Λίγους μήνες πριν από τις εκλογές του περασμένου Ιουνίου, ο Κυριάκος Μητσοτάκης στη θεματική συνέντευξη του για την οικονομία, ερωτηθείς από το Protagon ποιο πρόβλημα θα ιεραρχούσε πρώτο για την κοινωνία με μια λέξη απάντησε ευθαρσώς: «η ακρίβεια».

Eίναι γεγονός ότι έξι μήνες μετά από τις εκλογές η ακρίβεια είναι το κύριο πρόβλημα όχι μόνο για την κοινωνία αλλά και για την ίδια την κυβέρνηση καθώς αποδείχθηκε ότι ο πληθωρισμός έπαψε να είναι «εισαγόμενος». Και ότι τα μέτρα, όπως το καλάθι του νοικοκυριού, το market pass στους οικονομικά αδύναμους, η εντατικοποίηση των ελέγχων και τα πρόστιμα για αισχροκέρδεια που επιβλήθηκαν σε σούπερ-μάρκετ και πολυεθνικές εταιρίες, δεν απέδωσαν τους αναμενόμενους καρπούς.

Δηλαδή δεν αποδείχθηκαν αρκετά για να συγκρατήσουν τον πληθωρισμό στα τρόφιμα και τα είδη βασικής ανάγκης που μπαίνουν στο καλάθι του νοικοκυριού.

Αυτό που αποδείχθηκε είναι ότι, αντίθετα με ό,τι συμβαίνει επί χρόνια στην αγορά κινητής τηλεφωνίας, όπου τα τιμολόγια μειώνονται και οι προσφορές εντείνονται (κάτι που ελπίζει η κυβέρνηση ότι θα συμβεί και στην αγορά ηλεκτρισμού με τα χρωματιστά τιμολόγια ρεύματος) το «αόρατο χέρι» δεν λειτουργεί στην αγορά των σούπερ μάρκετ, ούτε καν στις λαϊκές αγορές.

Φρένο στην απληστία 

Κατόπιν τούτων, οι παρεμβάσεις και τα νέα μέτρα που ανακοίνωσε ο Πρωθυπουργός και εξειδίκευσε ο αρμόδιος υπουργός Κώστας Σκρέκας στοχεύουν περισσότερο να βάλουν φρένο στην απληστία και την αύξηση των περιθωρίων κέρδους των μεσαζόντων της αγοράς:

-Δηλαδή σε αυτά των εισαγωγέων, των προμηθευτών, των χονδρεμπόρων και των λιανοπωλητών (σούπερ μάρκετ).

Φτάσαμε σε τέτοιο σημείο ώστε να υποχρεωθεί η κυβέρνηση να επιβάλει πλαφόν στην τιμή του βρεφικού γάλακτος, προϊόν το οποίο στην Ελλάδα έχει την υψηλότερη τιμή σε όλη την Ευρωπαϊκή Ενωση.

Τα μέτρα που ανακοινώθηκαν, κατά ορισμένους, θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν «σοσιαλιστικά» καθώς παρεμβαίνουν άμεσα στην αγορά. Η ουσία όμως είναι ότι κρίθηκαν αναγκαία, καθώς οι τιμές ξέφυγαν. Το αποτέλεσμα αναμένεται να φανεί στο ράφι και στις τελικές τιμές για τον καταναλωτή που θα πρέπει να περιμένει μερικές εβδομάδες για να εφαρμοστούν και να λειτουργήσουν.

Οι τιμές «δαγκώνουν»

Το πρόβλημα γίνεται ακόμη μεγαλύτερο για την κυβέρνηση καθώς «οι υψηλές τιµές σε πολλά προϊόντα, σε συνδυασµό µε τα χαµηλότερα εισοδήµατα από τον μέσο ευρωπαικό όρο, κάνουν πιο αισθητή την ακρίβεια στην Ελλάδα σε σχέση µε άλλες ευρωπαϊκές χώρες».

Οπως σχολιάζουν έγκυροι αναλυτές το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με την επιμονή που δείχνουν τα πληθωριστικά φαινόμενα στα βασικά είδη κατανάλωσης που μπαίνουν σε κάθε σπίτι, παρά την κάμψη των διεθνών τιμών των καυσίμων και της ενέργειας,  δημιουργούν κλίμα δυσαρέσκειας στην κοινωνία.

Συνάμα απειλούν να ακυρώσουν τη βάση της οικονομικής πολιτικής της κυβέρνησης για την τρέχουσα τετραετία που είναι «καλύτεροι μισθοί για όλους», μια απόφαση που υλοποιήθηκε με την αύξηση του κατώτατου μισθού κατά 7% στα μέσα του 2023, την αύξηση των συντάξεων κατά 3% από τον Ιανουάριο και τις αυξήσεις από 7%-10% των μισθών των δημοσίων υπαλλήλων και των εργαζομένων στο ΕΣΥ.

