«Δυνητικά τοξικά τα χάρτινα καλαμάκια, σύμφωνα με νέα μελέτη». 

Μόλις διάβασα  τον τίτλο της είδησης πέρασαν σε μια νοητή οθόνη μπροστά μου όλες οι φορές που το χάρτινο καλαμάκι έλιωνε μέσα στον καφέ μου, μετατρέποντας κάθε ρουφηξιά σε μια αηδιαστική εμπειρία κατάποσης. Την οποία υπέμενα στωικά πεπεισμένη ότι κάνω το σωστό. «Για το περιβάλλον ρε γαμώτο», έλεγα καθώς το χαρτί που δεν είχα προλάβει να φτύσω, έκανε το ταξίδι του από τον οισοφάγο στο στομάχι μου.

Πολλές φορές αρνήθηκα το παράνομο δωράκι που κάποιοι ιδιοκτήτες καφέ πρότειναν να μου δώσουν στη ζούλα. «Να σου φέρω ένα πλαστικό; Τα έχω πίσω από τον πάγκο», μου έλεγαν. Τα αρνιόμουν πεισματικά. Δεν θα γίνω εγώ συνένοχη στο έγκλημα, σκεφτόμουν, ρίχνοντας στον ασυνείδητο καφετζή ένα βλοσυρό βλέμμα. Εγώ θέλω να είμαι όσο πιο οικολογική μπορώ, κι ένας δρόμος υπάρχει: το χαρτί και το μπαμπού. Και το μεταλλικό καλαμάκι, το οποίο βαριέμαι να κουβαλάω παντού, το χρησιμοποιώ σπίτι μου. 

Μάλλον όμως τώρα θα το κάνω, μιας και ήταν το μόνο που βγήκε καθαρό στην εν λόγω μελέτη των βλγων ερευνητών που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Food Additives and Contaminants». Έβαλαν κάτω από το μικροσκόπιο 39 μάρκες οικολογικών καλαμακίων που πουλιούνται ευρέως στην αγορά και στις περισσότερες ανίχνευσαν μια ομάδα συνθετικών χημικών ουσιών, γνωστών ως παραφορμαλδεϋδικές ουσίες (PFAS).

Ανίχνευσαν ακόμα και το απαγορευμένο παγκοσμίως υπερφθοροκτανοϊκό οξύ, όπως και κάποιες άλλες υδατοδιαλυτές ουσίες που εύκολα μπορούν να περάσουν από τα καλαμάκια στο ποτό μας. Οι ουσίες αυτές ενισχύουν την ανθεκτικότητα καθημερινών προϊόντων σε νερό, θερμότητα και λεκέδες αλλά είναι δυνητικά επιβλαβείς γιατί διασπώνται αργά και μένουν για χιλιάδες χρόνια στο περιβάλλον. Φυσικά, έχουν συνδεθεί και με προβλήματα υγείας. Και παρόλο που οι ποσότητες τις οποίες ανίχνευσε η μελέτη των Βέλγων στα καλαμάκια είναι χαμηλές και ο κίνδυνος περιορισμένος, το ότι μπορούν να μείνουν χρόνια στο σώμα και να συγκεντρώνονται μέσα σου, δεν είναι και ό,τι πιο υγιές.

Κι όμως, αυτού του είδους τα καλαμάκια είναι η πιο δημοφιλής εναλλακτική για όσους ζούμε σε χώρες όπου έχουν απαγορευτεί τα πλαστικά μιας χρήσης και διαφημίζονται ως τα πιο βιώσιμα και φιλικά προς το περιβάλλον. «Αυτό δεν είναι απαραίτητα αλήθεια», λέει ο ερευνητής Τίμο Γκρόφεν, περιβαλλοντικός επιστήμονας στο Πανεπιστήμιο της Αμβέρσας και μέλος της μελέτης. 

Πώς έγινε το κακό; Φταίνε οι κατασκευαστές οι οποίοι χρησιμοποίησαν τα PFAS στα καλαμάκια για στεγανοποίηση ή ήταν αποτέλεσμα μόλυνσης, επειδή το έδαφος στο οποίο καλλιεργήθηκαν οι πρώτες ύλες και το νερό ήταν επιβαρυμένα; Οι ερευνητές τείνουν στο πρώτο σενάριο. Αφού ανιχνεύσαμε τις ουσίες σχεδόν σε όλες τις μάρκες χάρτινων καλαμακίων που εξετάσαμε, μάλλον έχουν προστεθεί σαν επίχρισμα, αποφάνθηκαν.

Και κάπου εδώ αρχίζεις να νιώθεις κορόιδο. Ένα πιόνι πειραμάτων που το παραμυθιάζει το μάρκετινγκ μιας δήθεν οικολογικής φιλοσοφίας, της οποίας αν ξύσεις την επιφάνεια θα αντικρίσεις από κάτω ένα βόθρο. Μια δεξαμενή τοξικότητας που η παγκόσμια βιομηχανία αρνείται να καθαρίσει γιατί έτσι τη συμφέρει. Βουτάει μέσα τα προϊόντα της, τα τυλίγει με τη συσκευασία του «βιώσιμου» και όταν τα ελέγχει επιστήμονας ο καταναλωτής πέφτει από τα σύννεφα. 

Το αποτέλεσμα είναι ότι δεν ξέρεις πια τι να πιστέψεις, εσύ που θες να κάνεις την οικολογική σου ευαισθησία, πράξη. Ποιος σου λέει την αλήθεια και ποιος σε φλομώνει στο ψέμα; Τι να αγοράσεις και τι να επιλέξεις τελικά όταν βρεθείς μπροστά στο ράφι; Σ’ αυτό το δίλλημα μια μερίδα καταναλωτών θα απαντήσει με μπροστάρη το θυμικό. Θα επιλέξει να οπισθοχωρήσει σε μια λιγότερο ευαισθητοποιημένη καταναλωτική συμπεριφορά γιατί θα νιώσει πως ό,τι και να κάνει μπορεί να πέσει θύμα των μεγάλων, της κεφαλής που κινεί τα γρανάζια. 

Είναι όπως το παραμύθι του  βοσκού με το λύκο. Και αλήθεια να σου λένε στο τέλος, δεν θα τους πιστεύεις. 

ΥΓ. Άντε να σώσεις τον πλανήτη με τόσο μπέρδεμα. 

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News