Καθώς πληθαίνουν τα «αποκλειστικά» για τολμηρούς παίκτες και η ονοματολογία των ταρώ ενόψει της απόφασης Μητσοτάκη για το πρόσωπο του Προέδρου της Δημοκρατίας (ΠτΔ), ας δούμε τα πολιτικά χαρακτηριστικά των δύο επιλογών που διαθέτει —επί της ουσίας— ο Πρωθυπουργός.

Πριν όμως, μια παρατήρηση που ίσως φανεί χρήσιμη καθώς διαβάζετε τα σενάρια και τα ονόματα στον Τύπο. Η πληροφορία για την απόφαση του Πρωθυπουργού δεν είναι από αυτές που μπορεί εύκολα να διαρρεύσουν στον Τύπο. Δεν μπορεί να την μάθει π.χ. ένας δραστήριος πολιτικός συντάκτης που έχει ως πηγή έναν αστυνομικό που βλέπει ποιος μπαίνει και ποιος βγαίνει από την πλαϊνή πόρτα του Μαξίμου.

Από τη στιγμή που ο Πρωθυπουργός θα λάβει την απόφασή του την επόμενη εβδομάδα, αν εμπιστευτούμε τα στελέχη του Μαξίμου που λένε ότι δεν έχει καταλήξει, θα την ανακοινώσει σε τρεις-τέσσερις στενούς συνεργάτες του. Αυτοί οι άνθρωποι θα εργαστούν για να ετοιμάσουν το rationale, τα κείμενα με τα επιχειρήματα και την πολιτική λογική που διέπει την απόφαση, και δεν υπάρχει περίπτωση να κάνουν κάποια διαρροή —το είδαμε και το 2020 με την επιλογή της Κατερίνας Σακελλαροπούλου. Επομένως, ας έχουμε υπόψη μας πως όχι απλώς ο καφετζής του Μαξίμου, αλλά ούτε και ένας ευρύτερος κύκλος συνεργατών του Πρωθυπουργού δεν θα γνωρίζει μέχρι και την τελευταία στιγμή. Για προφανείς λόγους: για να μη διαρρεύσει το όνομα.

Πέρα από την πιθανότητα ο Πρωθυπουργός να προτείνει εκ νέου τη νυν Πρόεδρο Κατερίνα Σακελλαροπούλου, ας επανέλθουμε στις δύο επιλογές που είναι διαθέσιμες στον κ. Μητσοτάκη:

♦ Η επιλογή που θα συσπειρώνει την ΝΔ: Με δεδομένη την εμπειρία του 2024 (αντίδραση βουλευτών της ΝΔ στον γάμο των ομοφύλων, αποτέλεσμα ευρωεκλογών, κριτική από Καραμανλή και Σαμαρά και διαγραφή του τελευταίου τον Νοέμβριο), θεωρήθηκε επί μήνες πολύ πιθανό ο Πρωθυπουργός να επιλέξει ένα πρόσωπο από τη Νέα Δημοκρατία. Το πρόσωπο που εύλογα θεωρήθηκε ως το πλέον κατάλληλο ήταν ο Πρόεδρος της Βουλής Κωνσταντίνος Τασούλας. Ενας πολιτικός που με την ευπρέπεια, τη σοβαρότητα και τον ήπιο λόγο του θα μπορούσε να συγκεντρώσει ψήφους και εκτός της ΝΔ.

♦ Η επιλογή που θα πετάει το γάντι στο ΠΑΣΟΚ: Ας αρχίσουμε με μια αναφορά της Αννας Διαμαντοπούλου που πέρασε σχεδόν απαρατήρητη (ελέω εορτών). Η επικεφαλής Στρατηγικού Σχεδιασμού του ΠΑΣΟΚ τόνισε (την Πέμπτη, 2/1, στο MEGA) την ανάγκη η επιλογή του προσώπου «να συμβολίζει την εθνική ενότητα». Τι σημαίνει αυτό; Με δεδομένο ότι το ΠΑΣΟΚ θα περιμένει την επιλογή Μητσοτάκη για να αντιδράσει, εντός της Χαριλάου Τρικούπη υπάρχει σαφώς μια γραμμή σκέψης που λέει ότι αν η επιλογή του Πρωθυπουργού έχει μη κομματικά χαρακτηριστικά, θα πρέπει το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης να σκεφτεί σοβαρά το «ναι».

