«Ασε τις ειδήσεις και πήγαινε στο TikTok σου! Τι σε έχει πιάσει σήμερα;» ακούω τον συμβίο μου να φωνάζει στον γιο μας, το απόγευμα της 24ης Φεβρουαρίου 2022. Αντιλαμβάνομαι αμέσως το χιούμορ και την απελπισία που περικλείει η εν λόγω εντολή. Μπαίνω και εγώ στο σαλόνι, ο μικρός –όχι και τόσο, κλείνει τα 14 σε λίγες μέρες– γελάει με την αλλοπρόσαλλη συμπεριφορά του πατρός του. Το γνωρίζει και ο ίδιος καλά. Δύο χρόνια τώρα σκαρφιζόμαστε τα πάντα για να τον απομακρύνουμε από το TikTok.

Αυτή την πρώτη  ημέρα έχει πραγματικά «κολλήσει» με τις ειδήσεις. Το βλέπω στα μάτια του. Τον θέλγει αυτό το μείγμα αδρεναλίνης και τρόμου που εκπέμπει η οθόνη της τηλεόρασης αλλά, «ας μην κρυβόμαστε άλλωστε», και το ίδιο του το σπίτι.

Οσο και αν προσπαθήσαμε να ελαφρύνουμε κάπως την ημέρα –λουκάνικα και γύρος στο μεσημεριανό τραπέζι της Τσικνοπέμπτης– ο ανήλικος news junkie έχει πλέον τις δικές του πηγές πληροφόρησης: «Αφού και το For Υοu μου στο TikTok μόνο για την Ουκρανία μιλάει».

View this post on Instagram

A post shared by arkas.official (@arkas.official)

Οι γονείς με τα χέρια ψηλά

Τέρμα τα ψέματα. Οι γονείς έχουμε πια σηκώσει τα χέρια ψηλά. Η κερκόπορτα της πραγματικότητας έχει ανοίξει για τα καλά. Οι εικόνες με τα μασκοφορεμένα Ουκρανόπουλα μέσα στα καταφύγια στη διάρκεια των ασκήσεων (προτού ακόμα ξεσπάσει ο πόλεμος) ήταν το ορντέβρ. Τώρα, γιούργια, όλοι οι γονεϊκοί τρόμοι έχουν τρυπώσει μέσα στο σπίτι. Δεν υπάρχει πλέον τρόπος να κρατήσουμε ούτε ένα κομμάτι από το σελοφάν της ανέφελης παιδικής ηλικίας που φαντασιωνόμασταν για τα δικά μας παιδιά.

«World War III anxiety»

Κατά σύμπτωση (;) την ημέρα της κήρυξης του πολέμου έλαβα ενημέρωση από το σχολείο του μικρού ότι απέκτησε αισίως ψυχολόγο (υπενθυμίζω ότι στα ελληνικά δημόσια σχολεία του 21ου αιώνα δεν πρόκειται για κάτι  δεδομένο).

Από τη μία πλευρά, νιώθω ικανοποίηση (με εξόργιζε που δύο χρόνια τώρα, πλην μεμονωμένων, φωτεινών εξαιρέσεων, κανείς δεν έχει σκεφτεί να μιλήσει στα παιδιά για όλα αυτά που βιώνουν με την πανδημία!). Από την άλλη, σχεδόν με ταράζει η παραδοχή ότι ακόμα και στα σχολεία, δεν μπορούμε να κάνουμε χωρίς ψυχολογική υποστήριξη.

«Ο μεγάλος, που έχει κλείσει τα 16, ήταν κουλ. Γελούσαμε μάλιστα μαζί, χαζεύοντας διάφορα βιντεάκια για τον Πούτιν» μου αναφέρει φίλη που τα κατέχει τα «διεθνή», καθότι σύμβουλος ευρωπαϊκών προγραμμάτων. «Ομως, η δεκάχρονη μικρή  γύρισε την Πέμπτη πραγματικά ταραγμένη από το σχολείο. “Σήμερα δεν μπορέσαμε να κάνουμε μάθημα” άρχισε να μου λέει, “γιατί όλα τα παιδιά ήταν ανάστατα”».

«Κάθισα μαζί της και συζήτησα τις φήμες που κυκλοφορούσαν στο προαύλιο» συνεχίζει η ίδια. «Ενα παιδί έλεγε ότι, σύμφωνα με τον μπαμπά του, πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι για πυρηνικό πόλεμο. Μέχρι κάποια στιγμή, μπορούσα να τη διαβεβαιώσω ότι δεν υπάρχει απολύτως καμία τέτοια περίπτωση. Τώρα όμως; Κόπηκαν, δε, μαχαίρι και τα γελάκια για τον Πούτιν».   

Οδηγίες προς ναυτιλλομένους

Είναι σχεδόν βέβαιο. Ο εγχώριος και ο ξένος Τύπος θα γεμίσουν τις επόμενες ημέρες συμβουλές για το πώς να μιλήσει κανείς στα παιδιά (ανάλογα πάντα με την ηλικία τους) για το νέο κακό.

