Πότε ήταν η τελευταία χρονιά που ο απολογισμός της εστάλη στην Ιστορία έχοντας μια χαρούμενη φωτογραφία για γραμματόσημο; Αυθορμήτως το μυαλό μου πάει στο 1989, με το πάρτι της χρονιάς να γίνεται στο Tείχος του Βερολίνου. Θυμάμαι και τον απολογισμό του 2004 να εικονογραφείται με στιγμιότυπα των Ολυμπιακών Αγώνων αλλά, εντάξει, επρόκειτο για μια δική μας, αυστηρά προσωπική ματιά.

Συνήθως οι χρονιές μας «μαρκάρονται» από τις πληγές που άφησαν. Τα δυσάρεστα γεγονότα αφήνουν ανεξίτηλα σημάδια. Η μνήμη των ευχάριστων στιγμών διαρκεί περίπου όσο και η λάμψη από τα πυροτεχνήματα.

Ο πλανήτης, λοιπόν, θα κλείσει το 2023 με εικόνες από την Ουκρανία και τη Γάζα. Με ένα ρομπότ στο κάδρο, για την πρόοδο στην Tεχνητή Nοημοσύνη. Και τη σκιά του Τραμπ, με το πεταχτό τσουλούφι, να πέφτει πάνω στις ΗΠA, σκοτεινιάζοντας έναν πλανήτη που σημειώνει στο ημερολόγιο τα ρεκόρ υψηλών θερμοκρασιών.

Πώς θα είναι ο κόσμος το 2024; Κανένας δεν γνωρίζει, όσα και αν γράφονται αυτές τις ημέρες για τις προβλέψεις της επόμενης χρονιάς. Το 2024 θα γίνουν 50 εκλογικές αναμετρήσεις. Θα ψηφίσουν πάνω από δύο δισεκατομμύρια άνθρωποι, αλλά ο δημοκρατικός χαρακτήρας πολλών αναμετρήσεων ελέγχεται. Θα ψηφίσουμε στις ευρωεκλογές, οι Ρώσοι θα επανεκλέξουν τον Πούτιν, στις κάλπες θα πάνε οι Ινδοί, οι Μεξικανοί και, φυσικά, οι Αμερικανοί. Σε έναν χρόνο ο κόσμος θα είναι διαφορετικός, αλλά ποιος μπορεί να στοιχηματίσει ότι θα είναι και καλύτερος;

Ο Πρωθυπουργός έκανε μια σύντομη ανασκόπηση της χρονιάς που φεύγει, σημειώνοντας τις θετικές στιγμές του κυβερνητικού έργου. Ωστόσο ο απολογισμός του δεν είχε λέξη για το γεγονός της χρονιάς. Ηταν η τραγωδία στα Τέμπη, που μας θύμισε ότι μπορεί η χώρα να ανήκει στη φωτεινή πλευρά του Δυτικού κόσμου, αλλά το προφίλ της βαραίνει από τριτοκοσμικές σκιές. Το ίδιο και οι πυρκαγιές και οι πλημμύρες στη Θεσσαλία.

Ακόμα συζητάμε αν οι φυσικές καταστροφές θα μπορούσαν να έχουν αποφευχθεί, τουλάχιστον στον βαθμό που τις βιώσαμε. Μεγάλη κουβέντα. Ομως όλοι συμφωνούμε ότι στο πεδίο της πρόληψης δεν έγιναν όσα έπρεπε. Και κάπως έτσι η συνολική εικόνα της χώρας, αν τη δεις από ψηλά, έχει δύο όψεις. Από τη μία είναι η επίδοση των οικονομικών δεικτών και η ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας και από την άλλη η απόγνωση μπροστά στα ράφια του σουπερμάρκετ. Είναι τα σοβαρά έργα υποδομής που ολοκληρώθηκαν ή δρομολογούνται, αλλά και η πλημμυρισμένη Θεσσαλία και ο εγκληματικά παραμελημένος σιδηρόδρομος.