Ας δούμε σε αυτό το επιμέρους πλαίσιο τις πιθανές επιλογές του Πρωθυπουργού:

♦ Λουκάς Παπαδήμος: Ο πρώην Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) ανέλαβε —χωρίς να έχει να κερδίσει τίποτε απολύτως, μόνο να χάσει— τη θέση του Πρωθυπουργού της χώρας τον Νοέμβριο του 2011. Με την παρουσία του ανέκοψε το σπιράλ της οικονομίας προς το χάος και επέβλεψε την αναδιάρθρωση του χρέους (PSI). Στοχοποιήθηκε ανελέητα από τον ΣΥΡΙΖΑ. Μετά την τρομοκρατική ενέργεια—απόπειρα δολοφονίας εναντίον του το 2017, ο τότε πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας δεν τον επισκέφτηκε ποτέ στο νοσοκομείο, ενώ στο διάγγελμα της Ιθάκης (2018) για την ολοκλήρωση του Τρίτου Μνημονίου, ο κ. Τσίπρας τον φωτογράφισε, στοχοποιώντας τον εκ νέου. Η κυβέρνηση Παπαδήμου είχε ως κορμό την κοινοβουλευτική ομάδα του ΠΑΣΟΚ, ενώ ο νυν ακαδημαϊκός συνέδεσε το όνομά του ως διοικητής της ΤτΕ (1994-2002), επί κυβερνήσεων Παπανδρέου και Σημίτη, με την πορεία εισόδου της χώρας στην ΟΝΕ.

♦ Γιάννης Στουρνάρας: Ο νυν διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας (ΤτΕ) διετέλεσε υπουργός Οικονομικών στη κυβέρνηση ΝΔ-ΠΑΣΟΚ-ΔΗΜΑΡ το 2012, ως πρόσωπο προερχόμενο από το ΠΑΣΟΚ. Πέτυχε με την επιβολή σκληρών μέτρων (υπό την απειλή χρεοκοπίας από Μέρκελ και Τόμσεν) το κλείσιμο του πρωτογενούς ελλείμματος και την επαναφορά της χώρας σε θετικό ρυθμό ανάπτυξης το 2014, δημιουργώντας τις προϋποθέσεις για την έξοδο από τα μνημόνια πριν μεταπηδήσει στην Τράπεζα της Ελλάδας. Στοχοποιήθηκε σκληρά από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, τόσο ο ίδιος όσο και η σύζυγός του Λίνα Νικολοπούλου, με τη Δικαιοσύνη να τους δικαιώνει απολύτως. Υπήρξε τη δεκαετία του 1990 ο βασικός τεχνοκράτης-διαπραγματευτής των κυβερνήσεων Σημίτη για την ένταξη της χώρας στην ΟΝΕ. Ο κ. Στουρνάρας έχει δηλώσει ότι δεν ενδιαφέρεται για τη θέση του ΠτΔ.

♦ Αννα Διαμαντοπούλου: Η πρώην υπουργός των κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ και επίτροπος της Ελλάδας στην ΕΕ διέγραψε μια επιτυχημένη πορεία στην πολιτική έως το 2013 και συνέστησε στη συνέχεια το think tank «Δίκτυο για τη Μεταρρύθμιση στην Ελλάδα και την Ευρώπη». Επανήλθε στην ενεργό πολιτική το 2024 διεκδικώντας την ηγεσία του ΠΑΣΟΚ και σήμερα είναι επικεφαλής Στρατηγικού Σχεδιασμού του κόμματος. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης στήριξε το 2020 την υποψηφιότητά της για τη θέση του επικεφαλής του ΟΟΣΑ. Ωστόσο, όντας ενεργή πολιτικός αυτή τη στιγμή στο στρατόπεδο του ΠΑΣΟΚ, η πρώην Επίτροπος μάλλον συγκεντρώνει μικρότερες πιθανότητες από τους κ.κ. Παπαδήμο και Στουρνάρα.

