Συχνά, τα πιο χρήσιμα συμπεράσματα για τις παθογένειες της ελληνικής κοινωνίας, αντλούνται μέσα από θέματα που περνούν απαρατήρητα και σπάνια απασχολούν την επικαιρότητα. Ένα τέτοιο κραυγαλέο παράδειγμα μας έρχεται από το πολύπαθο σωφρονιστικό σύστημα της χώρας, τομέα στον οποίο είχα τη δυνατότητα να εντρυφήσω εδώ και χρόνια, παλαιότερα ως Συνήγορος του Πολίτη, αλλά και σήμερα ως Αντιπρόεδρος της αρμόδιας Επιτροπής της Βουλής.

Οι ελληνικές φυλακές είναι χώροι ξεχασμένοι από την κοινωνία και την πολιτική. ‘Ολοι το γνωρίζουν, ελάχιστοι το ομολογούν. Εκεί, αντί να “σωφρονίζεται” ο κρατούμενος και να προετοιμάζεται για την επανένταξή του στην κοινωνία, όπως προβλέπουν οι νόμοι και οι γραφές, είτε εθίζεται στην αδράνεια είτε μαθητεύει στο οργανωμένο έγκλημα. Λίγες είναι οι εξαιρέσεις εκείνων που χρησιμοποιούν δημιουργικά τον απεριόριστο χρόνο που διαθέτουν. Οι περισσότεροι  κρατούμενοι αποφεύγουν τα περαιτέρω μπλεξίματα· κοιτούν  μόνο να εκτίσουν την ποινή τους και να επιστρέψουν στη ζωή, όπως μπορεί ο καθένας. Οι συνθήκες κράτησης άθλιες, συχνά εξευτελιστικές: κρατούμενοι στοιβαγμένοι σε κελιά των 8 τετραγωνικών, με υποτυπώδη ιατροφαρμακευτική και ψυχολογική υποστήριξη. Η πορεία προς μια φυσιολογική επανένταξη, έτσι κι αλλιώς δύσκολη εξαιτίας των στερεοτύπων, προσκρούει διαρκώς σε επιπρόσθετα εμπόδια.

Ας αφήσουμε όμως προσωρινά στην άκρη τον ανθρωπισμό και ας πιάσουμε το τεφτέρι. Μόνο τα τελευταία δύο χρόνια, η χώρα έχει κληθεί να πληρώσει πάνω από 3,7 εκατομμύρια ευρώ σε αποζημιώσεις, από προσφυγές κρατουμένων στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) για υποθέσεις που αφορούν τις γενικές συνθήκες κράτησης στις ελληνικές φυλακές.

Θα μπορούσαμε να έχουμε αποφύγει αυτές τις καταδίκες, αν απλώς είχαμε θεσπίσει ένα εθνικό ένδικο βοήθημα για τους κρατούμενους. Σε απλά ελληνικά, το Δικαστήριο μάς λέει το εξής: Αν απλώς η νομοθεσία της χώρας προέβλεπε υπέρ των κρατουμένων ένα ειδικό νομικό μέσο για να διεκδικήσουν αξιοπρεπείς συνθήκες διαβίωσης και τα δικαιώματα που τους στερεί η απαράδεκτη ελληνική πρακτική, όλες αυτές οι καταδίκες και τα πρόστιμα θα σταματούσαν. Τόσο απλό.

Ο παραλογισμός όμως συνεχίζεται. Ακόμα πιο εξοργιστικό στην υπόθεση αυτή είναι πως δεν ζητάει κανείς από την κυβέρνηση να επινοήσει τον τροχό. Το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους, που εκπροσωπεί την Ελλάδα στο ΕΔΔΑ, έχει τόσο πολύ ανησυχήσει από την αδράνεια της Κυβέρνησης να θεσπίσει αυτό το ειδικό ένδικο βοήθημα, που έκατσε το ίδιο και εκπόνησε σχέδιο νομοθετικής ρύθμισης. Παρόμοια ανησυχία έχει εκφράσει και η Επιτροπή της Βουλής που έχει την αρμοδιότητα να παρακολουθεί τη συμμόρφωση της χώρας προς τις αποφάσεις του ΕΔΔΑ. Τα ίδια και εμείς στην Επιτροπή της Βουλής για το Σωφρονιστικό. Η κυβέρνηση όμως, άγνωστο γιατί, διαρκώς υπεκφεύγει παραπέμποντας το ζήτημα σε μια μελλοντική “αναμόρφωση του Σωφρονιστικού Κώδικα”. Στο μεταξύ οι κρατούμενοι συνεχίζουν να καταθέτουν προσφυγές και αναμένονται νέες καταδίκες από το ΕΔΔΑ.

Σε πρόσφατη συζήτηση επερώτησης στη Βουλή, ο Υφυπουργός κ. Λ. Οικονόμου αναφέρθηκε με ζέση σε δωρεές επιχειρηματιών, με τις οποίες αγοράστηκαν είδη προσωπικής χρήσης για τους φυλακισμένους, όπως πετσέτες, σεντόνια, μαξιλαροθήκες, είδη υγιεινής κλπ.. Για ξεσκονόπανα δεν ακούσαμε τίποτα. Τσιμουδιά. Πόσα άραγε θα μπορούσαμε να έχουμε αγοράσει με το φέσι των 3.7 εκατομμυρίων που μας έχει φορέσει τα τελευταία δύο χρόνια η κυβέρνηση;  Ακόμη και αν δεν μετράει η έννομη προστασία των κρατουμένων, δεν τους ενδιαφέρει η τσέπη του φορολογούμενου; Μήπως έχουμε λεφτά για πέταμα και δεν το γνωρίζουμε; Η Γαλλία, μετά από αντίστοιχες καταδίκες, έπραξε τα δέοντα μέσα σε λίγους μόλις μήνες. Εδώ έχουμε έτοιμο το νομοθετικό πλαίσιο και το κλωσάμε.

Η κυβέρνηση ξεκίνησε τη θητεία της με ένα ανεπίτρεπτο λάθος. Μετέφερε, χωρίς σοβαρή νομική ή πολιτική αιτιολόγηση, την αρμοδιότητα του σωφρονιστικού συστήματος από το Υπουργείο Δικαιοσύνης στο Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη. Στο μεταξύ χάνεται πολύτιμος χρόνος για μια ουσιαστική αναμόρφωση του σωφρονιστικού συστήματος. Μέχρι τότε όμως δεν χρειάζεται να ανησυχούμε, έχουμε λεφτά για ξεσκονόπανα.

* Ο Γιώργος Καμίνης είναι βουλευτής Επικρατείας του ΚΙΝΑΛ

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News