Η αύξηση της τιμής του λαδιού που παρατηρείται τις τελευταίες ημέρες και αναμένεται να γίνει ακόμα μεγαλύτερη στη συνέχεια, προσεγγίζοντας την τιμή π.χ. του Johnnie Walker red label, λόγω της μειωμένης παραγωγής, θυμίζει βέβαια τον κλασικό νόμο της ζήτησης: λιγότερη προσφερόμενη ποσότητα συνεπάγεται μεγαλύτερη τιμή (ceteris paribus – δηλαδή αν όλοι οι άλλοι προσδιοριστικοί παράγοντες της ζήτησης παραμένουν σταθεροί).

Ομως ειδικά η απότομη αύξηση της τιμής του λαδιού θυμίζει και μία ιστορία από την Αρχαία Ελλάδα – όταν ο Θαλής ο Μιλήσιος (περί το 600 π.Χ.) συνέλαβε και πραγματοποίησε την πρώτη αγορά συμβολαίου μελλοντικής εκπλήρωσης (τα παράγωγα, στη σύγχρονη χρηματοοικονομική πρακτική). Και δεν είναι τυχαίο ότι αυτό έγινε με το λάδι, καθώς αυτό ήταν από τα σπουδαιότερα προϊόντα εκείνης της εποχής.

Οπως διηγείται ο Αριστοτέλης στο πρώτο βιβλίο των Πολιτικών, όλοι κορόιδευαν τον Θαλή για τη φτώχεια του, επειδή (τάχα) αυτό αποδείκνυε ότι η φιλοσοφία είναι πρακτικά ανώφελη. Εκείνος λοιπόν, με τη βοήθεια των αστρονομικών και μετεωρολογικών του παρατηρήσεων σε σχέση με την επίδραση στις σοδειές, προέβλεψε κάποια χρονιά από τον χειμώνα ότι η σοδειά της ελαιοπαραγωγής θα ήταν πλούσια. Ετσι, αφού εξοικονόμησε λίγα χρήματα, έδωσε προκαταβολή σε όλα τα ελαιουργεία της Μιλήτου και της Χίου και τα νοίκιασε με λίγα χρήματα επειδή κανείς δεν πρόσφερε περισσότερα.

Οταν ήρθε η ώρα της συγκομιδής (η οποία ήταν πλούσια όπως είχε προβλέψει) όλοι αναζήτησαν συγχρόνως τα ελαιουργεία τα οποία ο Θαλής υπενοικίασε με πολλά χρήματα. Ετσι ο Θαλής απέδειξε, όπως σχολιάζει ο Αριστοτέλης, ότι μπορούν και οι φιλόσοφοι να πλουτίσουν αν θέλουν, αλλά δεν είναι αυτός ο σκοπός τους.

Μάλιστα, σχολιάζοντας ο Αριστοτέλης την ενέργεια του Θαλή, εστιάζει στο ότι με αυτό που έκανε δημιούργησε ένα μονοπώλιο (κατά λέξη «μονοπωλίαν»). Ετσι, νοικιάζοντας όλα τα ελαιοτριβεία, με το μονοπώλιο που δημιούργησε για εκείνη τη χρονιά, δεν χρειαζόταν καν να βγει πλούσια σοδειά για να μη χάσει τα χρήματά του. Αλλά και αν η σοδειά ήταν πολύ κακή, θα έχανε ένα μικρό ποσό. Αν όμως, όπως και έγινε, η σοδειά ήταν καλή, θα κέρδιζε πολλαπλάσια χρήματα από όσα είχε προπληρώσει για να αγοράσει το δικαίωμα της χρήσης των ελαιοτριβείων.

Αυτή ακριβώς είναι και η ιδέα των παραγώγων, με σκοπό τη διασφάλιση έναντι μελλοντικών εξελίξεων και τη μείωση του μεγάλου ρίσκου. Ας προσθέσουμε όμως και τη χρήση από τον Θαλή επιστημονικών προβλέψεων (με τα δεδομένα της εποχής) που περιόριζαν ακόμα περισσότερο τον κίνδυνο. Ετσι, ο Θαλής, όχι μόνο έγινε πλούσιος, αποδεικνύοντας ότι και ένας φιλόσοφος μπορεί να βγάλει χρήματα, αλλά ταυτόχρονα, πέρα από τη μεγάλη του συνεισφορά στη γεωμετρία και στην Αρχαία Ελληνική φιλοσοφία, ήταν και ο πρωτοπόρος στη δημιουργία των παραγώγων.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News