To συνέδριο που διοργανώνει ο «Κύκλος», του Ευάγγελου Βενιζέλου, έχει ως τίτλο «Ασυμμετρίες και εθνική ατζέντα». Ακούγεται ελαφρώς δυσνόητος και αρκετά αόριστος. Ομως δεν είναι. Απευθύνεται στην αναντιστοιχία ανάμεσα στα κοινωνικά προτάγματα και στην άσκηση πολιτικής. Με δυο λόγια, στην απόσταση που διατηρεί η πολιτική από τις απαιτήσεις της κοινωνίας.

Θα πείτε ότι αυτή είναι μία διαχρονική διαπίστωση. Πάντα οι πολίτες πίστευαν ότι οι πολιτικοί δεν ανταποκρίνονται στις προσδοκίες τους, ενώ το θεσμικό πλαίσιο δεν καλύπτει επαρκώς τα προαπαιτούμενα για μία σύγχρονη δημοκρατία δυτικού τύπου. Σωστά. Ομως τώρα έχουμε ένα εντελώς διαφορετικό περιβάλλον. Οι κοινωνικές πτυχώσεις είναι και πιο έντονες και με ισχυρότερα εκφραστικά μέσα. Στον παλιό κόσμο το «κατεστημένο», το «σύστημα», μπορούσε εύκολα να υπαγορεύσει μία ατζέντα στην κοινωνία. Στην εποχή της κοινωνικής δικτύωσης κάτι τέτοιο δεν ισχύει. Η ασυμμετρία είναι, τελικά, το βασικό χαρακτηριστικό των καιρών μας.

Το απέδειξε και η έρευνα της Metron Analysis που παρουσιάστηκε κατά την έναρξη του συνεδρίου. Πάνω από τους μισούς πιστεύουν ότι το πολιτικό σύστημα και οι θεσμοί του εξασθενούν. «Ζούμε σε μία δημοκρατία με προβλήματα» απαντά το 66%, ποσοστό που δείχνει ένα υψηλό επίπεδο συλλογικής αυτογνωσίας. Το 64% των ερωτηθέντων πιστεύει ότι η χώρα κινείται προς τη λάθος κατεύθυνση. Ποια θα ήταν η σωστή; Δεν διευκρινίζεται. Αλλωστε ένας τόσο μεγάλος αριθμός πολιτών δεν θα ήταν δυνατό να διατηρεί ενιαία άποψη. Ομως αυτή η πεποίθηση έχει διαχρονική ισχύ. Πάντα οι άνθρωποι πίστευαν, στην πλειοψηφία τους, ότι η χώρα δεν κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση. Εκεί που πήγαν κάπως τα πράγματα να ισορροπήσουν ήταν στις εκλογές του καλοκαιριού, όταν σχεδόν οι μισοί πίστευαν ότι η πορεία είναι σωστή.

Και τι ζητούν, λοιπόν, οι πολίτες; Μεταρρυθμίσεις απαντά το 65%. Αυτή όμως είναι μία απάντηση-παγίδα. Διότι δεν αντιλαμβάνονται όλοι με τον ίδιο τρόπο τον χαρακτήρα των μεταρρυθμίσεων. Προφανώς οι περισσότεροι θέλουν μεταρρυθμίσεις, αρκεί να μην τους αγγίζουν. Ναι, υπάρχει μία πλειοψηφική απαίτηση για μεταρρυθμίσεις. Αλλά δεν είναι ομογενοποιημένη. Και είναι κατά βάση συντηρητική.

Η έρευνα ερωτά για τη χορήγηση ιθαγένειας σε μετανάστες ώστε να αντιμετωπιστεί το δημογραφικό πρόβλημα. Απόλυτα συμφωνεί το 29%. Και σχετικά το 19%.Το 22% είναι κάπου στη μέση. Οι υπόλοιποι στέκονται αρνητικά. Να ιδρυθούν ιδιωτικά πανεπιστήμια; Εχουμε περίπου την ίδια εικόνα. Να επιτραπεί ο γάμος ομοφύλων; Εδώ το 48% είναι κατηγορηματικά αρνητικό. Απόλυτα θετικό είναι το 23%. Συνεπώς για ποιες μεταρρυθμίσεις μιλάμε όταν η κοινωνική άποψη είναι κατακερματισμένη; Πάντως οι περισσότεροι, σχεδόν κατά 80%, συμφωνούμε ότι πρέπει να υπάρξει αξιολόγηση στο Δημόσιο. Αλλωστε, σε ποσοστό 78% πιστεύουμε ότι το κράτος δεν λειτουργεί αποτελεσματικά. Και για αυτό φταίνε όλοι, ακόμα και οι πολίτες, όπως εκτιμά το 51%.

