Οποιος έχει την ευκαιρία να επισκεφθεί το ναό του Πρωτάτου στις Καρυές του Αγίου Ορους ίσως παρατηρήσει ότι στην κόγχη της Προθέσεως του Βήματος ο Μανουήλ Πανσέληνος έχει φιλοτεχνήσει έναν αρκετά διαφορετικό Χριστό. Πρόκειται για τον Χριστό που «εφανερώθη εν ετέρα μορφή», κατά τη φράση του Ευαγγελιστή Μάρκου, στους μαθητές του. Κάθε ανάσταση φαίνεται πως ενέχει αυτή την αλλαγή της μορφής, και αυτό δεν βλέπω πώς να μην εφαρμόζεται και στην ανάσταση μιας ολόκληρης κοινωνίας μετά την περιδίνηση που προξένησε και εξακολουθεί να προξενεί ο κορονοϊός.

Η αναφορά στο γεγονός της αλλαγής της μορφής του Αναστημένου στο Ευαγγέλιο, αλλά η έλλειψη αναλυτικής περιγραφής αυτής της νέας μορφής προεικονίζει για εμάς και μιαν άλλη αλήθεια: μπορούμε φυσικά να φανταστούμε το πώς θα βγούμε από αυτή την περιπέτεια, που για πολλούς συνανθρώπους μας και τις οικογένειές τους έχει λάβει τη μορφή των Παθών. Αλλά, από την άλλη, το μόνο που μπορούμε μετά βεβαιότητας να πούμε είναι ότι η μορφή του κράτους, της οικονομίας και της κοινωνίας μας θα είναι την επόμενη μέρα άλλη, σημαντικά διαφορετική. Αυτό βέβαια δεν μας απαγορεύει να στοχαζόμαστε ούτε και να επιχειρούμε να διαμορφώνουμε το μέλλον μέσω των προταγμάτων μας.

Δύο είναι οι βασικές μέθοδοι με τις οποίες μπορούμε να επιχειρήσουμε μια τέτοια προσέγγιση του «από εδώ και πέρα»:

Η πρώτη, που έχει ήδη αναλυθεί και επικριθεί εκτενώς, έγκειται στην πρόβλεψη της οριστικής νίκης ήδη από χρόνια διαμορφωμένων θέσεων. Με άλλα λόγια, η πανδημία λογίζεται ως μια ευκαιρία δικαίωσης όλων όσα χρόνια κάποιοι πίστευαν αλλά θεωρούνταν από την πλειοψηφία αυταπάτες.

Υπάρχει όμως και μια σημαντικά διαφορετική δεύτερη προσέγγιση: αυτή, πέρα από λογικές ειμαρμένης και πεπρωμένου, βασίζεται σε μια αντίληψη της δοκιμασίας ως ευκαιρίας για να αλλάξουμε βαθιά, πέρα και από ό,τι απαιτεί μια στενή αντίληψη της επείγουσας αντιμετώπισης της νέας πρόκλησης.

Είναι πραγματικά εξαιρετικής σημασίας ότι ο Πρωθυπουργός, με το χθεσινό του διάγγελμα, επιλέγει τη δεύτερη προσέγγιση. Δεν ζητά απλώς την επιβεβαίωση ήδη διαμορφωμένων μέσα του θέσεων, αλλά σκέφτεται τη διαφορετική μορφή της κοινωνίας και του κράτους με όρους μέλλοντος. Οι παράμετροι που έθεσε αγγίζουν τη συγκυρία αλλά και την υπερβαίνουν, φιλοδοξώντας να την αξιοποιήσουν ως μοχλό προόδου. Από όσα ανέφερε, θα σταθώ ιδίως στην έννοια της λογοδοσίας, αυτού που οι αγγλοσάξονες ονομάζουν «accountability» και αποτελεί τη βάση της πολιτείας τους, όπως και στην αξιολόγηση του κράτους με βάση την αποτελεσματικότητά του, που συναρτάται σε μεγάλο βαθμό και με την εμπιστοσύνη των πολιτών απέναντί του.

Φυσικά, η όλη συζήτηση μόλις άρχισε. Αργά ή γρήγορα, όλες οι πολιτικές δυνάμεις θα καταθέσουν τις σκέψεις τους για την επόμενη μέρα. Δεν πρέπει να αποκλείουμε ευχάριστες εκπλήξεις και ένα γόνιμο διάλογο. Καθώς όμως σε ζητήματα χάραξης πολιτικής η κυβέρνηση θέτει και εκ του Συντάγματος τον τόνο, είναι σημαντικό ότι η συζήτηση για την «ετέρα μορφή» του κράτους και της κοινωνίας μας μετά από τη νέα κρίση φαίνεται πως αυτή τη φορά θα λάβει χώρα με όρους μέλλοντος και όχι παρελθόντος. Εξάλλου, οι δοκιμασίες για την κοινωνία, την οικονομία, την υγεία, για τον καθένα μας ξεχωριστά μέσα σε αυτή την πανδημική κρίση είναι τόσο έντονες που προμηνύουν την, αργά ή γρήγορα, Ανάσταση.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News