα παραδοσιακά Μέσα Ενημέρωσης στις Ηνωμένες Πολιτείες ή στην Ελλάδα τα τελευταία τρία χρόνια; Προφανώς για την ανάκαμψη της οικονομίας, η οποία πχ. στις ΗΠΑ ήταν επί των ημερών του Μπάιντεν η πιο ισχυρή από κάθε άλλη χώρα του κόσμου.

Υπήρχαν αμέτρητα στοιχεία, πίνακες και οικονομικά αποτελέσματα που πιστοποιούσαν κάθε βδομάδα ότι η οικονομία πάει καλύτερα, οι επενδύσεις αυξάνονται και η ανεργία μειώνεται. Στοιχεία αληθινά, όχι ψεύτικα. Δεν επρόκειτο για συνωμοσία των New York Times και της Washington Post με σκοπό την παραπλάνηση του μέσου Αμερικανού.

Την αλήθεια έγραφαν οι ιστορικές εφημερίδες. Και οι αρθρογράφοι ήταν πρόσωπα κύρους. Για παράδειγμα, ο νομπελίστας οικονομολόγος Πολ Κρούγκμαν παραδεχόταν (αρχές 2024) ότι οι τιμές ήταν 17% υψηλότερες από ό,τι όταν ανέλαβε ο Μπάιντεν (2021) και ότι ένα τυπικό καλάθι με τα βασικά είδη του νοικοκυριού ήταν 20% ακριβότερο. Θεωρούσε όμως ότι ο Τραμπ και η αρνητική κάλυψη στα συντηρητικά μέσα ενημέρωσης δημιουργούσαν μια κακή εικόνα για την οικονομία στους πολίτες (και όχι η πίεση που όντως αισθάνονταν) εφόσον οι βασικοί δείκτες έδειχναν ότι τα πράγματα πήγαιναν καλά.

Τι έχασαν και ποιους ευνόησαν αναλύσεις όπως αυτές, που απηχούσαν πριν από έναν χρόνο την κυρίαρχη αντίληψη στο στρατόπεδο των Δημοκρατικών; Εχασαν το αίσθημα της οργής μπροστά στα ράφια του σούπερ μάρκετ, όπου οι υψηλές τιμές έκαναν φτωχότερους όχι μόνο τους φτωχούς αλλά και τους Αμερικανούς της μεσαίας τάξης. Κάτι αντίστοιχο συνέβη και στη χώρα μας όπου η ακρίβεια στα σούπερ μάρκετ συνεχίζει να προκαλεί αισθήματα έντονης δυσαρέσκειας (και οδηγεί σε υψηλότατα κέρδη κάποιες από τις αλυσίδες), χωρίς όμως το θέμα να απασχολεί το ίδιο σοβαρά τις οικονομικές σελίδες των εφημερίδων ή τις έγκυρες ιστοσελίδες.

⇒ Διαβάστε: Τα σουπερμάρκετ ξεπέρασαν σε μέγεθος τις τράπεζες

Τι συμβαίνει, λοιπόν, όταν δεν γράφεις αυτό που συμβαίνει, όταν ο Τύπος, τα ραδιόφωνα, τα κανάλια και οι έγκυρες ιστοσελίδες —όπου εργάζονται κανονικοί δημοσιογράφοι που είναι υποχρεωμένοι να τηρούν τη δεοντολογία— αποφεύγουν τα θέματα που οι αρχισυντάκτες ονομάζουν «λαϊκά» ή «καθημερινότητας»; Συμβαίνει ότι χαρίζουν αυτό το κεφάλαιο σε κάποιους άλλους. Οι οποίοι ξαφνικά, από το πουθενά, φωταγωγούνται ως κήρυκες της αλήθειας. Χωρίς να υπάρχει καμία διαβεβαίωση ότι αυτά που λένε, πιάνοντας κάτι που ισχύει (πχ. την ακρίβεια), δεν είναι μια δική τους, αυθαίρετή κατασκευή για να προσελκύσουν ενδιαφέρον και κλικς.

Κάπως έτσι ετερόκλητα πρόσωπα αποκτούν αξιοπιστία -συνήθως στα social media- επειδή ασχολούνται με αυτό που υποτίθεται ότι θέλουν να κρύψουν τα «συστημικά ΜΜΕ». Στις ΗΠΑ, ένας πρώην παρουσιαστής ριάλιτι (Fear Factor), στο οποίο οι παίκτες κατάπιναν κατσαρίδες και άλλα έντομα, έγινε ο πιο «επιδραστικός» πολιτικός σχολιαστής που στήριξε το τραμπικό εγχείρημα. Πρόκειται για τον πασίγνωστο Τζο Ρόγκαν, στο podcast του οποίου ο Τραμπ έδωσε μια τρίωρη συνέντευξη πριν από τις προεδρικές εκλογές της 5ης Νοεμβρίου.

Το ίδιο συνέβη και εδώ. Η αντίληψη ότι κάποιος λαϊκίζει όταν ασχολείται με θέματα «λαϊκά» που απασχολούν τον μέσο πολίτη, ότι αυτό δεν ταιριάζει τάχα στα σοβαρά ΜΜΕ, πριμοδοτεί ευθέως τον λαϊκισμό, τις θεωρίες συνωμοσίας και τον ανορθολογισμό. Γιατί αυτό που συζητούν οι πάντες στην καθημερινή τους ζωή —και ενίοτε υποτιμάται από τις κυβερνήσεις και τα κανονικά media— κάποιος θα βρεθεί τελικά να το θίξει στη δημόσια σφαίρα, περνώντας το συνήθως μέσα από τον παραμορφωτικό του φακό για να το οδηγήσει εκεί που θέλει, συνήθως στην υπεραπλούστευση και τη δημαγωγία (χτίζοντας έτσι ακροατήριο στο TikTok ή στο Χ ως αδέσμευτος προφήτης που «τα λέει» όταν οι άλλοι σιωπούν -ένοχα εννοείται).

Αυτό συνέβη και γύρω από τις μεγάλες συγκεντρώσεις για τα Τέμπη. Το ενδιαφέρον των πολιτών για το μοιραίο βράδυ, για το πώς έχασαν τη ζωή τους 57 άνθρωποι (οι περισσότεροι νέα παιδιά) ήταν και παραμένει τεράστιο. Αλλά υποτιμήθηκε. Το αποτέλεσμα είναι ο μέσος πολίτης να αδυνατεί τώρα να βάλει σε τάξη και να αξιολογήσει τις πληροφορίες που κυκλοφορούν από διάφορες πηγές. Οχι, ο κόσμος που πήγε στο Σύνταγμα δεν πήγε επειδή παραπλανήθηκε από θεωρίες συνωμοσίας (δεν μαζεύτηκαν πέντε γραφικοί αντι-εμβολιαστές), ούτε επειδή τα κόμματα της αντιπολίτευσης έκαναν αποτελεσματική κινητοποίηση των οπαδών τους. Οι περισσότεροι ήταν άνθρωποι της διπλανής πόρτας μαζί με τα παιδιά τους. Ανθρωποι που θέλουν να ακούσουν την αλήθεια από αξιόπιστες πηγές —και δεν τη βρίσκουν.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News