Το φετινό θέμα της έκθεσης στις πανελλαδικές εξετάσεις περιστρεφόταν γύρω από το ερώτημα γιατί να μαθαίνουμε Ιστορία. Βασίστηκε σε ένα κείμενο του Ραϋμόνδου Αλβανού, το οποίο ωστόσο ξεκινά με το διαφορετικό ερώτημα: «Γιατί οι μαθητές δεν μαθαίνουν Ιστορία;». Μόνο που αμέσως μετά, το συγκεκριμένο κείμενο ξεμπερδεύει με το ενοχλητικό αυτό ερώτημα, με το αφοπλιστικό «οι απαντήσεις είναι γνωστές» και απαριθμούνται μερικές από αυτές, όπως η παπαγαλία, η έλλειψη ενδιαφέροντος και ότι το σχολείο δεν καταφέρνει να συνδέσει τη ζωή των μαθητών με το παρελθόν. Και μετά το κείμενο καταπιάνεται με το γιατί πρέπει να μαθαίνουμε Ιστορία, θέμα το οποίο κλήθηκαν να αναπτύξουν και οι μαθητές.

Το ζήτημα είναι ότι όντως οι νέοι γενικά (πλην κάποιων εξαιρέσεων) δεν ξέρουν πλέον Ιστορία, οπότε το γιατί πρέπει οι νέοι να μαθαίνουν Ιστορία, πολύ λίγο συνεισφέρει στην αντιμετώπιση του προβλήματος. Δύο πολύ σημαντικότερα ερωτήματα είναι (κατά πρώτον) «ποια προβλήματα αναμένεται να ανακύψουν στο προσεχές μέλλον στην κοινωνία μας, όπου οι κάτω των 30 δεν θα ξέρουν –πλην εξαιρέσεων– Ιστορία;» και (κατά δεύτερον) «γιατί οι νέοι ΔΕΝ μαθαίνουν Ιστορία ενώ είναι τόσο σημαντική για τη ζωή τους;». Από αυτά, το πρώτο ερώτημα θα έπρεπε να μας απασχολήσει γενικότερα ως κοινωνία, ενώ το δεύτερο θα πρέπει να το θέσει το υπουργείο Παιδείας στον εαυτό του και μάλιστα να το συνοδεύσει με το «τι πρέπει να κάνουμε εμείς (το υπουργείο) γι’ αυτό;». Και, όχι, η απάντηση σε αυτά δεν είναι το πόσο σημαντική είναι, αλλά τι πρέπει να γίνει για να μάθουν Ιστορία οι μαθητές.

Τα παραπάνω αποκαλύπτουν, βέβαια, ένα μεγάλο πρόβλημα του υπουργείου Παιδείας, το οποίο δεν είναι άλλο από την έλλειψη του αναγκαίου feedback (ανατροφοδότησης) που οδηγεί σε διορθωτικές κινήσεις – έλλειψη που θα είχε οδηγήσει στο κλείσιμο οποιαδήποτε ιδιωτική επιχείρηση λειτουργούσε με παρόμοιο τρόπο… Σκεφθείτε πόσοι καθηγητές απασχολούνται για να μαθαίνουν στα παιδιά Ιστορία και με τι αποτελέσματα… Ποιους μηχανισμούς έχει το υπουργείο για να συγκεντρώνει δεδομένα από τα αποτελέσματα της εκπαιδευτικής διαδικασίας, να τα αναλύει και να προχωρά σε διόρθωση πορείας; Πώς αξιοποιούνται οι εμπειρίες τόσων φιλότιμων εκπαιδευτικών ως προς τα προβλήματα που παρουσιάζονται κατά τη διδασκαλία της Ιστορίας; Ποια η σύνδεση του σχολείου με τις διάφορες δραστηριότητες που εντάσσονται στο γενικότερο πλαίσιο της δημόσιας Ιστορίας και θα μπορούσαν να έχουν σημαντικά εκπαιδευτικά αποτελέσματα;

Αντί για αυτά τα στοιχειώδη, κάθε τόσο εμφανίζονται νέες ιδέες για τη διδασκαλία της Ιστορίας, όπως αυτές που παρουσίασε το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο πριν από λίγους μήνες, με τους μαθητές που θα στέλνουν επιστολές στον Τρικούπη (παίζοντας τα περίφημα παιχνίδια ρόλων), ενώ χωρίς γνώσεις, αυτά τα πειράματα είναι καταδικασμένα. Ή, πάλι, οι διαμάχες των ιστορικών για την επιστήμη της Ιστορίας στα σχολικά βιβλία, αγνοώντας ότι στο σχολείο ενδιαφέρει η παιδαγωγική-διδακτική διάσταση της Ιστορίας και όχι η επιστήμη της Ιστορίας, καθώς η πολλή «επιστημονικότητα» έχει παραγάγει τα τελευταία χρόνια βιβλία που δεν είναι δυνατό να διαβαστούν με ενδιαφέρον και να μπορέσουν οι μαθητές να μάθουν μέσα από αυτά.

Εδώ θα θυμίσω τον Αγγελο Ελεφάντη που τόνιζε στον «Πολίτη» ότι η Ιστορία είναι πρώτα από όλα διήγηση. Ομως, στο σημερινό σχολείο, η μόνη διήγηση που μπορεί να αναφέρουμε βλέποντας τα αποτελέσματα από τη διδασκαλία του μαθήματος της Ιστορίας είναι «και διηγώντας τα να κλαις».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News