Στην ταινία «Κυνόδοντας», του Γιώργου Λάνθιμου, τα παιδιά της οικογένειας δεν είχαν πάει ποτέ στο σχολείο· οι γονείς τους τα δίδασκαν στο σπίτι όσα οι ίδιοι ήθελαν να τους μάθουν. Υπάρχουν άνθρωποι που θα μπορούσαν να δουν τον «Κυνόδοντα» ως μια εξιδανικευμένη εκδοχή της ανατροφής των παιδιών; Φυσικά. Τα πάντα υπάρχουν σε αυτόν τον κόσμο. Ο «Κυνόδοντας», εξάλλου, δεν ήταν παρά μια καρικατούρα του οικογενειακού ψυχαναγκασμού, της ιδιοκτησιακής αντίληψης των γονιών προς τα παιδιά τους, της οικογενειακής ψυχοπαθολογίας, πάρα πολύ υπαρκτών φαινομένων.

Λογικό, λοιπόν, ότι υπήρξαν και πολλές προσπάθειες εξιδανίκευσης της υπόθεσης της Κορινθίας. Στο σύγχρονο δυτικό κόσμο πάσχουμε έτσι κι αλλιώς από μιας μορφής ιδεολογική σχιζοφρένεια:

Από τη μία, δημιουργούμε κοινωνικές δομές, πασχίζουμε να τις ενδυναμώσουμε, νομολογούμε υπέρ της προστασίας των αδυνάμων, και κυρίως των ανηλίκων, δίνουμε μάχες για τα ζητήματα αυτά, φτιάχνουμε ομάδες πίεσης και ΜΚΟ για να καλύψουμε τα κενά των κυβερνήσεων.

Από την άλλη, διαρρηγνύουμε τα ιμάτιά μας κατά της ίδιας αυτής κοινωνίας και στεκόμαστε με θαυμασμό υπέρ όσων επιλέγουν να ζήσουν στις παρυφές της ή και εκτός αυτής.

Δεν είναι παράλογο. Τα όρια μεταξύ του κοινωνικού φιλελευθερισμού και του δικαιώματος στην αυτοδιάθεση από τη μία και της υποχρέωσης να κινείσαι μέσα σε συγκεκριμένα κοινωνικά πλαίσια από την άλλη, για πολλούς είναι δυσδιάκριτα. Και είμαστε, επιπλέον, πολύ ενοχικοί. Προκειμένου να φτιάξουμε τις σύγχρονες δυτικές κοινωνίες, ξεπαστρέψαμε αυτόχθονες πληθυσμούς και τις δικές τους κοινωνίες. Συνεπώς σήμερα αισθανόμαστε δέος μπροστά σε όποιον επιμένει να επιστρέφει σε συνθήκες ζωής που έχουν «καταργηθεί» από την πρόοδο.

Θεωρείται ήρωας, λοιπόν, στα μάτια πολλών, όποιος αποφασίζει να πάρει τα βουνά. Οποιος αποφασίζει να πάει κόντρα στο ρεύμα. Οποιος αποφασίζει να γυρίσει την πλάτη στην πρόοδο και να ζήσει αποκομμένος από την «κακή» κοινωνία.

Μας διαφεύγει, βέβαια, το γεγονός ότι συνήθως οι άνθρωποι αυτοί δρουν υπό την επήρεια ή με την πρόφαση κάποιου ιδεολογικού μανδύα. Και ότι κάτω από αυτόν τον μανδύα, πάντα υπάρχουν παθολογικός ναρκισσισμός και βαριές παθογένειες που εκδηλώνονται κατά κύριο λόγο επάνω στους αδύναμους: τα παιδιά.

Σε όλες, μα όλες τις περιπτώσεις οικογενειών ή ομάδων που κατέφυγαν στις λεγόμενες off the grid (εκτός πλαισίου) πρακτικές διαβίωσης, αργά ή γρήγορα αποκαλύφθηκαν περιστατικά ατομικής ή ομαδικής κακοποίησης παιδιών, εξαναγκασμού, βίας και εκμετάλλευσης. Δεν μπορώ να σκεφτώ ούτε μισή εξαίρεση, στο Netflix μόνο θα βρείτε αμέσως καμιά 20αριά ντοκιμαντέρ για τέτοιες περιπτώσεις.

Οι παραθρησκευτικοί αυτοί «κυνόδοντες», λειτουργώντας πάντα με τη δομή θρησκευτικής αίρεσης, εξ ορισμού κακοποιούν και εκμεταλλεύονται τα ανήλικα μέλη τους, καθώς δεν τους παρέχουν τα βασικά: εκπαίδευση και ιατροφαρμακευτική περίθαλψη (στα νομοθετημένα), κοινωνικοποίηση και υγιές περιβάλλον ανάπτυξης (στα αυτονόητα). Τα ποσοστά σεξουαλικής βίας και αιμομιξίας είναι τεράστια.

