«Μεγάλη μπουκιά φάε, μεγάλο λόγο μην πεις». Σας ταιριάζει για Χριστούγεννα και Πρωτοχρονιά; Σαν να λες, «το μέλλον άδηλον, ας φάω ένα μελομακάρονο». Τα τελευταία χρόνια, η γενιά που είναι σήμερα στα πράγματα, θυμάται με πικρό χαμόγελο τις θεωρίες περί «τέλους της Ιστορίας» και τα παράπονα της δεκαετίας του 2000 ότι «εμείς δεν έχουμε ζήσει τίποτα». Δεν έχετε ζήσει; Ορίστε…

Περιμένοντας το 2025, ας πάμε για λίγο πίσω στο 2019, για να δούμε χρόνο με τον χρόνο ποιο ήταν το κλίμα στις πέντε προηγούμενες εορταστικές περιόδους και τι περιμέναμε τότε από το νέο έτος. Με άξονα τα πρωτοχρονιάτικα μηνύματα του Πρωθυπουργού, που παραδοσιακά στέλνουν μήνυμα αισιοδοξίας, όσα θα θυμηθείτε θα επιβεβαιώσουν πιστεύω τις υποψίες σας:

—Παρότι ως χώρα περάσαμε σε φάση πολιτικής σταθερότητας, διανύουμε μια εποχή πρωτοφανούς ρευστότητας και αστάθειας. Τόσο που η οποιαδήποτε πρόβλεψη για το αύριο δεν αξίζει καν τον κόπο…

Μετρώντας, λοιπόν, αντίστροφα:

♦ Τα Χριστούγεννα του 2019 κανείς δεν μπορούσε να προβλέψει τι θα επακολουθούσε. Η συζήτηση αφορούσε το όνομα του νέου Προέδρου της Δημοκρατίας και ο Πρωθυπουργός, που βρέθηκε για ολιγοήμερες διακοπές στο Μέτσοβο, είχε πει στους πολιτικούς συντάκτες ότι θα αποφάσιζε στο βουνό. Η απόφαση ήταν η Κατερίνα Σακελλαροπούλου.

Στο πρωτοχρονιάτικο μήνυμα για το 2020, ο κ. Μητσοτάκης στεκόταν στη μείωση του ΕΝΦΙΑ και σειράς φόρων αλλά και στη νέα δεκαετία που όπως ανέφερε «φέρνει πρωτόγνωρες προκλήσεις. Από τη γεωστρατηγική αστάθεια στον πλανήτη και την κλιματική κρίση μέχρι την “έκρηξη” της τεχνολογίας και τις συνέπειές της».

—Το νέο έτος έφερε όντως πρωτόγνωρες προκλήσεις. Αλλά διαφορετικές από τις αναμενόμενες. Αυτές άρχισαν με την υβριδική επίθεση της Τουρκίας στον Εβρο (τέλος Φεβρουαρίου) και το μέγα γεγονός της πανδημίας που οδήγησε στα πρώτα μέτρα από τις αρχές Μαρτίου. Το πρώτο lockdown απέδωσε καρπούς και η χώρα έλαβε τα εύσημα του διεθνούς Τύπου και των ειδικών. Η χρονιά συνεχίστηκε με την ελληνοτουρκική ένταση στην ανατολική Μεσόγειο τον Αύγουστο και την έξαρση των κρουσμάτων της πανδημίας στη Θεσσαλονίκη τον Νοέμβριο και τον Δεκέμβριο του 2020, εν αναμονή των εμβολίων. Ασφαλώς, η διαχείριση της πανδημίας, γεγονός απρόβλεπτο σε παγκόσμια κλίμακα, κυριάρχησε στην πολιτική επικαιρότητα.

♦ Τα Χριστούγεννα του 2020, με την πανδημία σε πλήρη εξέλιξη ο Πρωθυπουργός εμβολιάστηκε on camera στις 27 Δεκεμβρίου, στέλνοντας μήνυμα για την έλευση του πιο αποτελεσματικού όπλου κατά της Covid-19. Τα μέτρα ήταν πολύ αυστηρά, δεν επιτρέπονταν πάρτι και εορταστικές εκδηλώσεις, ούτε μετακινήσεις μεταξύ των νομών. Ενδεικτικά, την ημέρα των Χριστουγέννων επιτρεπόταν η μετακίνηση στα οικογενειακά τραπέζια «για δύο άτομα, συγγενείς πρώτου βαθμού με μάσκες στο αυτοκίνητο και ανήλικα τέκνα αν υπάρχουν». Η μετακίνηση γινόταν με SMS στο 13033, κωδικός 6, και μόνο μέχρι τις 22.00 το βράδυ, αυστηρά…

