Την ώρα που ο Μάριο Ντράγκι προειδοποιούσε ότι αν η Ευρώπη δεν καινοτομήσει θα πεθάνει, η Ελλάδα (όπως κάνουν όλες οι χώρες της δυτικής Ευρώπης) αποφάσιζε ότι πρέπει να δημιουργηθούν κοινωνικές κατοικίες, αντί για την προαναγγελθείσα αλλά ναυαγισμένη πλέον ιδέα για ένα τεχνολογικό πάρκο στο εργοστάσιο της ΧΡΩΠΕΙ (δεν υπήρξε ενδιαφέρον από την αγορά).

Η απόφαση, λοιπόν (που ομολογουμένως άργησε), να φτιαχτούν σπίτια για μη προνομιούχους συμπολίτες μας στα 18.000 τ.μ. της ΧΡΩΠΕΙ, μεταξύ Αθήνας και Πειραιά, εκ πρώτης όψεως μοιάζει αντι-αναπτυξιακή. Σαν να επιλέγουμε τον κεντρικό σχεδιασμό της ΕΣΣΔ και να χάνουμε την τεχνολογική εξέλιξη, όπως έκαναν οι Σοβιετικοί τη δεκαετία του 1980 (τα περιγράφει ωραία ο Μίμης Ανδρουλάκης στο πολυσήμαντο «Κάτω από τις Στάχτες», μεταφέροντας τις επισκέψεις του στη Μόσχα των ’80s). Από την άλλη, είναι μέτρο ζωτικής σημασίας και κοινής λογικής: Διότι, για να καινοτομήσεις πρέπει πρώτα να μπορείς να ζήσεις.

Σύμφωνοι, η φαντασίωση που καλλιεργούν τα προεκλογικά σποτ των κομμάτων, που πριν από κάθε κάλπη υπόσχονται ότι από το ΙΚΑ Καλλιθέας θα περάσουμε την επόμενη κιόλας μέρα στην καινοτομία της Σίλικον Βάλεϊ, είναι ελκυστική. Και ο σωστός δρόμος, παρότι δεν χρειάζεται να γίνουμε όλοι startuppers (επιτρέπεται δηλαδή, αν δεν θέλει κάποιος, να μη γίνει).

Το θέμα είναι πώς φτάνεις εκεί; Διότι κανονικά –και όχι μόνο προεκλογικά– ο στόχος είναι να μπορούν να φτάσουν στην επιτυχία περισσότερες από μία ή δύο εξαιρέσεις που θα πουλήσουν μια ωραία ιδέα στο εξωτερικό (για να συναντηθούν στη συνέχεια με έναν πολιτικό αρχηγό που θέλει να περάσει το σωστό μήνυμα: στηρίζω την καινοτομία).

Ωραίες οι ιστορίες όσων ξεκίνησαν από ένα γκαράζ και έγιναν δισεκατομμυριούχοι στις ΗΠΑ, αλλά κάτι πρέπει να γίνει και με αυτούς που ασφυκτιούν μένοντας ακόμα με τους γονείς τους στα 80 τ.μ. ενός διαμερίσματος στον Αγιο Ελευθέριο στην Αθήνα ή στην Τούμπα της Θεσσαλονίκης.

Η καινοτομία, η επιχειρηματικότητα, η αριστεία στην έρευνα και στην ιατρική, τα επιτεύγματα στον χώρο των γραμμάτων και των τεχνών, εκκινούν από βασικές ανθρώπινες –άρα κοινωνικές– προϋποθέσεις. Αυτές είναι που ανοίγουν στους ανθρώπους τις ευκαιρίες που πρέπει να προσφέρονται σε μια ευρωπαϊκή χώρα που σέβεται τον εαυτό της – ειδικά σε ό,τι αφορά τους νέους.