Απώτερος στόχος αυτής της πολιτικής η οποία θα συνεχιστεί και το 2024 με νέες αυξήσεις στον κατώτατο μισθό που θα αποφασιστούν το Μάιο, αλλά και έμμεσες αυξήσεις στις συντάξεις με τη μείωση της Ειδικής Εισφοράς Συνταξιούχων, είναι να οδηγήσει σε αύξηση του πραγματικού διαθέσιμου εισοδήματος και της αγοραστικής δύναμης των εργαζομένων και των συνταξιούχων.

Αυτό όμως δεν μπορεί να συμβεί αν συνεχιστεί ο καλπασμός των τιμών των τροφίμων με διψήφιο ποσοστό (όπως συμβαίνει τους τελευταίους 20 μήνες) και των ειδών σούπερ-μάρκετ από τα είδη καθαριότητας, προσωπικής υγιεινής, μέχρι τη φροντίδα των βρεφών (γάλα, κρέμες, πάνες, σαμπουάν κ.λπ.).

«Κατάπιαν» τις αυξήσεις μισθών

Η αίσθηση πλέον είναι ότι η ακρίβεια κατάπιε ήδη τις αυξήσεις που δόθηκαν. Οπως έγραψε η «Καθημερινή» ένα τυπικό «καλάθι» σούπερ µάρκετ 39 προϊόντων κοστίζει περίπου το ίδιο σε Ελλάδα και Ισπανία, είναι ελαφρώς ακριβότερο σε σχέση µε την Πορτογαλία και αρκετά φθηνότερο σε σχέση µε τη Βρετανία και τη Γαλλία.

Ομως η σύγκριση είναι απατηλή, καθώς την ίδια ώρα, οι µέσες ετήσιες αποδοχές στη Γηραιά Αλβιόνα είναι υπερδιπλάσιες από αυτές που ισχύουν στην Ελλάδα. Ακόμη και στην Πορτογαλία είναι κατά 23% υψηλότερες. Για το συγκεκριµένο «καλάθι» του παραδείγματος ο καταναλωτής πλήρωνε 137,39 ευρώ ένα χρόνο πριν και σήµερα πληρώνει 151,95 ευρώ, δηλαδή ακριβότερα κατά 10,60%.

Το δεύτερο στοιχείο που έγινε αντιληπτό στο Μέγαρο Μαξίμου είναι ότι στην περίπτωση των ειδών σούπερ  μάρκετ, τα περισσότερα από τα οποία παράγουν και διακινούν πολυεθνικές εταιρίες ή μεγάλες εταιρίες τροφίμων (ελληνικές και ξένες) «το αόρατο χέρι» του Ανταμ Σμιθ δεν λειτουργεί στην ελληνική αγορά.

Οι ιδιοκτήτες των αλυσίδων λιανικής πώλησης έχουν κατηγορηθεί και τιμωρηθεί από την Επιτροπή Ανταγωνισμού κατά το παρελθόν για ολιγοπωλιακές πρακτικές και εναρμονισμένη τιμολογιακή πολιτική, σε σημείο μάλιστα που διατάχθηκε η διάλυση του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Σούπερ Μάρκετ (ΣΕΣΜΕ).

Γι΄αυτό τον λόγο ο Πρωθυπουργός στις δηλώσεις του τόνισε: «Η μάχη για να τιθασεύσουμε την ακρίβεια και για να επιβάλουμε κανόνες εντονότερου ανταγωνισμού υπέρ του καταναλωτή, είναι μια μάχη διαρκής. Και στη μάχη αυτή αξιοποιούμε διαρκώς νέα εργαλεία πολιτικής μέχρι να καταλάβουν όλοι, και θα έλεγα ειδικά οι πολυεθνικές εταιρείες, ότι η Ελλάδα δεν είναι “μπανανία” και ότι ο πληθωρισμός της απληστίας δεν μπορεί να είναι ανεκτός».

Το πρόβλημα, σύμφωνα με την άποψη που διαμορφώνεται στο οικονομικό επιτελείο, είναι μεγαλύτερο και πρέπει να αντιμετωπιστεί στη ρίζα του από την κυβέρνηση καθώς οι συνεχείς ανατιμήσεις πάγωσαν την προσπάθεια αύξησης των πραγματικών εισοδημάτων.

Αυτή η προσπάθεια έγινε αισθητή στην τσέπη των νοικοκυριών την παρελθούσα τετραετία μέσω της μείωσης των φορολογικών βαρών, των αυξήσεων σε μισθούς και συντάξεις και κυρίως των άμεσων εισοδηματικών ενισχύσεων που δόθηκαν την περίοδο της πανδημίας.

Κι αυτό, η ενίσχυση των πραγματικών εισοδημάτων τα τελευταία τρία χρόνια, επιβεβαιώνεται από στοιχεία που δημοσιεύτηκαν στους FT, αλλά σε καμιά περίπτωση δεν είναι αρκετό, καθώς η Ελλάδα απέχει πολύ από το μέσο ευρωπαϊκό επίπεδο.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News