Ασυμμετρία στις απόψεις υπάρχει και αλλού. Σχεδόν όλοι θέλουν σταθερό εκλογικό σύστημα. Αλλά εμφανίζονται διχασμένοι ανάμεσα στην απλή και στην ενισχυμένη αναλογική όπως και στην προτίμηση για αυτοδύναμες ή συμμαχικές κυβερνήσεις. Θέλετε και άλλα παραδείγματα; Το 56% πιστεύει ότι η Ευρώπη πρέπει να προχωρήσει σε πλήρη ενοποίηση, αλλά δύο στους δέκα συμπατριώτες μας εκτιμούν ότι η Ε.Ε πρέπει να διαλυθεί. Οι μισοί θέλουν διάλογο με την Τουρκία επί όλων των θεμάτων, υπάρχει και το 19% που δεν θέλει ούτε κουβέντα. Η πλειοψηφία, πάντως, θέλει να πάμε στη Χάγη.

Τι έχουμε, λοιπόν; Ενα καρουσέλ κατακερματισμένων απόψεων, σε μία κοινωνία που δεν εμπιστεύεται το πολιτικό σύστημα και θεωρεί ότι η χώρα πάει προς τη λάθος κατεύθυνση.

Η απουσία του Ευάγγελου Βενιζέλου από τη Βουλή είναι, για παράδειγμα, στοιχείο ασυμμετρίας. Ο αρτιότερος κοινοβουλευτικός της μεταπολιτευτικής περιόδου δεν έχει πρόσβαση στο βήμα της Βουλής. «Εχουμε μία κοινωνία  που ξέρει πολύ καλά τι συμβαίνει, που θα ήθελε να είναι απαιτητική, αλλά προβαίνει σε συμβιβασμούς, μία κοινωνία χαμηλών προσδοκιών που δέχεται λύσεις οι οποίες δεν είναι οι καλύτερες. Είναι μία κοινωνία συντηρητική, που θέλει μεταρρυθμίσεις, αλλά δεν είναι μεταρρυθμιστική» σημείωσε ο Ευάγγελος Βενιζέλος.

«Λίγο καιρό μετά τις εκλογές έχουμε μία κοινωνία που δεν επιτρέπει σε κανέναν να επικαλείται την εκλογική του νίκη λίγες εβδομάδες μετά τις εκλογές. Υπάρχει ένα πρόβλημα πολιτικής εκπροσώπησης. Μπορεί δημοσκοπικά να μην έχουν αλλάξει τα δεδομένα, αλλά αυτή τη στιγμή η κοινή γνώμη θεωρεί ότι δεν υπάρχει εναλλακτική λύση. Η δεύτερη Κυριακή των αυτοδιοικητικών εκλογών μας έδειξε ότι το εκλογικό σώμα μπορεί να στέλνει μηνύματα. Το μήνυμα προς την κυβέρνηση είναι να μην επικαλείται το εκλογικό αποτέλεσμα. Το μήνυμα προς την αντιπολίτευση είναι ότι χρειάζεται κάτι διαφορετικό.

»Βεβαίως το ΠΑΣΟΚ πρέπει να είναι ευχαριστημένο, αλλά υπάρχει το πρόβλημα εναλλακτικής πρότασης εξουσίας και δεν μπορεί να δωθεί απάντηση μέσα στο πλαίσιο του πλειοψηφικού κοινοβουλευτικού συστήματος. Από τη στιγμή που έχει επικρατήσει το μοντέλο της αυτοδύναμης κυβέρνησης, δεν είναι εφικτό να αναζητηθεί εναλλακτική λύση. Για αυτό και η κοινωνία, όπως μας έδειξε η έρευνα, απαιτεί περισσότερες αρμοδιότητες στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και εκλογή από τον λαό. Αλλά αυτό δεν είναι λύση διακυβέρνησης».

Αναφερόμενος στην αποδοχή της απλής αναλογικής, σημείωσε ότι η κοινή γνώμη ανθίσταται στη συγκυρία που ευτέλισε την απλή αναλογική. Θεώρησε δε εντυπωσιακή και τη θετική στάση απέναντι στις κυβερνήσεις συνεργασίας. «Η κοινωνία έχει αίσθηση της ασυμμετρίας, προσπαθεί να τη διορθώσει, αλλά δεν ξέρει πώς».

-Το συνέδριο του «Κύκλου» ολοκληρώνεται την Τρίτη. Μπορείτε να παρακολουθήσετε τις εργασίες του και online εδώ.  

-Τα βίντεο ανά ενότητα μπορείτε να τα παρακολουθήσετε εδώ.

-Σε συνεχή ροή το live streaming της πρώτης ημέρας του συνεδρίου, προβάλλεται εδώ:

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News