Μεταπανδημική οικονομία. Ενα κεφάλαιο, χίλιες λέξεις. Αναλυτές, ινστιτούτα, διεθνείς φορείς, τεχνοκράτες σπαταλούν πολύ, ψηφιακό πλέον, «μελάνι» για να προβλέψουν πώς θα είναι η επόμενη ημέρα για επιχειρήσεις και εργαζόμενους. Tο μόνο βέβαιο όμως αυτή τη στιγμή είναι… η αβεβαιότητα. Κάτι που ίσως, όμως, να κρύβει ανέλπιστες ευκαιρίες για μια χώρα όπως η Ελλάδα.

Ορισμένοι αναλυτές θεωρούν πως ένα δεδομένο που βρίσκεται σίγουρα στο τραπέζι μετά την πανδημία είναι η συνειδητοποίηση εκ μέρους πολλών επιχειρήσεων, παγκοσμίως, πως πρέπει να είναι, πλέον, περισσότερο και καλύτερα προετοιμασμένες για το απρόβλεπτο. Η Covid-19 ήλθε από το πουθενά και σάρωσε κάθε μοντέλο, επιχειρηματικό σχεδιασμό, σφυροκόπησε κραταιούς κλάδους, έφτιαξε φούσκες, δημιούργησε ευκαιρίες με έμφαση στους κλάδους των νέων τεχνολογιών, έφερε την τηλεργασία, επιτάχυνε τον ψηφιακό μετασχηματισμό και γέμισε το επενδυτικό σύμπαν, παγκοσμίως, με μια τεράστια ρευστότητα τρισεκατομμυρίων, που αναζητά αποδόσεις. Αύξησε παράλληλα και κατακόρυφα όμως την ανάγκη των επιχειρήσεων για πιο ασφαλή διασπορά κινδύνου, συνεπικουρούμενη φυσικά από άλλα σημαντικά γεγονότα των τελευταίων ετών, όπως ο εμπορικός πόλεμος ΗΠΑ – Κίνας, το Brexit.

Τι μπορεί να σημαίνει αυτό για μια χώρα όπως η Ελλάδα; Οτι ένας μεγαλύτερος αριθμός επιχειρήσεων ίσως επιλέξουν, ευκολότερα, σε μεσομακροπρόθεσμο ορίζοντα, μια χώρα με τα χαρακτηριστικά της Ελλάδας, ως hub για μέρος της παραγωγής τους, λαμβάνοντας τις αποφάσεις τους όχι –αποκλειστικά σχεδόν– με το κριτήριο του πολύ φθηνού εργατικού δυναμικού, αλλά και με άλλα ποιοτικά χαρακτηριστικά. Αυτό δεν μεταφράζεται σε παρέλαση πολυεθνικών που θα ξηλώνουν αλυσίδες μαζικής παραγωγής από χώρες όπως η Τουρκία ή η Κίνα ή η Ινδία και θα τις μεταφέρουν σε ελληνικά εδάφη. Κάποιες όμως, ειδικά εταιρείες στο χώρο των ψηφιακών υποδομών, της έρευνας και ανάπτυξης καινοτομιών για το μέλλον μεγάλων βιομηχανιών, όπως για παράδειγμα η επιλογή της Volkswagwen στην Αστυπάλαια για τα αυτοκίνητα του μέλλοντος ή η Microsoft, στον χώρο των υπηρεσιών, θα μπορούσαν να βρουν στην Ελλάδα μια ικανοποιητική βάση για μέρος των εργασιών τους.

Νομάδες σε… ψηλές ραχούλες;

Αυτό, υπό πολύ αυστηρές και συγκεκριμένες προϋποθέσεις, μπορεί να ενισχύσει την ελληνική οικονομία μεσομακροπρόθεσμα δημιουργώντας hub απασχόλησης και πόλο έλξης καλά αμειβόμενων στελεχών, ψηφιακών νομάδων που εκμεταλλεύονται το κύμα της αποδοχής της τηλεργασίας από μεγάλες πολυεθνικές, ή απλώς στελεχών που θα δουλέψουν εδώ όχι από επιλογή, αλλά επειδή τους στέλνει η εταιρεία τους. Πρόκειται για μια δεξαμενή που σίγουρα δεν επιλύει όλα μας τα προβλήματα, καθώς το επενδυτικό κενό που πρέπει να καλύψει η οικονομία είναι τεράστιο. Είναι όμως μια τάση που δεν πρέπει να αγνοήσουμε, ή που μάλλον αξίζει να δούμε σοβαρά. Υπό μία βασική προϋπόθεση… το γρήγορο και φθηνό Internet, επαρκείς υπηρεσίες γύρω από αυτό και στοιχειώδεις υποδομές για τις οικογένειες των νομάδων, βλέπε σχολεία, υγεία. Και σίγουρα όχι γραφειοκρατία. Με δυο λόγια, για να μπορέσει η Ελλάδα να σταθεί στο ύψος τέτοιου τύπου προκλήσεων που θα φέρει η μεταπανδημική, παγκόσμια, αγορά εργασίας πρέπει να «τρέξει» με ρυθμούς…«10G» και βλέπουμε.