Αναρωτιέμαι μάλιστα αν η γαλλική Libération θα κυκλοφορήσει ξανά το παιδικό εφημεριδάκι «Le P’tit Libé» με οδηγίες για το πώς να αντιμετωπίσεις, αυτή τη φορά, τον πόλεμο στην Ουκρανία. Το είχε κάνει το 2015 για την επίθεση στο Μπατακλάν. Δύο εξειδικευμένοι παιδοψυχίατροι έδιναν απλές απαντήσεις –χωρίς εξωραϊσμούς και μισόλογα–, ακόμα και για τον αριθμό των νεκρών. Τα παιδιά στη Γαλλία έπρεπε να γνωρίζουν τι ακριβώς είχε συμβεί.

Ομως πόσο ζόφο να εξηγήσει κανείς στα παιδιά; «Του τα λέω ψυχρά, γεωπολιτικά» μου δίνει τη δική της ψύχραιμη εκδοχή έτερη φίλη, διπλωματικός, μητέρα ενός 13χρονου νεαρού. «Πού είναι η Ουκρανία, ποιες είναι οι βλέψεις της Ρωσίας, τι λάθη έχει κάνει η Δύση. Δεν υπάρχει κανένας λόγος δραματοποίησης. Ολο αυτό που ζούμε έχει δράμα από μόνο του, εμπεριέχει οργή, θυμό, φόβο. Δεν υπάρχει περίπτωση ένα παιδί να μην τα νιώσει και αυτή η γενιά των παιδιών είναι ήδη πολύ ευαίσθητη. Δεν χρειάζεται να τα κάνουμε να φοβούνται περισσότερο».

«Ο γιος μου ακούει ραδιόφωνο, δεν χρειάζεται να δει όλες αυτές τις σκηνές ροκ» συνεχίζει η ίδια.  «Αυτό που με ενδιαφέρει είναι μην “πωρώνεται”. Δεν μιλάω για αδιαφορία ή για ουδετερότητα, αλλά για νηφάλια ματιά. Να προέχει η αντίληψη, η κατανόηση. Προσπαθώ, με άλλα λόγια, να τον κάνω να είναι συνειδητοποιημένος με γνώση, όχι με φοβία».

Μαθήματα Iστορίας

Ισως αυτή η νηφάλια προσέγγιση να είναι μια λύση για τους ήδη σκανδαλωδώς επιβαρυμένους γονείς της πανδημίας που καλούνται σήμερα να διαχειριστούν έναν ακόμη συλλογικό εφιάλτη. Γιατί έτσι κρατάς ένα ψήγμα πνευματικής διαύγειας που σου επιτρέπει να δώσεις κάποια παιδαγωγικώς πιο εύπεπτα μαθήματα. Οχι μόνο Ιστορίας.

Να συζητήσεις, π.χ., για την προπαγάνδα και για την παραπληροφόρηση («Ποια είναι αυτή στο TikTok που εξηγεί τι είναι το ΝΑΤΟ στην κουζίνα του σπιτιού της;»). Για την «άλλη» δημοσιογραφία («Μαμά, αυτοί οι ρεπόρτερ είναι τώρα στο Κίεβο;»). Για αυτούς που αντιστέκονται («π.χ. η διευθύντρια κρατικής σκηνής στη Μόσχα που παραιτήθηκε διακηρύσσοντας: «Δεν είναι δυνατόν να δουλεύεις για έναν δολοφόνο»).

Να μιλήσεις ακόμα για τις πάσης φύσεως κυρώσεις («Είδες, μπαμπά, ο τελικός του Τσάμπιονς Λιγκ δεν θα γίνει τελικά στην Αγία Πετρούπολη, αλλά στο Παρίσι!»). Αλλά και για τα σιχαμερά λιγούρια στο Twitter που έκαναν αστεία ότι με την ουκρανική κρίση θα φιλοξενούν στο σπίτι τους 20χρονες Ουκρανές.   

Τέλος, ίσως είναι μια καλή ευκαιρία να αποσπάσουμε τα παιδιά μας από τα τρία «κ» (κορονοϊός, κινητό, κοσμάρα) που τα στοιχειώνουν τα τελευταία δύο χρόνια. Και να τα «μπολιάσουμε» με κάτι, σύμφωνα με τους ειδικούς, και για τα ίδια ιαματικό: την αλληλεγγύη και την ενσυναίσθηση.

Δυστυχώς, όταν μιλώ στον γιο μου για την τηλεφωνική επαφή μου με ουκρανή φίλη που εργάζεται ως οικιακή βοηθός στην Αθήνα, είμαι τελείως «κότα». Δεν αντέχω να του επαναλάβω τα λόγια της. Αν μη τι άλλο, του μεταφέρω αυτό που μου λέει –με τα τέλεια ελληνικά της– λίγο πριν κλείσουμε: «Καλό ξημέρωμα. Ευχαριστώ που αφιερώσατε τον χρόνο σας σε μένα».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News