Η συνάντηση του έλληνα Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη με τον αντιπρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αρμόδιο για το Foresight, κ. Σέφκοβιτς, σήμανε την επίσημη είσοδο της Ελλάδας στην ομάδα των χωρών που διαθέτουν στην κυβερνητική τους δομή, τμήμα Μακροπρόθεσμου Στρατηγικού Σχεδιασμού για το Μέλλον.

Η Ελλάδα και η Ομάδα Foresight υπό τον Πρωθυπουργό έχει ήδη αναλάβει να οργανώσει τη σκέψη της κυβέρνησης για το Μέλλον μέσα από δύο απαραίτητα εργαλεία προετοιμασίας και ανίχνευσης των μελλοντικών τάσεων και προκλήσεων.

Το πρώτο είναι ένας δείκτης για το Μέλλον. Οι χώρες, οι διεθνείς οργανισμοί, η ακαδημαϊκή κοινότητα διαθέτουν πολλούς δείκτες καταγραφής της υπάρχουσας ή παρελθούσας κατάστασης, βάσει των οποίων εξάγονται συμπεράσματα και προκαλούνται εκτιμήσεις για το μέλλον. Σύνθετοι Δείκτες υπάρχουν για διάφορα θέματα, π.χ. Cost of Living Index (που συνθέτει το κόστος διαφόρων καταναλωτικών προϊόντων) ή ο Dow Jones Industrial Average (που συνθέτει την τιμή μετοχών επιλεγμένων εταιριών.) Ο πλέον γνωστός, όμως, είναι το ΑΕΠ.

H Ομάδα Foresight όμως έχει προχωρήσει σε ένα δείκτη που θα συνιστά «υπόσχεση μέλλοντος» και όχι καταγραφή παρελθόντος. Ο SOFI index (State of the Future Index), θα μπορούσε να αποτελέσει σημείο αναφοράς και να παίξει ρόλο στη διαμόρφωση του μέλλοντος. Σε αυτή την περίπτωση ο SOFI θα ξεπεράσει τον παθητικό του ρόλο, θα επιβραβεύει τα θετικά και θα υπογραμμίζει τα αρνητικά, συμβάλλοντας έτσι στην αλλαγή της πολιτικής.

Σε επίπεδο κράτους, ο δείκτης SOFI μπορεί να εφαρμοστεί για τη συγκριτική παρακολούθηση της κατάστασης ενός κράτους δια μέσου της παρόδου των ετών, προσφέροντας έτσι μια συνεκτική παρουσίαση της ιστορικής του πορείας με το βλέμμα πάντα προς το μέλλον.

Οι μεταβλητές που χρησιμοποιούνται για την κατασκευή του δείκτη SOFI θα πρέπει να μπορούν να αποτυπώσουν τις σημαντικότερες διαστάσεις των διαφόρων θεματικών κατηγοριών στις οποίες εντάσσονται, για παράδειγμα, τις σημαντικότερες διαστάσεις της οικονομίας, της κοινωνίας, του φυσικού περιβάλλοντος κ.ά. O δείκτης αυτός θα κατασκευαστεί για πρώτη φορά για την Ελλάδα.

Οι μεταβλητές που χρησιμοποιούνται βασίζονται  στις εξής πέντε θεματικές κατηγορίες:

• Κοινωνία & Πολιτισμός,
• Φυσικό Περιβάλλον,
• Πολιτική & Δίκαιο,
• Οικονομία,
• Τεχνολογία & Υποδομές.

Το δεύτερο εργαλείο που θα συμβάλει στη διαμόρφωση γνωσιακής κουλτούρας και αντίληψης για την πρόσεγγιση του μέλλοντος ως τρόπο σκέψης και όχι απλώς ως χρονικό σημείο, είναι η πρωτοβουλία για την ίδρυση Μεταπτυχιακού Τμήματος Future Studies.

Η αξία της δομημένης σκέψης του μέλλοντος με έναν πιο  ελεύθερο δημιουργικό τρόπο, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης εργαλείων της Στρατηγικής Προοπτικής Διερεύνησης, αποδείχθηκε πρώτα στον ιδιωτικό τομέα.

Η Στρατηγική Προοπτική Διερεύνηση είναι ένας τομέας των Σπουδών για το Μέλλον (Future Studies), που επικεντρώνεται στη δομημένη προληπτική σκέψη κατά τη διαδικασία λήψης αποφάσεων. Οι επαγγελματίες της προοπτικής διερεύνησης είναι έμπειροι στις διαδικασίες αναγνώρισης ασθενών ή αναδυόμενων σημάτων, καθώς και δυνάμεων διαταραχής ή παραγόντων κοινωνικής αλλαγής. Αναπόσπαστο μέρος της στρατηγικής προοπτικής διερεύνησης είναι η δημιουργία «εναλλακτικών μελλοντικών σεναρίων» στο πλαίσιο της υποστήριξης ενός οργανισμού ή μιας κοινότητας ώστε να σχεδιάσει και να προχωρήσει προς το «επιθυμητό» μέλλον της.

Ο βασικός στόχος των σπουδών σε αυτό το επίπεδο είναι να αναδείξει την αξία της δομημένης διερεύνησης του μέλλοντος για τον στρατηγικό σχεδιασμό, αλλά κυρίως για τη διασφάλιση της ανθεκτικότητας και την ανάπτυξη καινοτομίας στο παρόν.

To υπόβαθρο του Foresight αποκτά πλέον θεωρητικές βάσεις και απτές και άμεσα υλοποιήσιμες προεκτάσεις. Η συνεισφορά του στην κυβέρνηση δεν είναι μόνο θεωρητικού επιπέδου. Η χώρα αποκτά μεθόδους και παραμέτρους εκτίμησης του μέλλοντος και των εναλλακτικών σεναρίων που απαιτούνται για την κατάλληλη προετοιμασία της.

---

* O Γρηγόρης Δημητριάδης είναι γενικός γραμματέας του Πρωθυπουργού.

* Ο Γιάννης Μαστρογεωργίου είναι γενικός γραμματέας Επικοινωνίας και Ενημέρωσης.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News