Το να παίξει ανταγωνιστικά σε ένα τερέν όπως είναι η ψηφιακή ανάπτυξη, η καινοτομία και η έξυπνη αγορά εργασίας, πρέπει να διαθέτει αυτά τα χαρακτηριστικά στον πυρήνα της δικής της λειτουργίας, είτε μιλούμε για επιχειρήσεις είτε για δημόσια διοίκηση. Να είναι, κατά κάποιο τρόπο, πρωτεΐνη στο δικό της «DNA». Είναι αλήθεια πως τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει άλματα και μεγάλη πρόοδος σε πολλά, αλλά σίγουρα δεν είμαστε ακόμη εκεί. Μπορεί να διαθέτουμε υψηλό ποσοστό εξειδικευμένων στελεχών στους τομείς ψηφιακής ανάπτυξης, όμως ως οικονομία και επιχειρήσεις υστερούμε στους παγκόσμιους δείκτες, ενώ και ως ψηφιακές υποδομές, τώρα είναι που ξεκινούμε να επιταχύνουμε σε μια, σταθερά, αναπτυξιακή τροχιά.

Είναι επίσης αλήθεια ότι όσες φορολογικές απαλλαγές και να δώσει κάποιος σε μεγαλοστελέχη ξένων επιχειρήσεων για να ζήσουν το όνειρο του ψηφιακού νομάδα σε κάποια παραλία του Αιγαίου (μια πρωτοβουλία πολύ σημαντική, de facto), δεν θα τις αξιοποιήσουν όσο μπορούν εάν για να βρουν σήμα πρέπει να ανέβουν σε ψηλή ραχούλα…

Ούτε φυσικά μπορείς να έχεις τέτοιου τύπου φιλοδοξίες όταν τα στελέχη της εταιρείας που θα φέρει στην Ελλάδα για παράδειγμα μέρος των εργασιών της για έρευνα και ανάπτυξη, θα χρειαστούν μήνες για να βγάλουν έναν ΑΜΚΑ… Να μη μιλήσουμε για «φακελάκια», πολύμηνες αναμονές για ραντεβού σε δημόσια νοσοκομεία, υποτυπώδεις μόνο υπηρεσίες σε κέντρα υγείας και περιφερειακά νοσοκομεία, ανεπαρκείς υπηρεσίες πρωτοβάθμιας φροντίδας παιδιών, εάν κάποιος αποφασίσει να αποτραβηχτεί από πιο μεγάλα αστικά κέντρα….

Λεφτά έχουμε, χρόνο δεν έχουμε…

Eχουμε δρόμο και πολλά ακόμη να επιλύσουμε, καθώς μιλούμε για projects πολυεπίπεδα, που θέλουν και προσήλωση και συνεργασία και σχέδιο. Σίγουρα, δε, δεν μιλούμε για προσπάθειες τύπου one man show, καθώς απαιτείται διακυβερνητική και διυπουργική, συντονισμένη και αποτελεσματική συνεργασία. Ιδίως εάν διαθέτεις στο τραπέζι πολλά κεφάλαια μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης για τον ψηφιακό μετασχηματισμό της χώρας, που περιμένουν να τα αξιοποιήσεις.

Λεφτά έχουμε, διάθεση, ναι, ευκαιρίες υπάρχουν. Χρόνο δεν έχουμε, αλλά ας ελπίσουμε ότι όσοι πρέπει να τρέξουν ακόμη πιο γρήγορα το γνωρίζουν αυτό, αναγνωρίζοντας επίσης πως δεν είμαστε μόνοι… Υπάρχουν, για παράδειγμα και άλλες χώρες στην ΕΕ με θέα στη Μεσόγειο που μπορούν να στήσουν, ίσως πιο γρήγορα και πιο αποτελεσματικά, το brand του καλού προορισμού και που θα δώσουν γη και ύδωρ για να εκμεταλλευθούν όλες αυτές τις νέες τάσεις, μεταπανδημικά.

Ας μη χάσουμε και αυτό το τρένο. Αλλο δεν έχει.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News