Οι «ηγέτες» αυτών των ομάδων, άντρες-πατριάρχες που λειτουργούν ως μεσσιανικές φιγούρες, εξαναγκάζουν όλα τα μέλη να υποτάσσονται στις δικές τους επιθυμίες. Ο πατέρας της γυναίκας που βρέθηκε στην ορεινή Κορινθία παραπονιόταν πάντα –όπως αποκάλυψε στα social άτομο που γνωρίζει την οικογένεια– ότι η κόρη του «είχε γνωρίσει το λάθος άντρα και είχε μείνει έγκυος στα 16. Ο μόνος τρόπος για να ξεκολλήσω το παιδί μου από αυτόν είναι να τον σκοτώσω, γιατί ό,τι άλλο έκανα δεν έπιασε τόπο», φέρεται να είχε πει σε φίλους. Οταν οι ενήλικοι, λοιπόν, αδυνατούν να ξεφύγουν, καταλαβαίνουμε ότι ένα παιδί που μεγαλώνει σε αυτές τις συνθήκες δεν είναι δύσκολο να πειστεί ότι είναι φυσιολογικές…

Παραθρησκευτικές ομάδες και απομόνωση

Το 2017 είχε προβληθεί στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Θεσσαλονίκης το ντοκιμαντέρ «ΙΧΘΥΣ». Ηταν η πολύ αληθινή ιστορία μιας εξαμελούς οικογένειας που ζει «σε ένα κτήμα με ψηλούς φράχτες έξω από την Αθήνα. Μια διαφορετική προσέγγιση της ζωής και της ανατροφής των παιδιών σε υπεύθυνους ενήλικες, με βάση την αγάπη και τη σχέση τους με τον Χριστό», όπως το περιέγραφαν οι συντελεστές του στη σελίδα του φεστιβάλ.

Πολλοί είδαν το ντοκιμαντέρ, αλλά ελάχιστοι συνειδητοποίησαν ότι αυτό που έκαναν –πολύ ανοιχτά– οι γονείς είναι εντελώς παράνομο, καθώς τα παιδιά της οικογένειας δεν πήγαν ποτέ σχολείο. Οταν η ΟΙΕΛΕ (Ομοσπονδία Ιδιωτικών Εκπαιδευτικών Λειτουργών Ελλάδας) έμαθε για το περιστατικό, το ερεύνησε περαιτέρω και έμαθε ότι η οικογένεια είχε κάνει συμφωνία με κάποιο ιδιωτικό σχολείο για «να δώσουν τα παιδιά εξετάσεις». Επιπλέον αποκαλύφθηκε ότι ο πατέρας της οικογένειας ήταν γιατρός και διευθυντής κλινικής σε μεγάλο ιδιωτικό νοσοκομείο.

Το υπουργείο Παιδείας, στο οποίο έγινε σχετική καταγγελία, δεν έκανε απολύτως τίποτε, όπως λέει σήμερα η ΟΙΕΛΕ, αλλά παρενέβη η Δικαιοσύνη. Ακολούθησαν πολλές καταγγελίες για «τουλάχιστον 200-300 παιδιά, κυρίως από εύπορες οικογένειες, που σχετίζονται με τον παραθρησκευτικό χώρο, τα οποία διδάσκονται παράνομα κατ’ οίκον».

Η κοινωνική απομόνωση των παιδιών και η κατ’ οίκον εκπαίδευση απαγορεύονται στις περισσότερες χώρες του κόσμου, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας. Στις ΗΠΑ, όπου η κατ’ οίκον εκπαίδευση επιτρέπεται, συναντάται συνήθως σε φονταμενταλιστικές χριστιανικές ομάδες (όπως οι Αμις), είτε σε ακροδεξιές αντικυβερνητικές ομάδες, οπαδούς των θεωριών συνωμοσίας και φανατικούς υπέρμαχους της οπλοκατοχής. Τα περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας που συνδέονται με τέτοιου είδους πρακτικές είναι τόσο υψηλά, που πλέον κρίνεται επιτακτική η ανάγκη αναθεώρησης της νομοθεσίας που διέπει τη δυνατότητα κατ’ οίκον εκπαίδευσης στη χώρα.

«Θα πάρω τα βουνά», λέμε συχνά. Διότι κουράστηκα, διότι δεν αντέχω, διότι η ζωή είναι ένα πολύ απαιτητικό σπορ. Δεν τα παίρνουμε. Και ο λόγος που δεν τα παίρνουμε, δεν είναι επειδή φοβόμαστε, αλλά επειδή η επιλογή της απόλυτης κοινωνικής απομόνωσης, πολύ απλά, δεν είναι υγιής. Δεν είναι τυχαίο ότι κατά κανόνα οι κατά συρροή δολοφόνοι και άλλοι ψυχοπαθείς εγκληματίες είναι αντικοινωνικά άτομα.

Παρ’ όλα αυτά, είναι δικαίωμα καθενός να κάνει ό,τι θέλει με τον εαυτό του. Αυτός είναι πράγματι ο κοινωνικός φιλελευθερισμός. Αυτό που δεν έχει σε καμία περίπτωση δικαίωμα να κάνει, είναι να σύρει κι άλλους στην κοινωνιοπάθειά του.

Και αν αυτοί που θα σύρει είναι ανήλικοι, πολύ απλά διαπράττει έγκλημα. Και αυτό κοινωνικός φιλελευθερισμός είναι: ως κοινωνία συναποφασίσαμε να προστατεύουμε τους ανήλικους. Και όχι να τους αφήνουμε βορά στον κάθε θρησκόληπτο, νάρκισσο ή ψυχοπαθή.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News