Στο πρωτοχρονιάτικο μήνυμα για το 2021 ο κ. Μητσοτάκης στάθηκε στις «πρωτόγνωρες δυσκολίες» της πανδημίας, θυμήθηκε τον Εβρο και την Ανατολική Μεσόγειο και τόνισε ότι «το εμβόλιο κατά του Covid αποτελεί το πρωτοχρονιάτικο δώρο του 2021». Αναφέρθηκε ακόμη στην επερχόμενη τότε επέτειο της Επανάστασης του 1821 και την ολοκλήρωση 200 χρόνων εθνικής πορείας.

—Το 2021 ήταν ή δεύτερη χρονιά της πανδημίας. Σε πολιτικό επίπεδο ήταν η χρονιά που η αντιπολίτευση, με έναυσμα την υπόθεση Λιγνάδη, επένδυσε στην ελληνική εκδοχή της θεωρίας συνωμοσίας QAnon (που κοντολογίς λέει ότι οι κρατούντες είναι μια μυστική σέχτα παιδεραστών) και στα διαδικτυακά hashtag «#ΝΔ_Παιδεραστές» και «#Mητσοτάκη_γα@μ@@@». Η προσπάθεια αυτή, παρότι αρχικά δημιούργησε θόρυβο, έμελλε να γυρίσει μπούμερανγκ για τον ΣΥΡΙΖΑ. Και πάλι ένα απρόβλεπτο γεγονός (εγχώριο αυτή τη φορά) κυριάρχησε στην πολιτική επικαιρότητα.

♦ Τα Χριστούγεννα του 2021, ήταν η δεύτερη εορταστική περίοδος με περιορισμούς λόγω Covid και την παραμονή της Πρωτοχρoνιάς o Πρωθυπουργός βρέθηκε κοντά σε μοτοσικλετιστές της ομάδας ΔΙΑΣ που εκτελούσαν τη νυχτερινή τους βάρδια ως τα ξημερώματα της Πρωτοχρονιάς. Το κλίμα ήταν αυτό της ελπίδας ότι μέσα στο 2022 η πανδημία θα άρχιζε να υποχωρεί και η κανονικότητα να επιστρέφει.

Στο πρωτοχρονιάτικο μήνυμα για το 2022 ο Πρωθυπουργός περιέγραφε την πραγματικότητα. Το 2021, είπε, «κλείνει σχεδόν όπως ξεκίνησε: με επιφυλακή για την πανδημία και προσοχή στην οικονομία». Υπογραμμίζοντας την άψογη διαδικασία των εμβολιασμών κατά της Covid-19, ανέφερε: «Σήμερα, το 80% των ενηλίκων Ελλήνων, 4 στους 5 δηλαδή, έχει επιλέξει να θωρακίσει την υγεία του».

—Το 2022 ωστόσο δεν έμεινε στην ιστορία ως η χρονιά που υποχώρησε η πανδημία και επιστρέψαμε στην ομαλότητα, αλλά ως η χρονιά που ξέσπασε πόλεμος στην Ευρώπη, με την εισβολή του Πούτιν στην Ουκρανία (24/2/2022). Ο πόλεμος προκάλεσε παγκόσμια ανησυχία, ενεργειακή κρίση και επέτεινε ένα φαινόμενο που είχε ήδη αρχίσει και παραμένει μαζί μας: τον πληθωρισμό. Κάπως έτσι, για τρίτη συνεχόμενη χρονιά, τα γεγονότα καθόρισαν την ατζέντα και όχι τα σχέδια για το νέο έτος.

♦ Τα Χριστούγεννα του 2022, τα τέταρτα με τον κ. Μητσοτάκη Πρωθυπουργό, ο πληθωρισμός πλήττει ήδη τα νοικοκυριά, ωστόσο κλείνει μια δεύτερη χρονιά με ισχυρή ανάπτυξη (5,6% το 2022), μετά το 8,4% του 2021 που ακολούθησε το πανδημικό υφεσιακό σοκ του 2020: -9,3%.