♦ Λίνα Μενδώνη: Διετέλεσε γενική γραμματέας του υπουργείου Πολιτισμού επί ΠΑΣΟΚ (1999-2004 και στη συνέχεια από το 2009 έως τον Ιανουάριο του 2015 επί τριών κυβερνήσεων) και είναι σήμερα υπουργός Πολιτισμού από το 2019. Εχει στοχοποιηθεί συστηματικά με ψεύδη από στελέχη και διαδικτυακούς λογαριασμούς του ΣΥΡΙΖΑ την περίοδο 2019-2023. Ισως η κυριότερη ευθύνη της, η διεκδίκηση της επιστροφής των Γλυπτών του Παρθενώνα, έχει σημειώσει πρόοδο με ένα πλέγμα ενεργειών τα τελευταία χρόνια: απόφαση UNESCO, επιστροφή τμημάτων του Παρθενώνα από Σικελία και Βατικανό. Σε αντίθεση με τη στάση που τήρησε ο ΣΥΡΙΖΑ, οι πρωτοβουλίες αυτές δεν αντιμετωπίζονται μετωπικά από το ΠΑΣΟΚ. Στα μείον το γεγονός ότι ο κ. Μητσοτάκης θα στερηθεί ένα από τα ικανότερα στελέχη της κυβέρνησής του και την καλύτερη υπουργό Πολιτισμού από την εποχή της Μελίνας Μερκούρη.

♦ Ευάγγελος Βενιζέλος: Η θέση του στην πολιτική μας Ιστορία άλλαξε άρδην όταν δέχτηκε να αναλώσει το πολιτικό κεφάλαιο που είχε συγκεντρώσει —ως κορυφαίος υπουργός του ΠΑΣΟΚ από το 1993—  όταν στις 17 Ιουνίου του 2011 δέχθηκε να αναλάβει μια υπουργική θέση που δεν την ήθελε κανένας (όχι μόνο πολιτικός, ίσως και κανένας πολίτης της χώρας): διαδέχτηκε τον Γιώργο Παπακωνσταντίνου στο υπουργείο Οικονομικών την εποχή του Πρώτου Μνημονίου. Με την παρουσία του, αρχικά ως υπουργός Οικονομικών και στη συνέχεια ως Πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ και Αντιπρόεδρος της συγκυβέρνησης ΝΔ-ΠΑΣΟΚ-ΔΗΜΑΡ έγινε ίσως το κορυφαίο, θετικό αντι-παράδειγμα στη νόρμα της Μεταπολίτευσης. Αντιμετώπισε ίσως το σφοδρότερο και χυδαιότερο κύμα στοχοποίησης που έχει δεχτεί πολιτικό πρόσωπο πρώτης γραμμής (ήδη από την εποχή που ΣΥΡΙΖΑ και Χρυσή Αυγή χόρευαν με τις κρεμάλες στο Σύνταγμα). Δεν κλονίστηκε ωστόσο και αντί να μεταπηδήσει στον λαϊκισμό για να «ανασάνει» πήγε μέχρι τέλους την απόφασή του να αναλώσει το πολιτικό του κεφάλαιο για την αποτροπή της ασύντακτης χρεοκοπίας και του χάους. Στα μείον το… πολιτικό του μέγεθος, παρότι βρίσκεται πλέον έξω από την ενεργό πολιτική.

Οι επιμέρους υπολογισμοί

Η ανανέωση της θητείας της νυν Προέδρου της Δημοκρατίας, Κατερίνας Σακελλαροπούλου, είναι πιθανό να ενεργοποιήσει το (σκοταδιστικό) «μανιάτικο» μερίδας βουλευτών της ΝΔ που χρεώνουν στην ΠτΔ την παρουσία της σε μπιστρό μετά την ψήφιση του γάμου των ομοφύλων μαζί με κυβερνητικά στελέχη. Επειδή όμως οι βουλευτές δεν σκέφτονται μόνο θεσμικά ή… ιδεολογικά σε κρίσιμες στιγμές, αλλά συχνά και με κριτήριο την επανεκλογή τους, καλό θα ήταν να ανοίξουμε λίγο την οπτική μας στον ρεαλισμό:

