Η πατρότητα του όρου «διαπλοκή» ανήκει στον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη. Υιοθετήθηκε για να περιγράψει τη σχέση των ισχυρών οικονομικών συμφερόντων της εποχής (δεκαετία ’90) με τον Τύπο και τους μηχανισμούς άσκησης επιρροής. Αργότερα ο Κώστας Καραμανλής μίλησε για «νταβατζήδες», σηκώνοντας αρκετή σκόνη.

Κανένας τους δεν αναφέρθηκε σε ονόματα. Αν όμως τα έβαζες κάτω, θα εστίαζες σε επιχειρηματικούς ομίλους που είτε είχαν ισχυρή εκδοτική παρουσία, είτε διατηρούσαν επιχειρήσεις Τύπου προς ενίσχυση άλλων, κεντρικών δραστηριοτήτων. Στην Ελλάδα των ’90ς ήταν κοινός τόπος ότι οι επιχειρηματίες με ισχυρό παρεμβατικό έρεισμα ήταν οι παραδοσιακοί εκδότες, Λαμπράκης και Τεγόπουλος, ο κατασκευαστής Γιώργος Μπόμπολας με στιβαρή παρουσία στον Τύπο, ο Σωκράτης Κόκκαλης με τεχνολογία και Τύπο, ο όμιλος Αλαφούζου στη ναυτιλία και στα ραδιοτηλεοπτικά και φυσικά ο όμιλος Βαρδινογιάννη στην ενέργεια, με επέκταση στη σφαίρα της Ενημέρωσης.

Τριάντα χρόνια μετά, η επιχειρηματική ισχύς συγκεντρώνεται στην παραγωγή (και εμπορία) ηλεκτρικής ενέργειας. Πρόκειται για επιχειρηματικά σχήματα που διαθέτουν τεράστια ρευστότητα και, ακόμα και αν απουσιάζουν από το ραδιοτηλεοπτικό τοπίο, αποτελούν τους μεγαλύτερους διαφημιζόμενους, μαζί με την κινητή τηλεφωνία και τον τζόγο. Μιλάμε για τζίρους δισεκατομμυρίων, 50.000 εργαζόμενους και διαφημιστικά κονδύλια που συντηρούν Μέσα τα οποία, υπό άλλες συνθήκες, θα είχαν κλείσει. Πλέον εκτός από τη ΔΕΗ, στην παραγωγή ενέργειας συμμετέχουν με εμφατική παρουσία ο όμιλος ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, συμφερόντων Περιστέρη (με συμμετοχή Μαρινάκη), τα Ελληνικά Πετρέλαια (όμιλος Λάτση), η Protergia (Μυτιληναίος), ενώ ιδιαίτερη είναι η παρουσία του ομίλου Κοπελούζου που προμηθεύει αέριο. Και φυσικά ο όμιλος Βαρδινογιάννη (Motor Oil) που επιχειρεί ευρύ άνοιγμα στον χώρο.

Οποιαδήποτε πολιτική απόφαση που αφορά στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, επηρεάζει τη λειτουργία αυτών των επιχειρήσεων. Ερμηνεύοντας τους αριθμούς, εύκολα οδηγούμαστε στο συμπέρασμα ότι η απαξίωση της ΔΕΗ από τη διαχείριση ΣΥΡΙΖΑ λειτούργησε προς όφελος των ανταγωνιστών της, ενισχύοντας την παρουσία των άλλων παικτών. Αυτό φυσικά διαβάζεται και αλλιώς, η απαξίωση είχε ως αποτέλεσμα το άνοιγμα της αγοράς και την ένταση του ανταγωνισμού. Σε κάθε περίπτωση καθιστά ελαφρώς αστείες τις αναφορές για «ανάκτηση» της ΔΕΗ. Εκ των πραγμάτων, η αγορά ενέργειας έχει τόσο μεγάλο ενδιαφέρον, ώστε όλοι οι παίκτες θέλουν αν διαμορφώσουν τους κανόνες κατά το συμφέρον τους. Λογικό.