Στο πρωτοχρονιάτικο μήνυμα για το 2023 ο πρωθυπουργός στέκεται στη μείωση της ανεργίας και στις πρώτες αυξήσεις στις συντάξεις μετά από πολλά χρόνια. Το 2023 είναι μία εκλογική χρονιά και ο κ. Μητσοτάκης τονίζει πως «δεν πρόκειται να παρασυρθώ σε πλειοδοσία υποσχέσεων».

—Κι ενώ το πολιτικό σκηνικό ήταν γεμάτο σενάρια για τον χρόνο των εκλογών, στις 28 Φεβρουαρίου του 2023 η ασύλληπτη τραγωδία των Τεμπών κάλυψε με ένα κύμα θρήνου και οργής κάθε σκέψη για οτιδήποτε άλλο. Το σιδηροδρομικό δυστύχημα που προκάλεσε 57 νεκρούς, στην πλειοψηφία τους νέα παιδιά, έγινε επί ενάμισι μήνα το ένα και μοναδικό θέμα συζήτησης στη χώρα. Τις αυθόρμητες εκδηλώσεις διαμαρτυρίας των νέων κατά τις πρώτες ημέρες ήρθαν να «πλαισιώσουν» —αν όχι να καπελώσουν— τα κόμματα της αντιπολίτευσης και ακολούθησε σφοδρή αντιπαράθεση με την κυβέρνηση.

Στο Μαξίμου, όπου πριν την τραγωδία είχαν αποφασιστεί εκλογές για τις 9 Απριλίου, με προκήρυξη πιθανότατα στις 8 Μαρτίου, το σχέδιο (που δεν είχε ανακοινωθεί, αλλά είχε γραφτεί στις πολιτικές στήλες) πετάχτηκε όπως ήταν στον κάλαθο των αχρήστων. Στις δίδυμες εθνικές εκλογές (Μάιος – Ιούνιος 2023) η ΝΔ επικράτησε με ποσοστό κοντά στο 41% και ο κ. Μητσοτάκης ορκίστηκε για δεύτερη φορά Πρωθυπουργός. Ο ΣΥΡΙΖΑ υποχώρησε στο 17,8% και ο αρχηγός του Αλέξης Τσίπρας παραιτήθηκε.

Το φθινόπωρο του 2023 η ΝΔ κέρδισε τον πρώτο γύρο των αυτοδιοικητικών εκλογών και έχασε τον δεύτερο, καταγράφοντας το πρώτο αρνητικό αποτέλεσμα μετά από τέσσερα χρόνια νικών. Το μέγα γεγονός του 2023 ήταν ασφαλώς τα Τέμπη. Οσο κι αν κάποιος γνώριζε την κακή κατάσταση των σιδηροδρόμων —μετά από δεκαετίες υποβάθμισης και κακοδιαχείρισης— κανείς δεν μπορούσε να προβλέψει, ούτε και να συλλάβει το μέγεθος της τραγωδίας.

♦ Τα Χριστούγεννα του 2023, ο πληθωρισμός ήταν πλέον το βασικό θέμα συζήτησης και το κύριο πρόβλημα που ανέφεραν οι πολίτες στις δημοσκοπήσεις. Στη διεθνή του διάσταση, αρχικά αυτή της παγκόσμιας εφοδιαστικής αλυσίδας (λόγω Covid) και της ενεργειακής κρίσης (λόγω του πολέμου στην Ουκρανία) είχαν προστεθεί και εγκατασταθεί για τα καλά οι εγχώριες παθογένειες, όπως οι στρεβλώσεις στην εφοδιαστική αλυσίδα και η λειτουργία καρτέλ ιδίως στα τρόφιμα και στα είδη πρώτης ανάγκης.

Στο πρωτοχρονιάτικο μήνυμα για το 2024, ο Πρωθυπουργός στέκεται στην ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας το 2023 για τα ελληνικά ομόλογα (εξέλιξη-κλειδί που επανέφερε τη χώρα στην κανονικότητα μετά τα μνημόνια), στη μείωση της ανεργίας και τη στήριξη των εισοδημάτων. Θέτει ως βασικό στόχο «την αντιμετώπιση της ακρίβειας, που ακόμη δυσκολεύει τα νοικοκυριά». Σε ό,τι αφορά το διεθνές περιβάλλον αναφέρεται μεταξύ άλλων στην επερχόμενη εκλογική αναμέτρηση στις ΗΠΑ…

