Είναι 9 και κάτι, το βράδυ που ο καιρός το «γύρισε» απότομα. Μέσα στο 550, Κηφισιά-Παλαιό Φάληρο, πρόσωπα κουρασμένα και αδημονούντα να γυρίσουν σπίτι. Μπαίνει ένας μπαμπάς με τον γιό του –δεν θα είναι πάνω από οκτώ–, που γκρινιάζει και χτυπιέται. Σηκωνόμαστε, εγώ και μια κυρία, για να καθίσουν. Ο μικρός ναρκώνεται κολλώντας το μούτρο στο πιτσιλισμένο από τη βροχή τζάμι. Κοιτάζω τον εμφανώς ταλαιπωρημένο μπαμπά που, μαζί με το δικό του backpack, κρατάει και ένα δεύτερο με χρωματιστούς δεινόσαυρους.

Σκέφτομαι ότι η δική του γονεϊκότητα δεν μοιάζει με κανενός άλλου, ακριβώς όπως κανενός το παιδί δεν μοιάζει με το παιδί του άλλου.

Την περασμένη μέρα είχα δει το τελευταίο επεισόδιο του «Adolescence» («Εφηβεία») στο Netflix, τη σειρά που όλοι οι γονείς πρέπει να δουν (ή πρέπει να μη δουν, όπως το πάρει κανείς), το σπάνιο αυτό ορυκτό «αψεγάδιαστης τηλεόρασης» («flawless TV» το αποκάλεσε η Λούσι Μάνγκαν στον Guardian).

Το τελευταίο είναι ίσως το πιο «βαρετό» –από άποψη δράσης– επεισόδιο από τα τέσσερα. Γιατί είναι αυτό που επικεντρώνεται στους γονείς του 13χρονου Τζέιμι, ο οποίος κατηγορείται ότι δολοφόνησε με επτά μαχαιριές μια συμμαθήτριά του.

Οι γονείς αυτοί, λοιπόν, που καλούνται να αντιμετωπίσουν τον νούμερο 2 (στη μακρά λίστα με τους γονεϊκούς φόβους), δεν κακοποιούν ούτε παραμελούν. Ο μπαμπάς δεν είναι μάτσο και δεν βαράει, η μαμά δεν πίνει, η μεγαλύτερη κόρη δεν έχει κάνει τρεις εκτρώσεις ήδη από τα 16 της. Πρόκειται, εν ολίγοις, για μια «κανονική οικογένεια». Δεν υπάρχει δηλαδή τίποτα που να προϊδεάζει για αυτό το «ξένο» παιδί μέσα στο ίδιο τους το σπίτι.

Ταξίδι σε αχαρτογράφητα νερά

Η «Εφηβεία» είναι όμως μια σοκαριστική υπενθύμιση ότι η γονεϊκότητα είναι εκ προοιμίου ένα ταξίδι προς το άγνωστο. Και ότι μπορείς να μεγαλώνεις ένα παιδί που πολλές φορές δυσκολεύεσαι και εσύ ο ίδιος να αναγνωρίσεις ή να αποδεχτείς, ένα παιδί τελείως «διαφορετικό» από εσένα, από τις αξίες με τις οποίες εσύ μεγάλωσες, με τελείως άλλους κώδικες, ένα πλάσμα «αλλούτερο», σίγουρα όχι «δικό» σου.

Η εφηβεία τυχαίνει να είναι η περίοδος στο μεγάλωμα του παιδιού σου που αρχίζει και αχνοφαίνεται αυτή η δύσπεπτη συνειδητοποίηση. Διότι μέχρι τότε αναθρέφεις ένα πλάσμα με τη γλυκιά αυταπάτη ότι διατηρείς τον απόλυτο και παντοτινό έλεγχο.

Κάθε φορά που βλέπω αγχωμένες μαμάδες μικρών παιδιών που μου λένε «Εχει διαγώνισμα στη Γεωγραφία αύριο και δεν προλαβαίνει τη δραστηριότητα το απόγευμα…», θυμάμαι τον παλιό, υπερσυγκεντρωτικό, υπεραγχωμένο εαυτό μου και γελάω. Πρέπει να φτάσουν τα παιδιά σου στην εφηβεία για να καταρρεύσει σαν χάρτινος πύργος το τέλειο οικοδόμημα του μυαλού σου. Από μια ηλικία και μετά, ελάχιστα ξέρεις και ακόμα λιγότερα μπορείς να ελέγξεις.

Οι γονείς έχουν μείνει χιλιόμετρα πίσω

«Οταν εγώ μεγάλωνα, όταν είχες πρόβλημα με κάποιον το έλυνες στο προαύλιο και το ξέχναγες. Τώρα τα social media το κάνουν αδύνατο», θα πει ο σκηνοθέτης του «Adolescence» Φίλιπ Μπαραντίνι, πατέρας ο ίδιος μιας επτάχρονης.

Η βρετανική σειρά  του Netflix έρχεται, επιπλέον, να αποτυπώσει σε ποιο βαθμό η τεχνολογία ήρθε να μεγαλώσει και άλλο αυτή τη δεξαμενή γονεϊκή άγνοιας, προσθέτοντας μια νέα εφηβική γλώσσα, με νέους κώδικες (κόσμους ολάκερους), που ένας γονιός, όσο tech savvy και να λέει ότι είναι, ποτέ δεν θα καταφέρει να γνωρίσει.

