Θυμάται κανείς το κλίμα στους δρόμους της Αθήνας τέτοιες ημέρες πριν από 20 χρόνια; Νομίζαμε ότι θα επικρατούσε το αδιαχώρητο, ότι θα τιναζόταν η πόλη στον αέρα από το κυκλοφοριακo και την πολυκοσμία. Και τελικά ήταν μια Αθήνα αγνώριστη, με τους οδηγούς να τηρούν τον Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας, κάποιους μάλιστα να σταματούν και στις διαβάσεις! Τα ταξί είχαν ελληνικά σημαιάκια στην πίσω κεραία, άρχιζαν να τα βάζουν οι οδηγοί μετά την απίστευτη κατάκτηση του Euro 2004 από την Εθνική Ελλάδας στις 4 Ιουλίου, και περίμεναν πια τους ξένους επισκέπτες για τους αυγουστιάτικους Αγώνες.

Πριν από 20 χρόνια, τέτοιες ημέρες, είχαμε μπροστά μας την τελετή έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων: 13 Αυγούστου του 2004. Πώς να μην τα θυμηθούμε όλα αυτά με αφορμή την αμφιλεγόμενη (με εξαίρεση τη συγκλονιστική Σελίν Ντιόν) αυλαία των Αγώνων του Παρισιού; «Το καλοκαίρι της Ελλάδας και του Ολυμπισμού», κατά την ελαφρώς μπανάλ έκφραση του σπίκερ που περιέγραφε τον τελικό του Euro, ήταν μια στιγμή μοναδική.

Το πόσο ξεχωριστό ήταν τελικά το αίσθημα στα στάδια, στους δρόμους και τα μέσα μαζικής μεταφοράς, το καταλαβαίνουμε σήμερα. Θυμούμενοι το ορόσημο ως το τελευταίο φωτεινό σημείο πριν από τον κατήφορο για τη χρεοκοπία. Και, βέβαια, βλέποντας την κατάσταση εφέτος το καλοκαίρι στα λεωφορεία και στο Μετρό της Αθήνας.

Υπήρξαν παρατράγουδα εκείνες τις ημέρες; Βεβαίως. O Κώστας Κεντέρης και η Κατερίνα Θάνου «γλίστρησαν» με μια μοτοσικλέτα σε λάδια και δεν παρέστησαν στον έλεγχο για ντόπινγκ. Φυσικά, αποκλείστηκαν από τους Αγώνες.

Οπως θύμισε το 2017 η Πέπη Ραγκούση στο Protagon, την επόμενη μέρα ένα κοινό σε παραλήρημα, γιουχάριζε μέσα στο στάδιο τους αμερικανούς δρομείς: «Για την πιθανολογούμενη δική τους ντόπα. Διότι τα δικά μας αναβολικά μυρίζουνε φλισκούνι κι άγια μέντα (…) Και έχω την αίσθηση ότι στα γιούχα εκείνης της αυγουστιάτικης βραδιάς κρυβόταν ο σπόρος από τον οποίον φύτρωσε και θέριεψε η συνθηματολογία περί γερμανοτσολιάδων στα χείλη της χειρότερης και της πιο σκοτεινής εκδοχής των “Αγανακτισμένων”».

Ηταν όμως τέτοιο το κλίμα που η πλειοψηφία της κοινής γνώμης έμοιαζε να μη θέλει να καταγράψει κανένα αρνητικό γεγονός (και παράλληλα μια ισχυρή μειοψηφία τα κατέγραφε όλα μόνο ως αρνητικά). Μείναμε όμως έκθαμβοι με την τελετής έναρξης. Υπάρχει άραγε και μια τέτοια πλευρά μας; Γιορτή λιτή και με μέτρο, αλλά ταυτόχρονα εντυπωσιακή. Ολα συντονισμένα και προβαρισμένα στην εντέλεια. Με μια λέξη: μεγαλειώδης. Χάρη στον Δημήτρη Παπαϊωάννου που παρουσίασε σε ολόκληρο τον πλανήτη κάτι μοναδικό, κρύβοντας περίτεχνα και το κλίμα εμπορικού πανηγυριού κάθε τέτοιας διοργάνωσης.

H Ελλάδα κατάφερε παρά τις υπερβάσεις του κόστους και των χρονοδιαγραμμάτων να διοργανώσει εξαιρετικούς Ολυμπιακούς Αγώνες στον τόπο που γεννήθηκαν. Ηταν ένα αδιαμφισβήτητο επίτευγμα για μια χώρα με το μέγεθος και τα οικονομικά μας. Είναι άλλο να τάσσεται κανείς εναντίον των αγώνων, όπως πολλοί σοβαροί άνθρωποι, με τα δικά τους, τεκμηριωμένα επιχειρήματα, και άλλο πράγμα η παραποίηση της πραγματικότητας.