—Βουλευτές της ΝΔ που συντάχθηκαν με αφορμή τον γάμο των ομοφύλων με λούμπεν ακροδεξιά στοιχεία (και αντι-εμβολιαστές, ακραίους, κληρικούς), εμφανίζονταν μετά τις ευρωεκλογές να ζυγίζουν ακόμη και την επιλογή να κατέβουν με ένα ακροδεξιό κόμμα στις επόμενες εκλογές, υπολογίζοντας ίσως ότι έτσι θα μπορέσουν να εκλεγούν ευκολότερα. Παράλληλα, η παρουσία Καραμανλή – Σαμαρά σε αντικυβερνητικές εκδηλώσεις (με άρωμα ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ και Ακροδεξιάς) έμοιαζε να ενισχύει τη τάση να βάλουν κάτω τα συμφέροντά τους προς μιας τέτοια εκδοχή. Ωστόσο το κλίμα αυτό άλλαξε μετά τη διαγραφή Σαμαρά, τη δημοσκοπική άνοδο της ΝΔ, τον Προϋπολογισμό και το «μασάζ» από το Μαξίμου. Ενώ… βοηθάει ίσως κάποιους να αναθεωρήσουν και ο φημολογούμενος ανασχηματισμός μετά την διαδικασία για τον Πρόεδρο.

Αν ο κ. Μητσοτάκης επιλέξει την κυρία Σακελλαροπούλου θα τεστάρει την ισχύ του πολιτικού «ντεμαράζ» που πέτυχε μετά τη διαγραφή Σαμαρά σε ό,τι αφορά τις εσωκομματικές φωνές. Παράλληλα, θα φέρει σε δύσκολη θέση το ΠΑΣΟΚ καθώς αν δεν δεχτεί την ανανέωση της θητείας της νυν Προέδρου θα πρέπει να ψάξει πειστικά επιχειρήματα που θα δικαιολογούν αυτή την απόφαση. Ο ΣΥΡΙΖΑ, που θα ήθελε η ΠτΔ να ελέγχει ακόμη και τις τιμές στις λαϊκές δεν παίζει εδώ ιδιαίτερο ρόλο. Το θέμα είναι, λοιπόν, αν ο κ. Μητσοτάκης θέλει να τεστάρει την Κ.Ο. της ΝΔ ρίχνοντας νερό στον μύλο μιας ιστορίας που κατάφερε να ελέγξει.

Αντίθετα, αν ο κ. Μητσοτάκης επιλέξει τον κ. Τασούλα, θα διασφαλίσει 100% την ενότητα της ΚΟ της ΝΔ κατά την ψηφοφορία στη Βουλή. Το σπάσιμο όμως της παράδοσης που τρέχει από το 1995 και τον Κωστή Στεφανόπουλο (ΠτΔ επί κυβέρνησης ΠΑΣΟΚ με πρόταση της ΠΟΛΑΝ του Σαμαρά) να επιλέγονται πρόσωπα από άλλο πολιτικό χώρο, είναι πιθανό να οδηγήσει στην άρνηση του ΠΑΣΟΚ να στηρίξει την υποψηφιότητα του Προέδρου της Βουλής.

Μας μένει, λοιπόν, η επιλογή ενός από τα πρόσωπα που έχουν συνδεθεί ή παραμένουν στον χώρο του ΠΑΣΟΚ, με την οποία ο κ. Μητσοτάκης θα πετάει ευθέως το γάντι στον Νίκο Ανδρουλάκη. Και η οποία —όπως και η εκ νέου πρόταση για την κυρία Σακελλαροπούλου— ενέχει θεωρητικώς το «ρίσκο» να υπάρξουν κάποιες «απώλειες» από την ΚΟ της ΝΔ.

Κοντολογίς οι δύο δρόμοι του Πρωθυπουργού είναι «Τασούλας ή ρίσκο». Αν κριθεί ότι το ρίσκο είναι υπολογισμένο, το πιθανότερο είναι ότι ο κ. Μητσοτάκης θα το αναλάβει. Η εκλογή ενός ΠτΔ με ευρύτερη συναίνεση (έστω και με ελάχιστες απώλειες, μειωμένης πολιτικής βαρύτητας, από την ΝΔ) θα είναι μια θετική εξέλιξη για το πολιτικό κεφάλαιο του Πρωθυπουργού αλλά και για το πολιτικό κλίμα στη χώρα.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News