Ομως η σημερινή κατάσταση στην αγορά ακινήτων προσφέρει ευκαιρίες για επιπλέον εισόδημα (μέσω Airbnb) σε ένα μέρος των πολιτών, κάνοντας χειρότερη τη ζωή –και στερώντας ευκαιρίες– από ένα άλλο τμήμα της κοινωνίας. Αυτό αντιβαίνει στη βασική αρχή του μεγαλύτερου πολιτικού φιλοσόφου του 20ού αιώνα για τον φιλελεύθερο κόσμο, του Τζον Ρολς, που υποστήριξε ότι οι ανισότητες επιτρέπονται ΜΟΝΟ όταν βοηθούν τους λιγότερο ευνοημένους και λιγότερο προνομιούχους. Αν λοιπόν διάβαζαν τα βασικά της πολιτικής θεωρίας του καιρού μας, κάποιοι ίσως να το είχαν αντιληφθεί νωρίτερα.

Διότι είναι προφανές ότι αυτό το επιπλέον εισόδημα από τα Airbnb και τα πανάκριβα ενοίκια δεν κερδίζεται εν κενώ ή με τη δημιουργία μιας νέας αγοράς που φέρνει ανάπτυξη, καινοτομία και θέσεις εργασίας. Κερδίζεται εις βάρος όσων δεν διαθέτουν ή δεν κληρονόμησαν ένα διαμέρισμα. Αρα το κέρδος για ένα τμήμα της κοινωνίας –κατά κανόνα περισσότερο προνομιούχο, καθώς κατέχει ακίνητα– προκαλεί ζημιά για την πορεία ζωής και την επιδίωξη της ευτυχίας σε ένα άλλο τμήμα της κοινωνίας, κατά κανόνα λιγότερο προνομιούχο, καθώς δεν κατέχει ακίνητα. Τους στερεί τον δικό τους αέρα για να αναπνεύσουν, να ξεκινήσουν τη ζωή τους και να φύγουν από το παιδικό δωμάτιο. Και αυτό «απαγορεύεται» με βάση τις αρχές του κοινωνικού φιλελευθερισμού.

Λογική και εμμονές

Είναι πολύ απλό αλλά και πολύ δύσκολο να το καταλάβουν κάποιοι, ιδίως όσοι σκέπτονται με κουτάκια και στερεότυπα. «Η έλλειψη προσιτής και επαρκούς στέγης πιέζει αφόρητα». Δεν το λέω εγώ, το δήλωσε η Σοφία Ζαχαράκη παρουσιάζοντας την Παρασκευή τα κυβερνητικά σχέδια για τη στέγη. Η υπουργός Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας προέρχεται, όπως είναι γνωστό, από την κοινωνία, και ευτυχώς αντισταθμίζει κάπως όσους παραμένουν σε μια γυάλα.

Είναι άραγε αρχειομαρξιστής ο Μακρόν, που επενδύει δισεκατομμύρια στην κοινωνική κατοικία και νοικιάζει σε μη προνομιούχους πολίτες διαμερίσματα στα ακριβότερα διαμερίσματα του Παρισιού (με θέα στον Πύργο του Αϊφελ, διαβάστε τι συμβαίνει στους New York Times); Μάλλον όχι. Είναι ένας ρεαλιστής πολιτικός, που γνωρίζει ότι πριν μπει κάποιος σε μια θερμοκοιτίδα (incubator) επιχειρηματικότητας, θα πρέπει πρώτα να μπει σε ένα σπίτι. Κάτι τέτοιο πάει να γίνει και εδώ και (παρότι άργησε) είναι θετικό. Ενώ πολύ θα ήθελα να το δω να συμβαίνει και στο Κολωνάκι, στη Φιλοθέη, στην Κηφισιά και στη Γλυφάδα.

Επομένως, ναι, καινοτομία παντού, υποστήριξη στη νεοφυή επιχειρηματικότητα, αλλά και ρεαλισμός. Αλλιώς θα μείνουμε με τις παρουσιάσεις PowerPoint και τα προεκλογικά σποτ που απεικονίζουν χαρούμενους startuppers, αλλά δυστυχώς ούτε τρώγονται ούτε μας προστατεύουν από τη βροχή. Μόνο με αυτά, οι νέοι θα μένουν εγκλωβισμένοι στο παιδικό δωμάτιο.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News