Πολλοί περίμεναν από τη στιγμή που αναλάβαμε ως χώρα τους Αγώνες ότι θα τα κάναμε θάλασσα. Οτι θα γελούσε και το παρδαλό κατσίκι. Και όμως διαψεύστηκαν. Οσοι εργάστηκαν για αυτή την πολυεπίπεδη διοργάνωση δικαιώθηκαν, με πρώτη την Γιάννα Αγγελοπούλου-Δασκαλάκη η οποία ανέλαβε μια τεράστια ευθύνη. Εκείνο το καλοκαίρι, πριν από είκοσι ακριβώς χρόνια, κάτι πετύχαμε. Και μετά το προδώσαμε.

Τι ακολούθησε στις περισσότερες Ολυμπιακές εγκαταστάσεις μετά τους Αγώνες; Το θυμόμαστε όλοι: σκουπίδια, πλιάτσικο, χαμένες ευκαιρίες και εγκατάλειψη. Η χειρότερη πλευρά μας. Το ζήτημα διεθνοποιήθηκε από τα ξένα ΜΜΕ τα οποία προέβαλαν το ρημαδιό και έτσι μετά την υπερηφάνεια ήρθε η ταπείνωση. Ενα γνώριμο δηλαδή μοτίβο της ελληνικής Ιστορίας.

⇒ Διαβάστε: Τα ερείπια των Αθηνών (Μπετόβεν, opus 113 και Αθήνα, opus 2004 -2023) 

Τι προσφέραμε με αυτή μας την τρανταχτή αποτυχία στον υπόλοιπο πλανήτη; Με έναν περίεργο τρόπο δώσαμε πάλι… τα φώτα, χαρίζοντας ένα δωρεάν μάθημα στους επόμενους ώστε να μην επαναλάβουν τα ίδια λάθη. Διότι λένε ότι «οι έξυπνοι μαθαίνουν από τα λάθη των άλλων». Ετσι, για παράδειγμα, πολλές από τις εγκαταστάσεις σε πρώην υποβαθμισμένες περιοχές του Λονδίνου χτίστηκαν με τέτοιο τρόπο ώστε μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2012 να μπορούν να μετατραπούν σε κτίρια που παρέχουν κοινωνικές υπηρεσίες. Οι αγώνες αναβάθμισαν το Λονδίνο, δεν έσπειραν τσιμεντένια κουφάρια όπως συνέβη στην Αθήνα.

Πολλά έχουν γραφτεί για τον ρόλο που έπαιξαν οι Ολυμπιακοί Αγώνες στη χρεοκοπία του 2009. Οχι μόνο από εκείνους που τάχθηκαν από την αρχή κατά της αναγκαιότητας των Αγώνων και θεώρησαν ότι οι προειδοποιήσεις τους δικαιώθηκαν, αλλά και από κόμματα, δημοσιογράφους και αναλυτές που ήταν υπέρ.

Μεγάλη συζήτηση, προφανώς, που συνεχίζεται. Αυτό που είναι βέβαιο είναι πως το έλλειμμα του 2009 δεν το άφησε να ξεφύγει η… Γιάννα Αγγελοπούλου. Οι κυβερνήσεις έχασαν τον έλεγχο και μετά κάποιοι προσπάθησαν να ενοχοποιήσουν τη Στατιστική Υπηρεσία.

Οι ίδιοι συντάχθηκαν στη συνέχεια με όσους διακινούσαν (στις πλατείες και στο Διαδίκτυο) το μέγα ψέμα ότι τα μνημόνια έφεραν τη χρεοκοπία και όχι το αντίστροφο. Και επένδυσαν στον ΣΥΡΙΖΑ του Τσίπρα για να ξεπλύνουν τις ευθύνες τους. Δεν ήταν η Οργανωτική Επιτροπή των Αγώνων που διόγκωσε τις δαπάνες του Δημοσίου με την περίφημη «συνέντευξη» του μετέπειτα ΠτΔ, προταθέντα από τους ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, Προκόπη Παυλόπουλου.

Οι περισσότεροι οικονομολόγοι που μελετούν αναδρομικά τους προϋπολογισμούς θεωρούν ότι παρά το κόστος του «2004» η χρεοκοπία θα μπορούσε να είχε αποτραπεί αν είχε υπάρξει χρηστή διαχείριση των δημόσιων οικονομικών τα χρόνια που ακολούθησαν. Συνήθως η πραγματικότητα είναι πιο πεζή από τις θεωρίες συνωμοσίας.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News