Στα πολιτικά, ασφαλώς, το γεγονός της χρονιάς ήταν οι διπλές εκλογές και τα απόνερα που έφεραν με την εμφατική επικράτηση της Νέας Δημοκρατίας και την ουσιαστική διάλυση του ΣΥΡΙΖΑ. Η χώρα παραμένει, με τα μαθήματα της κρίσης κατά νου, στην εποχή του ρεαλισμού. Και του κυνισμού, αν θέλετε. Το 2023 παρατηρήσαμε κάτι μοναδικό: η απουσία ισχυρής αντιπολίτευσης έφερε την κυβέρνηση αντιμέτωπη με τον εαυτό της. Οχι μόνο για τα κρούσματα αυθαιρεσίας και αλαζονείας στη διαχείριση, αλλά και για τις αντιδράσεις προς τα βήματα εκσυγχρονιστικών μεταρρυθμίσεων από το συντηρητικό κομμάτι του κυβερνώντος κόμματος.

Η κυβέρνηση δεν ανταγωνίζεται πλέον πολιτικές δυνάμεις που κοιτούν προς τα μπροστά, αλλά αντιδραστικά αντανακλαστικά που εκπορεύονται από το εσωτερικό της ή από γειτονικούς χώρους, που απευθύνονται και σε ψηφοφόρους της. Μένει να δούμε πώς θα εξελιχθεί όλο αυτό μέσα στο 2024.

Από όποια πλευρά και αν το δεις, ο Στέφανος Κασσελάκης ήταν, πράγματι, το πρόσωπο της χρονιάς. Οχι τόσο ο ίδιος, ως προσωπικότητα, αλλά ως συνθήκη. Πλέον, μάθαμε ότι μπορεί κάποιος περαστικός να δει φως, να ανέβει και να πάρει ένα κόμμα. Εντάξει, κάτι τέτοιο μόνο στον ΣΥΡΙΖΑ θα ήταν δυνατό να συμβεί, σε ένα κόμμα που γιγαντώθηκε ευκαιριακά, που πέταξε κλαδιά χωρίς να έχει ρίζες. Στην αρχή είπαμε ότι ο Κασσελάκης είναι προπομπός μιας νέας εποχής κατά την οποία καρτουνίστικες προσωπικότητες θα παίρνουν τα πράγματα στα χέρια τους. Δεν φαίνεται να επιβεβαιώνεται κάτι τέτοιο, τουλάχιστον στην ελληνική περίπτωση. Ευτυχώς.

Μείζον γεγονός της χρονιάς ήταν και η εξομάλυνση στα ελληνοτουρκικά. Το 2022 ξοδέψαμε περίπου 20 εκατομμύρια ευρώ για αναχαιτίσεις τουρκικών μαχητικών. Το 2023 το κόστος έπεσε στα πεντακόσια χιλιάρικα. Είναι ένα στοιχείο που, αν το μεγεθύνεις, σου εξηγεί πολύ πειστικά πόσο σημαντικά είναι τα βήματα στο πλαίσιο της διμερούς προσέγγισης. Και ναι, είναι μια νίκη της ελληνικής στρατηγικής. Ο Ερντογάν υποχρεώθηκε να έρθει προς τα δικά μας νερά. Ναι, συνέβη και στο παρελθόν. Ομως τώρα υπάρχει η αίσθηση ότι όλα είναι διαφορετικά. Αλλά, αλήθεια, πόσες φορές έχει διαψευστεί και αυτή η αισιόδοξη αίσθηση;

Ψάχνοντας μία λέξη για να σκεπάσει το 2023, δεν θα βρεις κάτι καινούργιο. Θα δανειστείς από παλαιότερες χρονιές. Αβεβαιότητα, μετάβαση, ρευστότητα, χάος. Ρώτησα το Chat GPT. Του ζήτησα μία λέξη. Δεν απάντησε, καθώς σημείωσε ότι οι γνώσεις του δεν καλύπτουν τη χρονιά που φεύγει. Κατέφυγα στο Bard της Google. Και ζήτησα τη λέξη για το 2023. «Changing» ήταν η απάντηση. Δεκτή.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News