Από τον Πάπα Φραγκίσκο μέχρι τον Δημήτρη Κουτσούμπα, το αίτημα διατυπώνεται με τις ίδιες λέξεις: «να σταματήσει ο πόλεμος». Πώς θα συμβεί αυτό; Ο Κουτσούμπας θα σου πει ότι πρέπει να φύγει το ΝΑΤΟ από την Ουκρανία, ίσως και οι ίδιοι οι Ουκρανοί. Ο Πάπας δεν θα μπει στην κουβέντα, ενώ κάποιος που κινείται κάπου στη μέση, θα προτιμήσει το αυτονόητο, δηλαδή μία βιώσιμη και λειτουργική συμφωνία. Και κάπου εδώ αρχίζει η πραγματική ζωή.

Το ιδανικό, το ονειρικό σενάριο για τη Δύση θα ήταν όλο αυτό να τελειώσει μαζί με τον Πούτιν. Η δυστοκία στο πεδίο, η δυσφορία στη Ρωσία και η πίεση των ολιγαρχών, οδηγεί τον Πούτιν σε υποχώρηση, ενδεχομένως και σε κατάρρευση. Πολύ καλό για να είναι αληθινό. Αυτοί οι τύποι όταν πιέζονται γίνονται ακόμα πιο σκληροί. Ολοι το ξέρουμε. Ο Πούτιν δεν πρόκειται να φύγει από την Ουκρανία χωρίς τις δάφνες του νικητή ή, τέλος πάντων, χωρίς την αίσθηση της νίκης σε κάθε πεδίο. Από την άλλη, ο Ζελένσκι δεν δείχνει ο τύπος που θα παραδώσει στον διάδοχο του μία χώρα μικρότερη από αυτήν που παρέλαβε. Κοινώς δεν θα αποδεχθεί απόσχιση και «απόλυτη» αυτονομία (τουλάχιστον με αυτές τις λέξεις) για τις περιοχές όπου κατοικούν ρωσόφωνοι. Ούτε θα παραδώσει στον Πούτιν αυτά που κέρδισαν τα ρωσικά όπλα.

Συνεπώς αν η εκτόνωση έρθει στο διπλωματικό πεδίο, η λύση θα πρέπει να εξασφαλίζει την αξιοπρέπεια και των δύο, αναδεικνύοντας, ασφαλώς, τα προνόμια του νικητή. Από τη στιγμή που υπάρχει πόλεμος, έχουμε νικητή και ηττημένο. Αυτός πρέπει να είναι ένας από τους πιο δύσκολους γρίφους στην παγκόσμια ιστορία της διπλωματίας. Ο Χέρνρι Κίσινγκερ είναι 99 ετών, αλλά μέχρι και που θα έμπαινε στον πειρασμό να ασχοληθεί. O ίδιος είχε ταχθεί κατά της ένταξης της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ, αλλά αυτό το άφησε και ο Ζελένσκι στην άκρη.

Ενα πρόβλημα, λοιπόν, είναι το περιεχόμενο της συμφωνίας. Πώς θα ικανοποιηθεί ο Πούτιν και, ταυτοχρόνως, δεν θα ταπεινωθούν οι Ουκρανοί με μία ήττα που δεν θα είναι εύκολα διαχειρίσιμη από τον Ζελένσκι. Είναι όμως και οι σχέσεις της Δύσης με τη Ρωσία που τραυματίστηκαν βαρύτατα. Οχι πώς έχουν κοπεί οι δίαυλοι επικοινωνίας, αλλά όταν, ας πούμε, ακούς από τον πρωθυπουργό της Βρετανίας ότι η ιδανική κατάσταση θα ήταν η κατάρρευση του Πούτιν, τότε αντιλαμβάνεσαι ότι το χάσμα είναι τεράστιο και τείνει να λάβει και πολιτισμικές διαστάσεις. Σταδιακά, μαζί με τον Πούτιν, δαιμονοποιείται πια ολόκληρη η Ρωσία.

Πώς θα επιστρέψει, άραγε, η Ρωσία στον κανονικό κόσμο; Το ερώτημα δεν αφορά το διπλωματικό και πολιτικό πεδίο. Αλλά το πολιτισμικό. Οσο και αν η Δύση ήταν προσεκτική σε διατυπώσεις και χειρισμούς, κατευθύνοντας τις αιχμές στο καθεστώς και όχι στον λαό, είναι εμφανές πως, σταδιακά, οτιδήποτε ρωσικό απορρίπτεται από τις δυτικές κοινωνίες. Φανταστείτε, μετά από λίγους μήνες, μία ρωσική ομάδα που πηγαίνει να αγωνιστεί κάπου στη δυτική Ευρώπη. Δεν θα είναι εύκολο. Ομοίως, πολιτιστικά σχήματα από τη Ρωσία θα χρειαστούν αρκετό χρόνο (ή και χρόνια) για να προσκληθούν στη Δύση. Είναι τόσο μεγάλη η κινητοποίηση, αντίστοιχη της δυσφορίας, στην ευρωπαϊκή κοινή γνώμη, ώστε η πλήρης επιστροφή στην κανονικότητα δείχνει αυτή τη στιγμή μακρινή. Οχι πώς δεν αποκαθίστανται και αυτές οι σχέσεις -υπάρχει η εμπειρία από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Αλλά χρειάζεται δουλειά που θα γίνεται όλο και πιο δύσκολη όσο ο Πούτιν παραμένει στην εξουσία. Και αν μάλιστα αισθάνεται ηττημένος, η επαναπροσέγγιση θα γίνει ακόμα πιο δύσκολη.

Στα χρόνια που έρχονται Δύση και Ρωσία θα λογίζονται απερίφραστα ως εχθροί. Πέρα από τα γεωπολιτικά, η συνθήκη αυτή θα δημιουργήσει και ένα πολιτιστικό, πολιτισμικό σχίσμα που δεν καλύπτεται ούτε από τους μεγάλους κλασικούς, ούτε από τις άλλες μορφές της τέχνης. Το κυριότερο: η Ρωσία δείχνει να χάνει το σεβασμό, συχνά και το δέος, που προκαλούσε στους Ευρωπαίους. Στα μάτια τους δεν είναι πλέον η χώρα του Τολστόι και του Ντοστογιέφσκι. Είναι η χώρα του Πούτιν.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News