Η απόφαση της κυβέρνησης για φορολόγηση 90% στα υπερκέρδη των εταιρειών, είναι μία ενδιαφέρουσα άσκηση ισορροπίας και πολιτικής διαχείρισης. Διότι σε πρώτη ανάγνωση είναι εύλογο να υποθέσεις ότι βρισκόμαστε μπροστά σε μία μετωπική σύγκρουση ανάμεσα στην κυβέρνηση και στα ισχυρότερα επιχειρηματικά συμφέροντα της χώρας. Είναι, όντως, έτσι; Είναι περισσότερο μια απόπειρα να ικανοποιήσει το δημοφιλές και λαϊκίστικο αίτημα για φορολόγηση των «υπερκερδών» χωρίς να διαταράξει τις ισορροπίες. Αλλά ταυτόχρονα, είναι η πρώτη φορά που μία κυβέρνηση υποχρεώνει το μεγάλο επιχειρηματικό κεφάλαιο να συμμετάσχει, έστω σε κάποιο βαθμό, στην υλοποίηση ενός φιλολαϊκού μέτρου.

Το εύλογο ερώτημα λοιπόν επανέρχεται: «Υπάρχουν υπερκέρδη»;

Εξαρτάται από το ποια θα είναι η γνωμοδότηση της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας στην οποία έχει ανατεθεί το δύσκολο έργο. Η ΡΑΕ πρέπει από τη μία να υποδείξει υπερκέρδη και από την άλλη να κρατήσει τις ισορροπίες με τους πανίσχυρους επιχειρηματίες της ενέργειας.

Σύμφωνα με συγκλίνουσες πληροφορίες, το πιθανότερο σενάριο είναι ότι η ΡΑΕ θα θεωρήσει την διαδικασία παραγωγής ρεύματος από κάθε εταιρεία, ως αυτοτελή δραστηριότητα, ξεχωριστή από την εμπορική. Δηλαδή θα προσπαθήσει να «σπάσει» τη δραστηριότητα Ομίλων όπως η ΔΕΗ και η «Μυτιληναίος». Πρόκειται για ομίλους που και παράγουν ρεύμα (και το πωλούν στη χονδρική) και εμπορεύονται ρεύμα (το πωλούν στους καταναλωτές). Η παραγωγή και η χονδρική διάθεση, έχουν κέρδη καθώς πωλούν στην χονδρική σε υψηλές τιμές, υψηλότερες από το κόστος του φυσικού αερίου που χρησιμοποιούν. Η εμπορία όμως έχει ζημίες.

Αν επιβεβαιωθούν οι αρχικές πληροφορίες, η πρόταση της ΡΑΕ θα είναι να φορολογηθούν τα υπερκέρδη της παραγωγής αφού αφαιρεθεί το κόστος των επιδοτήσεων για τους οικιακούς λογαριασμούς. Δεν θα αφαιρείται όμως το κόστος για τη διάθεση ρεύματος στη βιομηχανία σε χαμηλές τιμές. Αν πάμε σε φορολόγηση της παραγωγής, τότε ενδεχομένως να δημιουργηθεί πρόβλημα στο κόστος της βιομηχανίας αφού οι παραγωγοί θα αυξήσουν τα τιμολόγια τους. Είναι μία πολύ δύσκολη εξίσωση που απασχόλησε το Μαξίμου για πολλές μέρες με πολύωρες συσκέψεις. Οριστικές αποφάσεις αναμένονται την ερχόμενη εβδομάδα, όταν και θα διαμορφωθεί το τελικό τοπίο.

Σε κάθε περίπτωση, το «μάρμαρο» φαίνεται ότι θα το πληρώσει πρωτίστως η ΔΕΗ και λιγότερο οι υπόλοιποι. Αφ’ ενός διότι οι υπόλοιπες εταιρείες είναι πολύ μικρότερες, αφ’ έτέρου διότι η ΔΕΗ ήταν αυτή που ήδη τα υπερκέρδη της τα διέθεσε για να επιδοτήσει τους λογαριασμούς των καταναλωτών και κυρίως για να διαθέσει φθηνό ρεύμα στη βιομηχανία. Αλλωστε η ΔΕΗ ελέγχει σχεδόν το 70% της αγοράς.

Ετσι και η κυβέρνηση θα δικαιούται να δηλώνει ότι φορολόγησε το μεγάλο κεφάλαιο και το μεγάλο κεφάλαιο θα υποστηρίζει ότι βοήθησε στην κρίσιμη συγκυρία, χωρίς να τραυματίσει βαριά τους ισολογισμούς των εταιρειών του.

Το βασικό κόστος θα επιβαρύνει τον προϋπολογισμό, δηλαδή τον φορολογούμενο που, κάποια στιγμή, θα το βρει μπροστά του και ενδεχομένως ένα παρατηρητικό μάτι το βλέπει ήδη στις υπέρ-αποδόσεις των ομολόγων.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News