Το έχουμε ακούσει επανειλημμένα.

Ο τουρισμός είναι υπόθεση όλων. Ο τουρισμός είναι εθνική υπόθεση.

Η εξωτερική πολιτική επίσης, είναι εθνική υπόθεση. Και η άμυνα. Εξελίσσονται και εφαρμόζονται με βάση το δόγμα που τις ορίζει. Συγκεκριμένο, διαχρονικό, ενιαίο. Διαμορφώνεται κεντρικά.

Στον τουρισμό μιλάμε για το αφήγημα. Συγκεκριμένο, διαχρονικό, ενιαίο;

Το αφήγημα είναι το σημείο αναφοράς. Ο άξονας γύρω από τον οποίο περιστρέφονται και συνδέονται όλες οι επιμέρους δράσεις, οι ενέργειες, οι κατευθύνσεις.

Τι θέλουμε από τον τουρισμό; Ποιο είναι το mission statement; Ποια αποστολή υπηρετεί στη χώρα;

Περισσότερες αφίξεις και περισσότερα έσοδα; Τόσο απλά; Τόσο λιτά; Μα ο σκοπός δεν αγιάζει τα μέσα. Και τα μέσα σήμερα δείχνουν ότι υπονομεύουν τον σκοπό.

Γιατί σήμερα όλα έχουν γίνει πιο πολύπλοκα. Σε κάθε τι υπάρχει αποτύπωμα. Σε ποιο αποτύπωμα αποσκοπεί το αφήγημα του τουρισμού σήμερα;

Περισσότερες αφίξεις έχουμε. Και περισσότερα έσοδα στο σύνολο. Όχι όμως κατ’ αναλογία. Αυτά μειώνονται σταδιακά και σταθερά, όπως διαπιστώνεται στα στοιχεία τα τελευταία χρόνια. Ο κάθε επισκέπτης κάθε χρόνο ξοδεύει όλο και λιγότερα στο ταξίδι του στην Ελλάδα.

Το 2024 κατέγραψε 36 εκατ. διεθνείς αφίξεις (40,7 εκατ. μαζί με την κρουαζιέρα) και 21,6 δισ. ευρώ έσοδα. Αλλά και μείωση της δαπάνης ανά επισκέπτη στα 572 ευρώ από τα 603 το 2023 και τα 620 το 2022.

Τι θέλουμε λοιπόν από τον τουρισμό; Πώς ορίζεται ο σκοπός και πώς ο τρόπος επίτευξής του; Και ακόμα πιο σημαντικό: ποιος ορίζει αυτόν τον σκοπό;

Η εκάστοτε κυβέρνηση κεντρικά, το υπουργείο Τουρισμού;

Μα το υπουργείο Τουρισμού είναι από τα τελευταία τη τάξει υπουργεία, σε αντίθεση με τη συνεισφορά του τομέα στα δημόσια έσοδα και το ΑΕΠ. Και με ένα πλήθος από συναρμοδιότητες που το αφορούν, να τις διαχειρίζονται ισχυρότερα από αυτό υπουργεία, χωρίς να έχουν ενσωματώσει σε αυτά φίλτρο τουριστικής προσέγγισης. Ή, μάλλον, έχοντας τη δική τους προσέγγιση περί τουρισμού.

Αρα πόσες εκδοχές έχει το αφήγημα του τουρισμού; Αυτή του υπουργείου Οικονομικών; Έχει τον πρώτο λόγο για το πλαίσιο ρύθμισης (;) των βραχυχρόνιων μισθώσεων. Του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας; Μα μετράμε δεκαετίες που αναμένεται ο Χωροταξικός σχεδιασμός της χώρας. Πρόλαβε ο Θαλάσσιος Χωροταξικός σχεδιασμός τον γήινο. Μέχρι να εκπονηθεί και ο τελευταίος, παρατηρούμε οικοδομική έξαρση σε παραθεριστικούς προορισμούς, οικοδομικές εργασίες στο Σαρακήνικο και άλλες περιοχές, που θα έπρεπε να προστατεύονται ή να εντάσσονται σε έναν γενικότερο σχεδιασμό για το τι θέλουμε, πού και πόσο.