Πιάνω κουβέντα για το θέμα με μια 30χρονη γυναίκα για την οποία η εφηβεία δεν είναι κάτι τόσο αμετάκλητο και μακρινό όσο για μένα. Moυ λέει ότι καταλαβαίνει πλήρως γιατί οι γονείς σήμερα δυσκολεύονται να προλάβουν τις όποιες εξελίξεις στην τεχνολογία. To χάσμα είναι τεράστιο, η ίδια που πήγαινε στο γυμνάσιο την περίοδο πάνω κάτω 2007-2009, «όταν είχε για τα καλά ξεκινήσει το Dark Web», σήμερα συχνά δεν καταλαβαίνει τίποτα από τα ποσταρίσματα της αδελφής της, που είναι έξι χρόνια μικρότερη.

Μου εξομολογείται π.χ. ότι, ενώ οι γονείς της τής απαγόρευαν δια ροπάλου να δει τους «Στάβλους της Ερριέτας Ζαΐμη» (!) στην ελληνική τηλεόραση, η ίδια είχε μυηθεί ήδη από το δημοτικό στο «Happy tree friends». Ενα φαινομενικά παιδικό καρτούν, που στην πραγματικότητα είναι ένα βίαιο, σπλάτερ κατασκεύασμα (που κάποιος νοσηρός εγκέφαλος βρήκε τρόπο να λανσάρει σε tweens, δηλαδή ηλικίες 9-12)

Της μιλάω για την τοξική αρρενωπότητα (αλλά και την τοξική θηλυκότητα) που ανθίζει στα σημερινά σχολεία –όπως φανέρωσε και το «Adolescence»–, αμφότερες καλά καμουφλαρισμένες πίσω από αιματηρές καρδούλες στο Insta.

«Ακόμα και αν δεν θέλεις να ψάξεις, όλα αυτά  θα σε βρουν μόνα τους», μου τονίζει. Η ίδια θυμάται ακόμα πόσο άσχημα είχε νιώσει στην Ε’ Δημοτικού όταν ένας συμμαθητής της –στην επαρχιακή πόλη που μεγάλωσε– τής είχε δείξει «σκληρή» τσόντα στο κινητό του («τότε είχαμε ακόμα τις συσκευές με τα κουμπάκια»). «Ηταν η πρώτη φορά που ήρθα σε επαφή με την αντικειμενοποίηση. Δεν ξεχνάω ποτέ πόσο άσχημα είχα νιώσει».

Στα τέλη γυμνασίου, πάλι, μια πιο «ψαγμένη» εξαδέλφη (από ιδιωτικό σχολείο στην Αθήνα) τής έδειξε ένα βίντεο που έκανε τότε θραύση (και στους έλληνες εφήβους), με δύο κορίτσια που έτρωγαν τα κόπρανά τους. «Πρώτα μου έδειξε διάφορα βίντεο με αντιδράσεις ανθρώπων που το είχαν δει. Υστερα το… real thing. Η μάνα μου δεν είχε ιδέα, φυσικά. Νομίζω ότι είστε ο πρώτος “ενήλικας” στον οποίο το εξομολογούμαι αυτό!».

Αναλογίζομαι πως όταν συνέβαιναν αυτά η κόρη μου ήταν νήπιο και ο γιός μου βρέφος. Σκέφτομαι, σε πανικό πλέον, τι έχει έκτοτε κυκλοφορήσει και σε τι βαθιά άγνωστο για μένα έχουν εκτεθεί τα δικά μου παιδιά, που μεγάλωσαν στον απόηχο του μεγάλου rewiring (δηλ. 2010-2015), όταν απίστευτες τεχνολογικές αλλαγές αλληλεπίδρασαν με κοινωνικές τάσεις, μεταμορφώνοντας ριζικά τις ζωές των εφήβων. Και σε τι αχαρτογράφητα νερά εκτίθενται οι σημερινοί έφηβοι κάθε μέρα που περνάει.

Ισως, τελικά, λίγος τρόμος να χρειάζεται. Αυτό δεν προκαλεί στους περισσότερους από εμάς το «Adolescence»; «Δεν είναι όμως οδύνη για χάρη της οδύνης», όπως θα γράψει σοφά η τηλεκριτικός των Νew York Times Μάργκαρετ Λάιονς. «Χρησιμοποιεί τον πόνο και το σοκ σαν μια πλαινή πόρτα σε πιο ενδιαφέροντα ερωτήματα και κοινωνική κριτική».

Για να παρηγορηθώ κάπως, θυμάμαι αυτά που μου έχει πει μια ειδικός ψυχικής υγείας για τη σημερινή γενιά εφήβων. Πόσες ξεχωριστές ποιότητες έχει, πόση προσαρμοστικότητα και πόσο ρεαλισμό μπορεί να επιστρατεύσει, με πόση τόλμη μιλάει για τραύματα και αρνητικά συναισθήματα. Αλλά και πόση ανάγκη έχουν αυτά τα μεγάλα παιδιά του 2025 από αισιοδοξία, που εμείς οι γονείς τους καλούμαστε πάση θυσία να τους εμπνεύσουμε.

Ας κοιμόμαστε, λοιπόν, ήσυχοι ότι οι δικοί μας έφηβοι δεν είναι ο Τζέιμι του «Αdolescence». Μόνο ας μην επαναπαυόμαστε.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News