Είναι μερικές φορές που τα φαινόμενα απατούν. Μας απάτησαν όταν ο χάρτης των ΗΠΑ βαφόταν κόκκινος τα ξημερώματα της Τετάρτης, γιατί στην πραγματικότητα (λόγω της επιστολικής ψήφου που έχει αποσταλεί νωρίτερα) ο Τζο Μπάιντεν είχε κερδίσει πριν ακόμα φτάσει η μέρα των εκλογών. Η πλειοψηφία όσων στήθηκαν στην ουρά την Τρίτη ήταν όντως υπέρ του Ντόναλντ Τραμπ, όμως αυτοί που είχαν ψηφίσει με άλλον τρόπο ήταν περισσότεροι –και εκεί τα αποτελέσματα ήταν συντριπτικά. Στο τέλος της διαδικασίας, δεν θα μιλάμε για μια εκλογή στο νήμα, αλλά για μια ξεκάθαρη απάντηση στο καθεστώς του τραμπισμού, που πριν από μερικούς μήνες φάνταζε ανίκητο.

Ο Μπάιντεν κατάφερε κάτι που στην σημερινή Αμερική έμοιαζε ακατόρθωτο: ένωσε (έστω για όσο διαρκεί μια προεκλογική εκστρατεία) ένα ετερόκλητο πλήθος υπέρ του, από τους πιο μετριοπαθείς ρεπουμπλικάνους έως τους ακτιβιστές. Η χήρα του Τζον ΜακΚέιν, Σίντι, που έκανε καμπάνια στην Αριζόνα υπέρ του παλιού φίλου του άνδρα της, είναι ένας από τους βασικούς λόγους που η πολιτεία ψήφισε Δημοκρατικό υποψήφιο για πρώτη φορά τα τελευταία 28 χρόνια. Και, αντίστοιχα, η Στέισι Ανταμς, που έχασε την θέση του κυβερνήτη το 2018, ευθύνεται για την επιτυχία στην Τζόρτζια, καθώς οργάνωσε τη μαύρη κοινότητα, εγγράφοντας στον εκλογικό κατάλογο πολλούς Αφροαμερικανούς που δεν είχαν εμφανιστεί για χρόνια στις κάλπες. 

Μας απάτησαν όταν ο Μπάιντεν δεν μας γέμιζε το μάτι για υποψήφιος – αυτός ο «λίγο γέρος» και «λίγο χλιαρός» επιβεβαίωσε πως, στη πραγματικότητα, πρόκειται για μια μεγάλη πολιτική προσωπικότητα. Με διαφορετικό τρόπο από αυτόν του Μπαράκ Ομπάμα ή της Χίλαρι Κλίντον, με βασικό χαρακτηριστικό την ενσυναίσθηση: η προσωπική του τραγωδία, η αφορμή για να κατέβει υποψήφιος στα 77 του  (η ρατσιστική βία στο Σάρλοτσβιλ) έχτισαν από την αρχή ένα τέτοιο προφίλ. 

Μπορεί να ακούγεται κλισέ, αλλά μετά από τέσσερα χρόνια με τον Τραμπ στο τιμόνι, η επόμενη μέρα στην Αμερική χρειάζεται έναν τέτοιο τύπο: μόνο ένας σαν κι αυτόν ίσως καταφέρει να εξηγήσει στους λευκούς Αμερικάνους που φοβούνται τις δημογραφικές και κοινωνικές αλλαγές ότι κανείς δεν πρόκειται να μείνει πίσω. Και, εν μέσω πανδημίας, ίσως ένας τύπος σαν τον Μπάιντεν είναι ο μόνος που μπορεί να αντιμετωπίσει τους αρνητές του κορονοϊού χωρίς να φαίνεται πως τους υποτιμά –αναγκάζοντάς τους να αποδεχθούν βασικές αρχές της επιστήμης. 

Μας απάτησαν τα φαινόμενα όταν είδαμε, στα ελληνικά μέσα κοινωνικής δικτύωσης, διάφορους να προδιαγράφουν το αποτέλεσμα πριν ακόμα μετρηθούν οι ψήφοι, κατακρίνοντας τον Μπάιντεν, γιατί τάχα «δεν ξεμπερδέψαμε από τον Τραμπ». Στην πραγματικότητα ήθελαν ο πρόεδρος των ΗΠΑ να επανεκλεγεί. Και το ήθελαν γιατί κάτι τέτοιο θα επιβεβαίωνε τις πεποιθήσεις τους για το μέλλον και της ελληνικής πολιτικής. Αν ο Τραμπ κέρδιζε, οι εκ δεξιών που τον στηρίζουν (όχι και τόσο) κρυφά, θα δικαιώνονταν ως προς την κατεύθυνση που πρέπει να πάρει η παράταξή τους. Θα δικαιώνονταν, πίστευαν, για την επιμονή τους στον λαϊκισμό και τις ψεκασμένες θεωρίες που ο Τραμπ έκανε κανονικότητα. Και οι υπόλοιποι, οι εκ της Αριστεράς προερχόμενοι, θα αιτιολογούσαν την ριζοσπαστικοποίηση των προηγούμενων ετών, τον τρόπο που πολιτεύτηκε η προηγούμενη κυβέρνηση, αλλά και τις επιλογές του προοδευτικού χώρου την επόμενη μέρα. 

Αυτούς τους δεύτερους έχει μεγαλύτερο ενδιαφέρον να παρατηρεί κανείς: αν τα πιο μεγάλα ελληνικά δίκτυα είχαν τολμήσει να «κόψουν» τα διαγγέλματα του Αλέξη Τσίπρα την περίοδο του δημοψηφίσματος, αν έγραφαν στα σουπεράκια πως ο Πρωθυπουργός λέει ψέματα για τις συνέπειες του και τον αποκαλούσαν «χοντρή χελώνα που έχει πέσει ανάσκελα και χτυπιέται», θα είχαν ξεσηκωθεί ενάντια στα επάρατα συστημικά ΜΜΕ. Θα έγραφαν αιχμηρές αναρτήσεις για τον τρόπο που η διαπλοκή προσπαθεί να καθοδηγήσει τους πολίτες, ουρλιάζοντας κατηγορίες για προπαγάνδα. Σήμερα όμως πανηγυρίζουν που οι αμερικανοί δημοσιογράφοι (όχι μόνο οι ίδιοι ως πρόσωπα, αλλά τα δίκτυα στα οποία δουλεύουν) έκαναν σωστά τη δουλειά τους και το αντίστοιχο fact-checking σε live μετάδοση. 

Τα φαινόμενα απατούν. Και θα συνεχίσουν να απατούν αν νομίζουμε πως ξεμπερδέψαμε. Παρότι αυτή η νίκη ενδεχομένως αποδειχθεί καθοριστική για την πορεία του δυτικού κόσμου, πιο καθοριστική απ’ ό,τι φαινόταν την Τετάρτη ή φαίνεται σήμερα, η πραγματικότητα της επόμενης μέρας είναι δύσκολη. Δεν ήταν περαστικός ο τραμπισμός –και είναι πραγματικά ανεξήγητο γιατί τόσοι πολλοί πίστευαν το αντίθετο. Η νοοτροπία του σημερινού προέδρου ήρθε για να μείνει –και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού. Μόνο που πλέον σταμάτησε να έχει το πάνω χέρι.     

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News