Πώς η υλοποίηση υπηρετεί τη θεωρία, αν δεν υφίσταται το πλαίσιο που να τη στοιχειοθετεί; Ή, αν το πλαίσιο την αναιρεί στην πράξη;

Αλλά και ποιος διαμορφώνει τη θεωρία του αφηγήματος; Οι επενδυτές; Οι ξενοδόχοι; Οι μεγάλες επιχειρήσεις ή οι μικρές οικογενειακές μονάδες; Οι διεθνείς αλυσίδες; Οι αεροπορικές εταιρίες; Το real estate; Η Αυτοδιοίκηση; Η τοπική κοινωνία; Τα σπίτια που νοικιάζονται στις πλατφόρμες ή οι αγρότες, οι εργαζόμενοι, οι δημόσιοι λειτουργοί; Οι πράκτορες; Οι ακτοπλόοι; Η κρουαζιέρα; Ο οικογενειάρχης που θέλει να ζήσει στον τόπο; Ο ταξιδιώτης που θέλει να κάνει διακοπές;

Μα αν κοιτάξει κανείς πιο προσεκτικά, όλοι αυτοί μπορεί να έχουν και αντικρουόμενα συμφέροντα. Ειδικά αν το πλαίσιο είναι ασαφές. Ολοι μεταφράζουν το αφήγημα κατά το δοκούν. Ή πιο συγκεκριμένα σήμερα, κατά το συμφέρον τους.

Ποιος λοιπόν θα συγκεράσει τα συμφέροντα αυτά με γνώμονα το όφελος για τον τόπο, με ορίζοντα βιωσιμότητας και διατήρησης της αξίας του σε βάθος χρόνου; Ποιος θα σκεφθεί όχι ωφελιμιστικά για τον ίδιο, αλλά αλληλέγγυα για το σύνολο, με καθαρή ματιά, απαλλαγμένη από το βραχυπρόθεσμο κέρδος; Το οποίο τα τελευταία χρόνια δείχνει να έχει επιπτώσεις στο περιβάλλον, αλλά και επιβάρυνση στις υποδομές και τον κοινωνικό ιστό.

Είναι καιρός να ξεκαθαριστεί ποιος ορίζει την αξία και ορθή διαχείριση, σε έναν τομέα που καλείται κάθε χρόνο να στηρίξει το ΑΕΠ με τόσα δισεκατομμύρια.

Δύσκολη εξίσωση. Κάθε ένας από τους παραπάνω έχει άλλη οπτική γωνία. Βλέπει τα πράγματα από τη μεριά του, με γνώμονα το συμφέρον του και δίνει αξία σε διαφορετική πλευρά.

Αυτή την εξίσωση μπορεί και πρέπει  να τη λύσει το κράτος. Κεντρικά. Με την ίδια βαρύτητα που τη λύνει στη χάραξη της εξωτερικής διπλωματίας και της άμυνας.

Το αποτέλεσμα αυτής της εξίσωσης θα πρέπει να είναι μεστό, σαφές, ενιαίο και να μετουσιωθεί σε πλαίσιο, το οποίο να διέπει κάθε άλλη θεσμική βαθμίδα (περιφερειακή και τοπική αυτοδιοίκηση) ή ιδιωτική δραστηριότητα. Μια βασική έκφραση (και ταυτόχρονα υστέρηση) του είναι το Χωροταξικό. Σε κάθε άλλη περίπτωση, κάθε επιμέρους «ιστορία» που θα προστίθεται στο κάδρο, θα συντείνει στην πολυγλωσσία, τη σύγχυση και εν τέλει στην υπονόμευση ενός τομέα που αποτελεί κινητήρια δύναμη στα έσοδα, την απασχόληση και την περιφερειακή ανάπτυξη.

Τι θα συνέβαινε αν κάθε πρεσβεία στο εξωτερικό ή στρατόπεδο στην επικράτεια χάραζε και εφάρμοζε τη δική του προσέγγιση στα πράγματα;

Αν σκεφθεί κανείς ότι ο τουρισμός καλείται κάθε χρονιά να στηρίξει τον εθνικό προϋπολογισμό, με έσοδα που υπολείπονται από άλλες πλευρές της οικονομίας, αυτό από μόνο του απαιτεί στρατηγική για τη διαφύλαξη της αξίας του. Μιας αξίας που σήμερα ορίζεται με αυστηρά κριτήρια βιωσιμότητας, αυθεντικότητας, ποιότητας και υπηρεσίας. Ειδικά σε εποχές όπου οι διεθνείς εμπορικοί κλυδωνισμοί καθιστούν τα κριτήρια αξιολόγησης πολύ πιο αυστηρά, καθώς περιορίζουν τις δυνατότητες δαπάνης των ταξιδιωτών. Αλλά και σε χρόνια που η κλιματική κρίση αλλοιώνει την ίδια την εμπειρία του καλοκαιριού στους μήνες αιχμής, που άλλοτε όλοι αποζητούσαν.

Ο τουρισμός μας αφορά όλους και όλοι λίγο-πολύ έχουμε άποψη γι’ αυτόν, όντας ταξιδιώτες, ή ζώντας σε μια χώρα που όλα βρίσκουν διέξοδο στην προοπτική που προσφέρει η εξωστρέφεια του.

Είναι διαφορετικό όμως η υποκειμενική άποψη να μεταφράζεται σε κατά το δοκούν αφήγημα.

Γιατί όταν το αφήγημα έχει πολλές εκδοχές, στην πραγματικότητα δεν υφίσταται.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News