—Το απρόβλεπτο, όπως συνέβη και τα περασμένα χρόνια, είναι αυτό που καθορίζει ξανά την εγχώρια πολιτική ατζέντα. Η ΝΔ, που στόχευσε στο 33% στις ευρωεκλογές του Ιουνίου λαμβάνει 28%. Ακολουθεί εσωκομματική αντίδραση από δύο πρώην πρωθυπουργούς, τους Κώστα Καραμανλή και Αντώνη Σαμαρά, που μιλούν μαζί την 1η Ιουλίου στο Πολεμικό Μουσείο με αιχμή τα εθνικά θέματα. Το 28% στις ευρωεκλογές βγάζει στην επιφάνεια πικρίες και οι δύο «πρώην» δεν παρίστανται στους εορτασμούς για τα 50 χρόνια της Νέας Δημοκρατίας στις 4 Οκτωβρίου. Ωστόσο μετά τη διαγραφή Σαμαρά από τον Μητσοτάκη τον Νοέμβριο, η ΝΔ ανακάμπτει δημοκοπικά στις μετρήσεις του Δεκεμβρίου πλησιάζοντας στην εκτίμηση ψήφου στο 30%. Δεύτερο κόμμα και αξιωματική αντιπολίτευση είναι πλέον το ΠΑΣΟΚ, ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ κινείται σε μονοψήφια ποσοστά.

♦ Τα Χριστούγεννα του 2024, τα έκτα Χριστούγεννα της πρωθυπουργίας Μητσοτάκη, είναι τα τρίτα όπου η βασική ανησυχία των πολιτών είναι η ακρίβεια (μετά από αυτά του 2022 και του 2023).

Στο πρωτοχρονιάτικο μήνυμα για το 2025, δεν γνωρίζουμε τι θα πει ο Πρωθυπουργός. Θα το μάθουμε στις 31 Δεκεμβρίου το απόγευμα λίγο πριν τα δελτία ειδήσεων την παραμονή της Πρωτοχρονιάς. Ωστόσο τα κουκιά είναι μετρημένα. Η νίκη Τραμπ στις ΗΠΑ υπογράμμισε τις εκλογικές επιπτώσεις του πληθωρισμού κόντρα στην καλή πορεία των δεικτών, ενώ η άνοδος της Ακροδεξιάς στην Ευρώπη είναι ένα καμπανάκι για όλους. Η πολιτική και οικονομική σταθερότητα στην Ελλάδα προβάλλεται ως απρόσμενη εξέλιξη απέναντι στα προβλήματα της Γερμανίας και της Γαλλίας. Από την άλλη, η δυσφορία από τον πληθωρισμό, αποδείχτηκε το 2024 ότι μπορεί να γίνει πολιτικά καταστροφική για όσους την υποτιμούν.

Η βεβαιότητα… του απρόβλεπτου

Οποιες κι αν είναι οι προκλήσεις, οι ελπίδες και οι προσδοκίες που θα περιληφθούν στο μήνυμα του κ. Μητσοτάκη, οι πιθανότητες, κρίνοντας με βάση όσα συνέβησαν τα προηγούμενα πέντε έτη (2020-2024), είναι να βιώσουμε και πάλι ανατροπές και απρόβλεπτα γεγονότα.

Ετσι όπως έχει γίνει ο κόσμος (και η ειδικότερα η ευρύτερη γειτονιά μας) αλίμονο αν μπορεί κάποιος να ισχυριστεί ότι δύναται να προβλέψει το εντελώς απρόβλεπτο 2025 με τα αμέτρητα διακυβεύματα: προεδρία Τραμπ (δασμοί, ΝΑΤΟ κλπ.), Ουκρανία, Γάζα, Συρία, εκλογές στη Γερμανία, πολιτικο-οικονομική αναταραχή στη Γαλλία, σχέσεις ΗΠΑ-Κίνας και τόσα ακόμη «καυτά σημεία».

Στην εποχή της διακινδύνευσης ο σχεδιασμός έχει ίσως μικρότερη αξία από τη δυνατότητα έγκαιρης και σωστής αντίδρασης στο απρόβλεπτο. Που τείνει να γίνει η νέα κανονικότητα. Ισως αυτό να εξηγεί και την ανθεκτικότητα του κ. Μητσοτάκη που, παρά τα μεγάλα προβλήματα, επενδύει πολιτικά στη σταθερότητα.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News